Lenin in Montpellier

Pauline Michgelsen

Sinds augustus staat er een standbeeld van Lenin in de zuid-Franse stad Montpellier. Op het Plein van de 20ste eeuw wordt hij omringd door Jaurès, de Gaulle, Churchill en Roosevelt. In 2011 zullen Golda Meïr (de enige vrouw in het rijtje), Ghandi, Mandela, Nasser en Mao aan deze groep 'Grote Mannen van de 20ste eeuw' worden toegevoegd. Lenin in het eerste rijtje van vijf roept echter in Frankrijk vragen op.

Als Lenin er geen deel van had uitgemaakt zou de onthulling van de eerste vijf beelden niet zoveel ophef hebben veroorzaakt. Al speelt de reputatie van initiatiefnemer Georges Frêche, voorzitter van de Agglomeratie Montpellier en van de regio Languedoc-Roussillon, ook een rol.

Frêche slaagt er regelmatig in zowel rechts als links - hij is sinds 1973 lid van de Parti Socialiste) - tegen zich in de haren te strijken. Nadat hij een partijgenoot had beledigd in de aanloop naar de regionale verkiezingen van maart 2010, besloot de PS zijn kandidatuur niet te steunen. Frêche werd alsnog, nu als vertegenwoordiger van Gauche divers, herkozen.

In diverse interviews heeft Frêche zijn keuze voor Lenin nader verklaard: 'Lenin is geen bloedige dictator. Het is een man die de 20ste eeuw veranderd heeft. Het is een beetje zoals bij de Mexicaanse revolutie: de eerste vijf jaar waren belangrijk, de tijd van Pancho Villa en Zapata. Niet de tachtig jaar daarna. Bij Lenin zijn er twee belangrijke momenten: de Oktoberrevolutie, die Lenin belichaamt, ook al was hij niet in zijn eentje, en de dekolonisatie. […] Zonder 1917 zou er geen dekolonisatie zijn geweest.'

Graag provocerend heeft Frêche hieraan toegevoegd dat de tijd over enkele jaren misschien ook rijp is voor een standbeeld van Stalin. Perfecte grote staatsmannen (grands hommes politiques) bestaan tenslotte niet: 'Van de tien mannen zijn er maar twee die géén bloed aan hun handen hebben: Mandela en Jaurès. […] Stalin was natuurlijk een schurk, met 22 miljoen doden op zijn geweten. Maar hij heeft wel Stalingrad gewonnen. […] Ik maak een plein van Grote Mannen die de 20ste eeuw hebben beïnvloed. Dus zet ik de goede en de slechte neer, want ik ben een historicus en geen moralist.'

Frêche probeerde eerder al een Leninbeeld neer te zetten nadat hem ter ore was gekomen dat er een Lenin te koop stond in Seattle. (Een mooi verhaal, over hoe die Lenin in Amerika belandde, waar men op wikipedia meer over kan lezen.) Maar destijds was er geen animo voor. De opdracht voor het huidige beeld van Lenin en zijn collega's is verstrekt aan de Franse beeldhouwer François Cacheux. De kosten bedragen ruim 180.000 euro per bronzen beeld, waarvan elk 3,3 meter hoog is en 850 kilo zwaar.

Overigens zijn de eerste vijf beelden weliswaar in augustus geplaatst, maar nog niet goed te bezichtigen. Het Plein van de 20ste eeuw, gelegen in de nieuwe wijk Odysseum, is nog niet gereed. Verpakt in groen plastic staat Lenin nu tussen megabioscopen, winkelcentra en andere uitingen van kapitalistisch vermaak.

Misschien is het maar goed dat de echte Lenin nog steeds gebalsemd in zijn mausoleum op het Rode Plein in Moskou ligt, anders zou hij zich nog in zijn graf hebben omgedraaid.