Dalend consumentenvertrouwen in Rusland

René Does

De Russische consument lijkt zich steeds sterker aan zijn gemiddelde Europese evenknie aan te passen: zijn consumentenvertrouwen neemt de laatste tijd sterk af. Grote aankopen doen en leningen aangaan worden op de lange baan geschoven. Het Russische consumentenvertrouwen was in december 2012 terug op het niveau van twee jaar eerder, na in de tussenperiode flink gestegen te zijn. Dit blijkt uit een recent onderzoek van het Russisch Centrum voor de Bestudering van de Publieke Opinie (VTsIOM) naar het Russische consumentenvertrouwen.

Consumentenvertrouwen gaat onder meer over de vraag of de consument het een goede tijd vindt om grote aankopen te doen, zoals een auto, een hypotheek, een grote verbouwing of een buitenhuisje. ´Denkt u dat het nu wel of niet een goede tijd is om grote aankopen te doen?,´ vroeg VTsIOM in zijn onderzoek. Dezelfde vraag werd gesteld met betrekking tot het aangaan van consumptieve leningen. Zowel het consumentenvertrouwen als het leningenvertrouwen worden weergegeven op een schaal tussen de 10 en de 90.

Tussen september en december 2012 daalde het consumentenvertrouwen van 50 naar 43 punten. In september 2012 haalde het consumentenvertrouwen in Rusland zijn hoogtepunt met 50 punten. Het percentage respondenten dat de tijd geschikt vindt voor grote aankopen daalde tussen september en december van 39 naar 35 procent. Het percentage respondenten dat de tijd niet geschikt vindt steeg van 48 naar 52 procent (de rest had geen mening).

In dezelfde periode daalde ook het leningenvertrouwen, hoewel minder snel, namelijk van 34 naar 32 punten. In december vond 66 procent van de respondenten het geen geschikte tijd om leningen aan te gaan.

Het dalende consumentenvertrouwen wijst dus op groeiende financiële angst voor de toekomst onder de Russische consument. Economen voeren hiervoor verschillende redenen aan. Allereerst beïnvloeding door de algemene economische malaise in vooral het Westen, met name de eurozone.

Verder zijn het afgelopen jaar de tarieven voor dagelijkse diensten aanzienlijk sneller gestegen dan de lonen: respectievelijk 25 tot 30 procent tegen 6 tot 10 procent. Uit financiële voorzorg zijn Russen ook meer gaan sparen. Dat kan, want de koers van de roebel is al lange tijd behoorlijk stabiel.

Spaarzin is echt een nieuwe trend onder de Russen. In de jaren negentig bijvoorbeeld, een tijd van hoge inflatie, dacht geen Rus eraan om te gaan sparen. Momenteel bezitten Russen in totaal 13 biljoen roebel (320 miljard euro) spaargeld, aldus gegevens van de Russische Centrale Bank. Overigens heeft nog maar een derde van de bevolking spaargeld. De beste spaarders zijn bejaarden (35 procent), hoogopgeleiden (36 procent) en de inwoners van Moskou en Sint Petersburg (47 procent).

Russen sparen uit angst voor werkloosheid en voor concrete grote uitgaven als vakantie, gezondheidszorg, onderwijs, een auto, een stukje grond of dure spullen. Maar bijna de helft gaf aan te sparen ´voor het geval dat´ of ´voor zwarte dagen´, aldus het onderzoek van VTsIOM. Dus uit onbestemde gevoelens.

Budgetplanning is een andere nieuwe trend onder Russische huishoudens. Het percentage huishoudens dat helemaal niet aan budgetplanning doet halveerde naar 19 procent. Verder doet 32 procent aan budgetplanning voor een periode van een maand vooruit, 40 procent aan planning van een kwartaal tot een half jaar vooruit en 10 procent aan planning voor een jaar of langer vooruit.

Kortom, de gemiddelde Russische consument gaat steeds meer op ons lijken.