Anzji Machatsjkala terug naar de basis

René Does

Begin augustus 2013 kwam er plotseling een einde aan het ambitieuze voetbalproject van de oligarch Soelejman Kerimov met de club Anzji Machatsjkala. Er werd bekendgemaakt dat de begroting flink zou worden ingekrompen, dat er afscheid zou worden genomen van duur betaalde binnenlandse en buitenlandse topspelers en dat er zou worden teruggekeerd naar de Dagestaanse basis. Dit nadat Kerimov in 2,5 jaar tijd bijna een half miljard euro in de club had gestoken.

Kerimov startte zijn bemoeienis met Anzji Machatsjkala in januari 2011. De onbekende club uit de hoofdstad van de onrustige Noord-Kaukasische deelrepubliek Dagestan moest in hoog tempo een leidende positie in het Russische en het internationale voetbal veroveren. De eerste grote buitenlandse speler die hiervoor werd aangetrokken was de transfervrije Braziliaanse international Roberto Carlos, die voor een jaarsalaris van zes miljoen euro van de Braziliaanse voetbalclub Corinthians overkwam. (Sinds augustus 2012 is hij gestopt).

Samen met Roberto Carlos werden er tot de recente koerswijziging 31 spelers voor hoge transferbedragen en salarissen aangetrokken. Op 17 februari 2012 werd de in Rusland gerespecteerde trainer Guus Hiddink aangesteld voor een jaarsalaris van negen miljoen euro, aldus het dagblad Izvestija van 19 augustus 2013. Hiddink werd in staat geacht om van al die nieuwe dure topspelers een eenheid te smeden.

In het begin ging het voornamelijk om buitenlandse spelers. Later kwamen daar ook Russische topspelers bij. De hoogste transferbedragen werden betaald voor de Kameroense Samuel Eto´O van Inter Milan, 27 miljoen euro in augustus 2011, en de Braziliaan Willian van Sjachtar Donetsk, 35 miljoen euro in februari 2013. (Zeven maanden later werd Willian voor hetzelfde bedrag doorverkocht aan Chelsea.) Eto´O werd met een jaarsalaris van twintig miljoen euro de best betaalde speler ter wereld. In totaal investeerde Kerimov voor 235 miljoen euro in nieuwe spelers.

Het persoonlijk vermogen van Kerimov wordt geschat op 7,1 miljard dollar. Hij staat hiermee op plaats 20 van de Russische lijst van rijkste inwoners en op plaats 162 van de mondiale lijst.

In het seizoen 2011-2012 werden er voor 84,1 miljoen euro aan transferbedragen uitgegeven en bedroeg het salarisfonds van Anzji ruim 50 miljoen euro. In het seizoen 2012-2013 bedroegen deze bedragen respectievelijk 67,9 miljoen euro en 60 miljoen euro. Voor het nieuwe seizoen 2013-2014 werd er aan transfers voor 51,1 miljoen euro uitgegeven en stegen de salarisuitgaven tot ruim 70 miljoen euro.

Verder had de club hoge woonlasten voor de Moskouse appartementen van de spelers. Zo woont Eto´O voor een huur van 80.000 euro per maand in een luxueus appartement van vijf verdiepingen aan de Leninski Prospekt.

Daarnaast stak Kerimov 40 miljoen euro in de renovatie van de Anzji Arena in de Dagestaanse kuststad Kaspijsk aan de Kaspische Zee en richtte hij een voetbalacademie voor jonge talenten op in Chasavjoert, een Russische stad vlak aan de grens met Dagestan. In totaal heeft Kerimov hiermee in 32 maanden voor zo´n 450 miljoen euro uitgegeven aan de club.

Anzji haalde in het seizoen 2012-2013 aardige resultaten, maar pakte geen prijzen. De ploeg werd derde in de Russische voetbalcompetitie, haalde de achtste finales van de Europa League en verloor de finale in het Russische bekertoernooi van CSKA Moskou.

