Spilzucht bij Zenit Sint Petersburg

René Does

Na twee seizoenen financieel redelijk pas op de plaats te hebben gemaakt, heeft de Russische topvoetbalclub Zenit Sint Petersburg vlak vóór het huidige voetbalseizoen 2012-2013 grote sommen geïnvesteerd in nieuwe spelers. Het resultaat was echter slechte publiciteit en onrust en opstand binnen de gelederen.

In Rusland loopt de transferwindow in het profvoetbal langer door dan bij ons, tot in september. Voor ruim 100 miljoen euro werden op het laatste moment twee topspelers de Portugese competitie aangekocht: de Braziliaanse aanvaller Hulk (Givanildo Vieira de Souza) van FC Porto voor ruim 60 miljoen euro en de Belgische middenvelder Axel Witsel van Benfica voor ongeveer 40 miljoen euro. Zij gingen topsalarissen verdienen bij hun nieuwe Russische werkgever: Hulk naar verluidt zeven miljoen euro per jaar en Witsel 4,5 miljoen euro per jaar.

Met de 60 miljoen euro voor Hulk en de 40 miljoen euro voor Witsel kwam Zenit Sint Petersburg meteen op de plaatsen één en drie van het individuele transferklassement van de transferperiode vóór het voetbalseizoen 2012-2013 (op nummer twee staat Paris Saint-Germain, die 42 miljoen euro neertelde voor Tiago Silva van AC Milan). In het clubklassement van de transfers stond Zenit met zijn bijna 100 miljoen euro op plaats drie, na Paris Saint-Germain (147 miljoen euro) en Chelsea (100 miljoen euro).

Het transferbedrag voor Hulk was ook het hoogste uit de Russische voetbalgeschiedenis. Hulk verdient overigens niet het hoogste jaarsalaris uit de Russische voetbalcompetitie. Dit is Samuel Eto´o van Anzji Machatsjkala met een jaarsalaris van maar liefst 20 miljoen euro per jaar.

Zulke hoge transferuitgaven roepen natuurlijk vragen en verwachtingen op. Er werd door voetbalcommentatoren over Hulk betwijfeld of hij wel tot de buitencategorie voetballers behoort en of een warmbloedige Braziliaan wel goed kan functioneren in de koude Russische competitie. Met het aantrekken van Hulk en Witsel wil Zenit Sint Petersburg ook deelname aan en overwintering in de Champions League bereiken.

Maar om de investeringen in Hulk en Witsel terug te verdienen moet Zenit twee keer op rij de Champions League winnen, en dat is een tamelijk onmogelijke opgave voor de club uit de tweede stad van Rusland. Door al deze twijfels werd het in de Russische media gebruikelijk de 100 miljoen euro gepaard te laten gaan met het overeenkomstige roebelbedrag: 4.050.000.000 roebel.

Andere, armlastige sportbonden in Rusland mochten vertellen hoe zij moeten sappelen. ´Van de staat krijgen wij nauwelijks geld. Hockey wordt bij ons als laatste post op de begroting gefinancierd. Wij hebben geen geld om deel te nemen aan de World League die nu begint. Wij kunnen niet eens één miljoen roebel vinden,´ zei bijvoorbeeld voorzitter Sergej Tsjetsjenkov van de Russische Hockeybond. ´Met 100 miljoen euro zouden wij meteen wereldkampioen worden.´

In 2010 werd verder bijvoorbeeld 524,9 miljoen roebel uitgegeven aan presidentiële stipendia voor olympische sporters en hun trainers. Het transferbedrag voor Hulk en Witsel zou dit programma dus bijna acht jaar kunnen financieren.

Verder werd er vaak gerefereerd aan een andere dure onderneming waarmee Zenit Sint Petersburg momenteel bezig is, namelijk de bouw van een nieuw stadion, de Gazprom-Arena, genoemd naar hoofdsponsor Gazprom, het enorme staatsgasbedrijf met ook particuliere aandeelhouders. De kosten van de Gazprom-Arena, waarvan de bouw in 2007 startte, komen uit op minimaal 1,1 miljard dollar. Hiermee wordt het nieuwe stadion van Zenit het een na duurste voetbalstadion ter wereld, na Wembley in Londen, waarvan de bouwkosten 1,3 miljard dollar bedroegen.

Volgens de krant Argoementy i Fakty wordt de Gazprom-Arena wel het duurste voetbalstadion ter wereld gerekend per zitplaats. In de Petersburgse Arena kunnen straks 69.501 toeschouwers, wat de bouwkosten op 15.827 dollar per zitplaats brengt. Wembley (90.000 toeschouwers) kostte 14.444 dollar per zitplaats. Overigens worden de bouwkosten officieel niet door Zenit opgehoest, maar uit de Petersburgse stadsbegroting.

Na het rondkomen van de transfers van Hulk en Witsel maakte de Russische Rekenkamer ook nog bekend dat Zenit in 2011 de helft van de ziektekostenuitkeringen van de Petersburgse afdeling van het Sociale Verzekeringsfonds opsoupeerde. Het ging om uitkeringen aan twaalf spelers van Zenit Sint Petersburg wegens blessuren ten bedrage van 162 miljoen roebel (vier miljoen euro).

Russische media rekenden uit welke andere sociale uitgaven voor dat bedrag hadden kunnen worden gedaan. Zo was het uitgekeerde bedrag gelijk aan 69.600 maandelijkse kinderbijslaguitkeringen voor een eerste kind en 34.800 kinderbijslaguitkeringen voor een tweede kind. Aan de slachtoffers van de grote watersnoodramp in het Zuid-Russische Krymsk afgelopen zomer was in totaal 70 miljoen roebel schadevergoeding uitgekeerd. Zenit reageerde op de berichten met de stelling dat de regels de club nu eenmaal recht gaven op de uitkeringen.

Uiteraard werden de resultaten van landskampioen Zenit in het nieuwe seizoen met extra belangstelling gevolgd. En die waren niet goed. In de competitie waren er veel gelijke spelen en een nederlaag tegen Terek Grozny uit Tsjetsjenië. De eerste wedstrijd in de Champions League tegen het Spaanse Malaga ging met 3-0 verloren. De sceptici zagen hun gelijk bevestigd.

Hulk en Witsel werden evenmin met open armen ontvangen door de spelersgroep van Zenit. Middenvelder Roman Sjirokov stuurde een sceptische tweet over het voetbalvermogen van de nieuwelingen op de slechtere provinciale voetbalvelden de wereld in. Topspelers in de selectie kwamen tot overmaat van ramp onder leiding van middenvelder Igor Denisov in opstand tegen de nieuwe scheve salarisverhoudingen in de selectie.

Denisov werd gesteund door aanvaller Aleksandr Kerzjakov en de verdedigers Vladimir Bystrov en Aleksandr Anjoekov. Voor de uitwedstrijd tegen Krylja Sovetov uit Samara van 23 september meldde Denisov dat hij niet in staat was te voetballen. Kerzjakov speelde wel in Samara, maar afschuwelijk slecht. Beide spelers werden hierop wegens ´sabotage´ naar het tweede elftal teruggezet.

Kortom, de enorme investering in Hulk en Witsel heeft Zenit Sint Petersburg voorlopig totaal niet vooruit geholpen. Ze lijkt eerder als een enorme molensteen om de nek van de beste Russische voetbalclub van de laatste jaren te gaan hangen.