Kryštof Krijt en Pieter J. Goedhart
Tsjecholand. over Tsjechen en Hollanders
2008
207 blz.
ISBN 978-90-9023266-9
Het boek is in privé-beheer uitgegeven en alleen te verkrijgen via de bijbehorende website www.tsjecholand.nl
€19,93 (excl. verzendkosten)

Tsjecholanders promoten Tsjecholand

Marlies Ootes

Nooit heb ik geweten dat Nederlanders en Tsjechen door de jaren heen zoveel met elkaar te maken hebben gehad. Volledig onbekend was mij dat het Nederlands elftal bij het WK in 1974 een Tsjech als bondscoach had, een andere Tsjech de eerste hamburger naar de Lage Landen bracht en wij bij het bestellen van een pilsje eigenlijk een Tsjechische stad in de hand gedrukt krijgen. Aan de hand van deze voorbeelden, en nog veel meer, wordt in Tsjecholand - over Tsjechen en Hollanders verhaald van de vele draadjes die van Nederland naar Tsjechië lopen - en terug.

De auteurs, Kryštof Krijt en Pieter J. Goedhart, schrijven op de achterkant van het boek zich samen voor vijftig procent Tsjech en vijftig procent Nederlander te voelen. Krijt groeide op in Praag en verhuisde later met zijn gezin naar Nederland, Goedhart daarentegen werd geboren in Rotterdam, is echter vaak in Tsjechië te vinden. Ze besloten hun kennis over beide landen te bundelen, waarvan dit boek de uitkomst is.

In de uitvoerige inleiding wordt een overzicht gegeven van wat komen gaat. Springend van land naar land en van eeuw naar eeuw, en weer terug, worden de verschillende hoofdstukken kort aangestipt. Thema's uit de geschiedenis, de politiek, maar ook voetbal en bier worden de lezer beloofd. Tevens krijgt de lezer een vraag mee voor onderweg, 'Zal het lukken om die nieuwe Tsjecho-Hollandse mentaliteit tot stand te brengen?'

Deze vraag moet beantwoord worden na het lezen van zestien hoofdstukken met melige titels als 'De grootste Tsjechen en de grootste Nederlanders in steen, brons en andere materialen' of 'Voor bier en vaderland'. Cryptisch worden ze ingeleid, wat bewerkstelligt dat de lezer enerzijds geen flauw idee heeft waar het hoofdstuk nu eigenlijk over gaat, maar anderzijds ook zijn nieuwsgierigheid gewekt wordt.

En die nieuwsgierigheid wordt beloond. Tsjecholand biedt een overzicht van de hoogte- en dieptepunten uit de Tsjechische geschiedenis, doorspekt met minder wereldschokkende, maar daarom niet minder onderhoudende gebeurtenissen. Met veel fantasie rijgen de auteurs deze verhalen aan elkaar, om er een gezamenlijke Nederlands-Tsjechische geschiedenis van te breien. Soms met een beetje al te veel fantasie. Zo krijgt Tsjechië de schuld van het ontstaan van het kabinet-Balkenende II, omdat de voetbalwedstrijd Nederland-Tsjechië in 1-1 eindigde, waardoor er geen chemie kon ontstaan tussen de aanwezige Wouter Bos en Jan Peter Balkenende.

Hoewel het volgens de schrijvers de opzet was ('de opbouw van de hoofdstukken in het boek heeft iets weg van het straatbeeld in Tsjechië in de jaren na de val van het IJzeren Gordijn'), blijft het jammer dat het boek een duidelijke structuur mist. Voortdurend wordt van de hak op de tak gesprongen, om daarna weer terug te komen bij het thema van twintig pagina's geleden. Hoewel de hoofdstukken thematisch ingedeeld zijn valt het de lezer zwaar deze van elkaar te onderscheiden. Telkens weer komt bijvoorbeeld het favoriete thema voetbal ter sprake.

Ook wordt een aantal malen uitvoerig over de oorzaken en gevolgen van de klimaatverandering gesproken, met een kritische noot over het beleid van de Nederlandse regering. Ook al plant Nederland bomen in Tsjechië, dan nog past het lesje omgang met het milieu niet goed in de context van dit boek.

Maar al met al lukt het de schrijvers de lezer enthousiast te maken voor hun grote passie: de Nederlands-Tsjechische verhoudingen. De luchtigheid en gevatheid waarmee het geschreven is maken het boek tot een leuk tussendoortje. Let overigens op de details: het boek kost €19,93 - het jaar waarin Tsjechië een zelfstandig land werd.

Voor de echte fan is er ook nog de bijbehorende website www.tsjecholand.nl. Deze biedt achtergronden en toepasselijke links, zoals een link naar een uitzending van Andere tijden sport over het EK Voetbal van 1976, waarin Nederland als groot kanshebber door een dubieuze beslissing van de scheidsrechter verloor en Tsjechië Europees kampioen werd.

Maar ook tips voor uitstapjes in Tsjechië en Nederland, waarschijnlijk bedoeld om de kans op het ontstaan van een Tsjecho-Nederlandse mentaliteit te vergroten. Of dit ooit zal lukken? Als we de voorspellingen van Krijt en Goedhart mogen geloven, kunnen we daar zeker van zijn!