Russische voetbalcommentatoren voeren verschillende verklaringen aan voor de plotselinge radicale koerswijziging door Kerimov. Zo zou hij teleurgesteld zijn door de vele dagelijkse problemen binnen de club, met name de tweespalt in de selectie tussen Russische spelers en buitenlandse spelers, aangevoerd door Igor Denisov en Eto´O. (Denisov werd in juni 2013 voor 15 miljoen euro van Zenit Sint Petersburg overgenomen en op 15 augustus, na drie wedstrijden voor Anzji gespeeld te hebben, naar Dinamo Moskou getransfereerd).

Ook zou hij gezondheidsproblemen hebben, hoewel hier niet in detail op ingegaan werd. En Kerimov had zakelijke problemen met het bedrijf Oeralkali, de grote kunstmestfabrikant waarin hij een groot aandeel heeft en waarvan de koers met 20 procent was gedaald.

Verder was de start van het nieuwe voetbalseizoen teleurstellend met een laatste plaats na vier speelronden. Na drie speelronden hield Hiddink ermee op als trainer, waarna zijn assistent René Meulensteen het overnam. En er zou geen steun en belangstelling meer zijn voor het project Anzji vanuit de politieke top van het land. Vermoedelijk is het besluit van Kerimov ingegeven door de combinatie van al deze factoren.

In Rusland wordt het voetbal sterk beïnvloed door politiek en zakenleven. Kerimov kon zijn bemoeienis met Anzji Machatsjkala alleen met goedkeuring van de landelijke politieke top en de leiders in Dagestan starten. Op zijn beurt kon Kerimov door zijn investeringen in Anzji op een veilige en vooraanstaande plaats in het Russische zakenleven rekenen.

Het islamitische Dagestan is een onrustige deelrepubliek met bewegingen die naar onafhankelijkheid streven en terreuraanslagen door moslimextremisten. Het oppompen van Anzji tot een landelijke en mondiale topclub moest meehelpen om de band van Dagestan en zijn bevolking met de Russische Federatie te versterken, hetgeen door voetbalcommentator Vladimir Mozgovoj van de krant Novaja Gazeta de ´voetballisering´ van Dagestan werd genoemd.

Maar het nieuwe sterrenensemble van Anzji had helemaal niets met Dagestan: de spelers woonden in Moskou, trainden in de Moskouse voorstad Kratovo en werden allen voor het spelen van thuiswedstrijden naar Dagestan in- en uitgevlogen. Bovendien verbood de UEFA uit veiligheidsoverwegingen het spelen van Europese thuiswedstrijden in de republiek. Kortom, politiek gezien verloor het project Anzji snel haar waarde.

In dit opzicht kan de nieuwe koers, gericht op plaatselijk voetbaltalent onder een Dagestaanse trainer, zelfs meer perspectief bieden. Meulensteen moest na twee wedstrijden plaats maken voor de Dagestaanse trainer Gadzji Gadzjijev.

Tot het sluiten van de transferwindow op 6 september om 24.00 uur zal er een uittocht van duur betaalde Russische en buitenlandse topspelers plaatsvinden. Kerimov laat Anzji Machatsjkala echter niet helemaal in de steek. Dankzij hem zal de club een jaarbegroting van tussen de 50 en 60 miljoen euro houden. Hiermee wordt Anzji een gemiddelde club met een gemiddelde begroting in de Russische Premjer Liga.

Toen Hiddink trainer werd van Anzji en vertelde dat hij hier mede voor gekozen had omdat hij het interessant vond een plaatselijke Dagestaanse infrastructuur voor het spelen van topvoetbal te helpen inrichten, werd hier wel eens lacherig over gedaan. Het zou hem gewoon om de poen te doen zijn geweest. Opmerkelijk genoeg lijkt het oprichten van een plaatselijke infrastructuur voor goed voetbal in Dagestan vooralsnog de enige zekere erfenis van Kerimovs project Anzji Machatsjkala te zijn.