'Separatisten' in Meciar's HZDS

Edwin Bakker

De Beweging voor een Democratisch Slowakije (HZDS) is al meer dan tien jaar de grootste partij in het Slowaakse parlement. Veel langer dan tien jaar zal het waarschijnlijk niet duren. Elf van de zesendertig HZDS-parlementariërs kondigden op 7 februari aan een aparte parlementaire groep te vormen.

Deze 'separatisten' onder leiding van de vroegere vice-voorzitter van de HZDS, Vojtech Tkác, hebben aangegeven vooralsnog niet de ambitie te hebben een eigen partij op te richten. Hun beweegredenen om de HZDS vaarwel te zeggen zijn het ondemocratische karakter van de partij en het feit dat het binnen de partij allemaal om één man draait: ex-premier Vladimir Meciar .

De breuk komt niet onverwacht. Voor de verkiezingen van vorig jaar werd de partij al geconfronteerd met een afscheiding, de Beweging voor Democratie (HZD), onder leiding van een voormalige vertrouweling van Meciar, voormalig parlementsvoorzitter Ivan Gasparovic.

Sinds de verkiezingen rommelt het opnieuw in de HZDS. Ondanks het feit dat de partij opnieuw met Meciar als lijsttrekker als grootste partij uit de stembus kwam, stond zij voor de tweede keer buitenspel bij de onderhandelingen over een nieuwe regering. De oorzaak hiervan was de slechte reputatie en het autoritaire gedrag van de man. Geen enkele andere partij wilde met hem regeren.

Binnen de HZDS beseffen velen dat Meciar ook in de toekomst een obstakel voor regeringsdeelname zal blijven. Slechts weinigen durven het echter tegen hem op te nemen.

Alle pogingen tot nu toe om de partijleider via de partijorganen opzij te zetten mislukten. In januari leek het even te slagen. Aan de vooravond van een partijbijeenkomst over het leiderschap van de HZDS voerde Vojtech Tkác overleg met een aantal parlementariërs over de mogelijkheid een eigen fractie te vormen. Zij hoopten de onvrede over de rol en de positie van Meciar in de HZDS te kunnen bundelen om Meciar opzij te zetten.

Maar op de bijeenkomst kwam de voormalige bokser Meciar toch als winnaar uit de strijd. Hij kreeg vooral de steun van lokale partijleiders. Tkác legde daarop zijn functie als vice-voorzitter neer en drong er bij andere critici in de partij op aan hetzelfde te doen. Niemand volgde echter zijn voorbeeld en daarmee was zijn rol binnen de HZDS uitgespeeld.

Onder de parlementariërs stond Tkác echter niet alleen. Sterker nog, bijna een derde van de fractie heeft genoeg van Meciar. Ze lijken met pijn in het hart van de partij afscheid te nemen.

Daarom is er nog een kleine kans dat de HZDS bij de komende verkiezingen nog steeds de grootste partij in het Slowaakse parlement zal zijn. De elf onder leiding van Tkác hebben namelijk aangegeven terug te willen keren binnen de Beweging voor een Democratisch Slowakije indien de partij interne hervormingen doorvoert. Aangezien dit betekent dat Meciar het veld zal moeten ruimen, was Tkác direct na de aankondiging van het vertrek van de elf bijzonder pessimistisch over de kans op een daadwerkelijk democratische HZDS.

De reactie van Meciar op het voornemen van de dissidenten was typisch 'Meciariaans'. Hij gaf Tkác en de andere tien de mogelijkheid 'hun fout' te herstellen, maar eiste dat zij dat binnen drie dagen zouden doen. Zo niet, dan zouden ze uit de partij worden gezet.

Aangezien het juist deze autoritaire houding is die de elf ertoe bracht een eigen fractie te beginnen, lijkt de kans op hun terugkeer binnen de gelederen van de HZDS nihil.