Versailles aan Zee voor Poetin

Charles Hoedt

Kort geleden kon je dwars door het verwilderde landgoed zo met de Lada naar zee rijden. Nu sluiten bewakers en een hekwerk de sluiproute naar de Finse Golf af. Vanuit de verte klinkt gestamp van heipalen en het snerpende kraken van bewegende hijskranen. 'Hier wordt gewerkt aan het venster op Europa', zegt een van de opzichters lachend.

Met het 'venster' doelt de bewaker op het achttiende-eeuwse Konstantinov Paleis, gelegen op het landgoed Strelna aan de Finse golf. Dit vroegere buitenverblijf van de tsarenfamilie Romanov wordt in rap tempo verbouwd tot het staatspaleis van president Poetin. Honderden bouwvakkers zijn er dag en nacht in de weer.

Het middenstuk van het paleis bestaat uit een open arcade van drie bogen, zodat je vanaf de snelweg door het paleis de Finse Golf kunt zien. Sta je in het paleis dan kun je bij mooi weer een glimp van Kronstadt opvangen.

Volgend jaar, zo is de bedoeling, kan de president met een jachtboot vanuit het centrum van Petersburg zo naar de nog aan te leggen granieten kade voor zijn paleis varen. Voor het geval Poetin liever met de limousine wil komen, verbreden wegwerkers alvast delen van de 23 kilometer lange autoweg tussen de stad en het buitenverblijf. Ook aan vervoer door de lucht is gedacht: er wordt in het park een helihaven aangelegd.

Het Konstantinov Paleis wordt niet alleen verbouwd voor privé-doeleinden van de president. Het landgoed wordt een museum en gaat in 2003 open voor publiek. Het paleis zal bovendien worden gebruikt als internationaal conferentiecentrum. Poetin wil op het landgoed ook bezoekende staatshoofden een overnachting aanbieden. Daarvoor wordt een speciaal gastencomplex gebouwd.

Poetin treedt met de inname van Strelna in de voetsporen van Peter de Grote. De Russische tsaar wilde na de verovering van Strelna op de Zweden van deze groene kuststrook aan de zuidoever van de Finse Golf een tweede Versailles maken. Hij liet een park aanleggen met een ingenieus drainagesysteem met dammen en sluizen om zo water vanuit het Russische achterland naar fonteinen aan de kust te brengen. Toen bleek dat een naburige plek beter geschikt was om een fonteinenpark aan te leggen, legde Peter de Grote de boel stil in Strelna en verhuisde hij naar wat nu bekend staat als Peterhof.

Strelna kwam in 1797 in handen van groothertog Konstantin, de tweede zoon van tsaar Paul I en de eerste eigenaar in een reeks 'Konstantins'. Het paleis onderging verschillende facelifts, waardoor er van de originele decoratie weinig meer over is.

Het paleis werd tijdens en na de Russische revolutie diverse keren geplunderd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bevond het zich in de frontlinie; in het paleis was een hospitaal voor oorlogsinvaliden ingericht. Na de oorlog heeft er nog even een kleuterschool in gezeten. Een paar jaar geleden wilde men op de ruïnes van het park een grote houseparty geven.

Poetin geeft Strelna zijn oorspronkelijke functie weer terug: een buitenplaats voor de rijken der aarde. Kritiek is er van architecten die vinden dat de verbouwing veel te snel gebeurt. Voor een dergelijke operatie staat normaal twee à drie jaar, maar de Russen klaren het karwei in amper twaalf maanden. Poetin wil volgend jaar, tijdens de festiviteiten van het 300-jarige Sint Petersburg, de G-8 in zijn paleis ontvangen.

Architect en Petersburg-kenner Bastiaan Kwast heeft een dubbel gevoel bij de verbouwing. Hij maakte afgelopen jaren diverse wandelingen door het landgoed. 'De romantische sfeer van het park verdwijnt. Misschien wordt het ook minder toegankelijk voor gewone mensen. De gietijzeren bruggen van voor 1850, die aan de achterkant van het paleis stonden, hebben ze weggehaald omdat de limousines van Poetin te zwaar zijn. Aan de andere kant wordt het paleis, dat stond te verkruimelen, nu bewaard.'

De kosten voor de verbouwing van het paleis en het landgoed zijn ruim 200 miljoen dollar. Het bedrag is voor een groot deel afkomstig van sponsoren, al dan niet vrijwillig. Het verhaal gaat dat bedrijven zich gedwongen voelden om een geldbedrag te schenken, omdat anders de belastingpolitie of een andere inspectie op bezoek zou komen.