Rusland heeft laagste arbeidsproductiviteit van Europa

René Does

En weer kregen de Russen slecht economisch nieuws te verwerken. Volgens berekeningen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), op 10 augustus 2015 gepubliceerd door het economisch persbureau Bloomberg, heeft Rusland de laagste arbeidsproductiviteit van Europa, namelijk 25,9 dollar per gewerkt uur.

Dit is niet omdat de Russen weinig zouden werken. Integendeel zelfs: na de Griekse werkenden, die jaarlijks 2.050 uur werken (39 uur per week), maken Russische bedrijfsleiders, werknemers en zelfstandigen de meeste arbeidsuren van Europa, namelijk 2.030 uur, ofwel gemiddeld 38 uur per week. Het Europese gemiddelde ligt op 1.600 arbeidsuren in een jaar. De Duitsers werken gemiddeld maar 1.393 uur per jaar, 26 uur per week. (De hardste werkers ter wereld qua arbeidsuren zijn de Mexicanen, die jaarlijks gemiddeld 2.228 uur werken, 43 uur per week.)

De arbeidsproductiviteit van een land is een simpele berekening, namelijk het bruto nationaal product gedeeld door het totaal aantal gewerkte uren door de arbeidsbevolking. In de 28 lidstaten van de Europese Unie bedraagt de gemiddelde arbeidsproductiviteit 50 dollar per gewerkt uur. In Rusland is de arbeidsproductiviteit bijna de helft lager.

In Europa bestaat de top5 van slechtst presterende landen qua arbeidsproductiviteit, na Rusland op nr. 1, uit Letland (27,6 dollar), Polen (29,7 dollar), Turkije (31,4 dollar) en Estland (eveneens 31,4 dollar). Ook de Griekse arbeidsproductiviteit ligt met 36,2 dollar flink onder het Europese gemiddelde. Mondiaal bestaat de top5 van landen met de hoogste arbeidsproductiviteit uit Noorwegen (88 dollar), de Verenigde Staten (67,4 dollar), België (66,5 dollar), Ierland (64,7 dollar) en Nederland (64,3 dollar).

Het probleem van de Russen, en in iets mindere mate van de Grieken, is dus dat ze wel veel arbeidsuren maken, maar in die gewerkte uren relatief weinig produceren. De OESO-cijfers over de arbeidsproductiviteit leidden tot een golf zwartgallige commentaren in Russische kranten en nieuwssites, zoals:

In de Russische beschouwingen op het OESO-nieuws worden drie structurele oorzaken genoemd voor de lage arbeidsproductiviteit. De snelle economische groei in Rusland in de periode 1998-2008 werd nog bereikt door absolute toename van het aantal gewerkte uren: het aantal werkenden nam toe door groei van de Russische beroepsbevolking en immigratie van gastarbeiders. Deze werkenden gingen bovendien steeds langere werkweken maken.

Werknemer van Lukoil repareert een boorinstallatie

De salarissen en arbeidsproductiviteit in de Russische oliesector zijn hoog. Foto: lukoil.com.

Momenteel raakt deze gehanteerde manier van groei van het bruto binnenlands product volgens Russische arbeidsmarktdeskundigen echter uitgeput. Hoewel demografische voorspellingen lang niet altijd uitkomen, stellen arbeidsmarktdeskundigen dat de huidige Russische beroepsbevolking van 68 miljoen mensen in 2050 met 25 miljoen zal zijn gekrompen.

Russische werkenden moeten dus hun arbeidsproductiviteit opvoeren om alleen al behoud van het bruto binnenlands product te garanderen. Vanwege twee andere aangehaalde structurele problemen, technologische achterstand en geringe beschikbaarheid van investeringskapitaal, zal dit naar verwachting een moeilijke klus worden.

Deze drie structurele oorzaken worden nu ook nog eens versterkt door drie hedendaagse remmende factoren, namelijk de lage olieprijzen, het agressieve buitenlandse beleid en de westerse sancties als reactie op Ruslands activiteiten op de Krim en in Oost-Oekraïne.

Uiteraard zijn er in de Russische economie wat betreft arbeidsproductiviteit aanzienlijk minder en aanzienlijk beter presterende sectoren. Zo wees de nieuwsite Polit.ru op 11 augustus op de opgeblazen private bewakingssector in Rusland: ´Tienduizenden gezonde mannen houden zich bezig met dagelijks aan één stuk door als bewaker op stoelen te zitten voor winkeldeuren.´ Anderzijds ligt de arbeidsproductiviteit in de oliesector wel op het Europese gemiddelde.