Armenië koos president
René Does

Verkiezingen in het onafhankelijke Armenië gaan tot nu toe gepaard met verkiezingsfraude door de zittende machthebbers. Ook tijdens de recente presidentsverkiezingen werd er weer omvangrijke stembusfraude geconstateerd door Armeense en internationale verkiezingswaarnemers en door journalisten. Zittend president Robert Kotsjarjan (48) werd herkozen.

Kotsjarjan had maandenlang gebluft dat hij in de eerste stemronde op 19 februari een meerderheid van de kiezers achter zich zou krijgen. Dat was bluf omdat de populariteit van de president in de afgelopen jaren snel is gedaald.

Meteen in de eerste ronde winnen was uiteindelijk ook voor Kotsjarjan zelf te gortig. In de eerste ronde won hij 49,5 procent van de uitgebrachte stemmen. In de tweede ronde nam Kotsjarjan het op tegen de nummer twee uit de eerste ronde, Stepan Demirtsjan, de voorzitter van de Armeense Volkspartij.

Stepan Demirtsjan was de politiek ingegaan nadat zijn vader, Karen Demirtsjan, werd vermoord tijdens de schietpartij in het Armeense parlement in 1999, die acht parlementariërs het leven kostte en een morele opdoffer voor de Armeense maatschappij betekende. De ware toedracht achter de moordpartij is nog steeds niet opgehelderd.

Karen Demirtsjan was de Armeense communistische partijbaas in de relatief welvarende jaren zeventig en tachtig, een periode die in het verarmde Armenië nu bekendstaat als een 'gouden tijd'. Op Stepan Demirtsjan straalde het aura van zijn vader af. In de Armeense politiek spelen politieke leiders een grotere rol dan politieke partijen.

Volgens opinieonderzoeken door onafhankelijke Armeense kranten, analyses van commentatoren en exit polls op de dag van de tweede stemronde, 5 maart, zou Kotsjarjan blij mogen zijn als hij een nek-aan-nek-race kon voeren met Demirtsjan. Niettemin luidde de officiële uitslag van de tweede ronde dat Kotsjarjan had gewonnen met 67,5 procent van de uitgebrachte stemmen.

Ogenblikkelijk na bekendmaking van de uitslag gingen opposanten in de hoofdstad Jerevan de straat op. Er werden winkelruiten ingegooid en voor de ingang van de Centrale Verkiezingscommissie werd een tentenkamp opgezet. Maar Kotsjarjan kreeg van zijn Russische collega Vladimir Poetin snel de felicitaties met zijn 'indrukwekkende overwinning'.

Rusland is de belangrijkste bondgenoot van Armenië. Poetin werd in zijn gelukwensen gevolgd door de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko en de Franse president Jacques Chirac. De internationale gemeenschap gaf geen gevolg aan haar kritiek op de gang van zaken rond de verkiezingen.

Robert Kotsjarjan is een Karabach-veteraan. Hij gaf politiek en militair leiding aan de feitelijke afscheiding van Nagorno-Karabach, de Armeense enclave in Azerbeidzjan, die het resultaat was van de Armeens-Azerbeidzjaanse oorlog in het begin van de jaren negentig. Deze overwinning leverde hem in 1998 het Armeense presidentschap op. De Armeense bezetting van Nagorno-Karabach en omliggende Azerbeidzjaanse gebieden brachten Armenië echter een verlammende economische blokkade door Azerbeidzjan en Turkije.

Kotsjarjan heeft bestuurlijk weinig terecht gebracht van zijn eerste termijn. Hij verloor zijn populariteit vanwege de diepe armoede en andere sociaal-economische ellende waarin de Armeense bevolking is weggezakt, de arrogante en dikwijls incompetente manier van besturen en de enorme corruptie onder zijn bewind. Kotsjarjans tegenstrever Demirtsjan profileerde zich - behalve als de zoon van - dan ook vooral als bestrijder van de corruptie.

De herverkiezing van Kotsjarjan levert waarschijnlijk voortzetting van de economische en maatschappelijke stagnatie op. Vanwege de gang van zaken rond de presidentsverkiezingen is er een diepe kloof tussen het bestuur van Kotsjarjan en de oppositie ontstaan. Als Karabach-veteraan lijkt Kotsjarjan ook niet de geëigende persoon om tot een politieke oplossing van de kwestie Nagorno-Karabach met het buurland Azerbeidzjan te komen. En zo'n vergelijk is noodzakelijk om het economische herstel van Armenië mogelijk te maken.

Op 25 mei volgen er nog parlementsverkiezingen in Armenië.