Sneeuwruimen in de lucht
René Does
’s Winters in Rusland over straat lopen zou een gevaarlijke activiteit kunnen zijn. Grote plakken sneeuw, kleine sneeuwlawines en ijspegels zo scherp als speren kunnen van daken, dakgoten en balkons naar beneden vallen. Zeker als het overdag dooit. Dat dit niet massaal gebeurt, is het werk van zogenoemde ‘industriële alpinisten’, zoals de sneeuwruimers op Russische daken worden genoemd.
Russische stadswijken hebben speciale gemeentediensten die in de winter rond alle gebouwen het gevaar van vallende ijspegels (sosoelki) en sneeuwplakken moeten bestrijden. Deze dienst voor het sneeuwruimen in de lucht staat bekend onder de afkorting DEZ (desinfecteereenheden voor gebouwen). Bedrijven en particuliere wooncomplexen betalen acht dollar per vierkante meter voor deze verplichte sneeuwruimwerkzaamheden.
Toch vallen er in Rusland ieder jaar enkele doden door ‘sneeuwplakkenval’ of ‘ijspegelval’ van daken. Zo vielen er vanaf half december tot einde januari in Sint Petersburg vijf dodelijke slachtoffers door dit verschijnsel. Vorige winter overleed één persoon (een 55-jarige vrouw) door het afbreken van een ijspegel van een politiebureau.
In Sint Petersburg is deze winter bijzonder veel sneeuw gevallen, de grootste hoeveelheid in 130 jaar. Op 1 februari was er al 228 centimeter gevallen sneeuw gemeten, tegen bijvoorbeeld 45 centimeter in Moskou, 69 centimeter in Pskov en 73 centimeter in Nizjni Novgorod. Dagelijks meldden zich bij ziekenhuizen tussen de 50 en 100 Petersburgers die een verwonding hadden opgelopen door van het dak vallend sneeuw en ijzel op de stoepen en wegen.
Twee reportages over dit sneeuwruimwerk in de krant Novaja Gazeta (www.novayagazeta.ru/data/2011/011/26.html en www.novayagazeta.ru/data/2011/011/32.html) gaven een fascinerend beeld van het werk van de ‘industriële alpinisten’.
Wie in Moskou en Sint Petersburg het dak op gaat om sneeuw te ruimen, moet geen hoogtevrees hebben. Hiervoor krijg je wel telkens een prachtig uitzicht op de steden. Wie zonder speciale alpinistenuitrusting ’s winters een aflopend dak zonder hek of balustrade op gaat, glijdt onherroepelijk naar beneden.
De sneeuwruimers zijn dan ook uitgerust als bergbeklimmers en hechten zich met touwen en haken vast aan metalen ringen op de dakpunten. Zo schrapen en vegen zij van boven naar beneden sneeuw van de daken. Verder hakken zij met beitels en hamers ijspegels van uitstekende balkons en richels aan de façades van de gebouwen. De gevallen sneeuw en ijspegels worden door tractoren met sneeuwschuivers en andere sneeuwmachines van de stoepen verwijderd.
De stoepen langs gebouwen die sneeuw- en ijsvrij gemaakt worden, zijn afgezet met rood-witte linten. Het grootste obstakel zijn de geparkeerde auto’s in de valzone. Dit stukje straat moet autovrij blijven tijdens het werk. Een ander gevaar is dat bewoners of bedrijfsbeveiligers met een karabijn of kalasjnikov komen aanzetten als zij onwetend plotseling een industriële alpinist voor hun raam of balkon zien hangen om ijspegels weg te hakken.
Industriële alpinisten worden goed opgeleid en verdienen een goed salaris van 30.000 roebel (750 euro) per maand. Het verloop onder hen is echter groot. De meeste medewerkers van de DEZy in Moskou en Sint Petersburg zijn ‘gastarbeiders’ uit andere Russische regio’s en voormalige sovjetrepublieken. De diensten zijn vooral op zoek naar echte alpinisten, want die zijn door hun vaardigheden in bergbeklimmen ‘goud waard’.
De winter, met name de dooiperiode, is vanzelfsprekend de drukke tijd voor de industriële alpinisten. Dan is er geen gelegenheid om vakantie of verlof op te nemen. In de rustige zomerperiode houden zij zich bezig met de controle en reparatie van daken.