Geen Russische bevolkingkrimp in 2015
Jan Limbeek
Zoals werd verwacht (zie 'Stopt de Russische bevolkingsgroei in 2015?') is de Russische bevolkingsgroei in de eerste helft van 2015 flink afgenomen. Dit komt vooral door een forse toename van het sterftecijfer, terwijl het geboortecijfer slechts licht afnam. De tweede helft van 2015 kan dit verlies niet compenseren. Netto-immigratie zorgt toch voor bevolkingsgroei.
Sinds 2009 is de Russische bevolking elk jaar toegenomen, met in totaal ruim een miljoen, exclusief de 2,3 miljoen inwoners van de Krim. Het inwoneraantal van Rusland is nu 146,3 miljoen zielen, inclusief de Krim.
De eerste twee maanden van 2015 leek Rusland hard op weg naar een demografische ramp. Het geboortecijfer daalde met 3,9 procent, terwijl de sterfte 2,3 procent hoger lag dan in de eerste twee maanden van 2014. In de vier maanden erna herstelde het geboortecijfer zich. Uiteindelijk lag het aantal geboorten slechts 0,6 procent lager dan in de eerste helft van 2014.
Het sterftecijfer toonde in vijf van de zes maanden van 2015 verslechtering, die bovendien in alle districten waarneembaar was. In totaal waren er in de eerste helft van 2015 2,8 procent meer sterfgevallen dan in dezelfde periode van 2014. De extra sterfte wordt niet zozeer veroorzaakt door vergrijzing, want de extra sterfte treedt juist op onder werkzame Russen vanaf 30 jaar.
| Levendgeborenen | Sterfte | Nat. groei/afname (+/-) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 2014 | Verschil | 2015 | 2014 | Verschil | 2015 | 2014 | |||
| Totaal | % | Totaal | % | |||||||
| Geheel Rusland | 926.776 | 932.460 | -5.684 | -0,6 | 988.097 | 961.103 | 26.994 | 2,8 | -61.321 | -28.643 |
| Federale districten | ||||||||||
| Centrum | 217.447 | 212.059 | 5.388 | 2,5 | 270.791 | 265.897 | 4.894 | 1,8 | -53.344 | -53.838 |
| Stad Moskou | 67.119 | 65.702 | 1.417 | 2,2 | 61.726 | 58.829 | 2.897 | 4,9 | 5.393 | 6.873 |
| Noord-Westen | 82.550 | 81.495 | 1.055 | 1,3 | 95.136 | 91.378 | 3.758 | 4,1 | -12.586 | -9.883 |
| Sint Petersburg | 33.061 | 31.816 | 1.245 | 3,9 | 31.368 | 29.963 | 1.405 | 4,7 | 1.693 | 1.853 |
| Zuiden | 84.116 | 83.390 | 726 | 0,9 | 96.862 | 93.510 | 3.352 | 3,6 | -12.746 | -10.120 |
| Noord Kaukasus | 75.153 | 78.973 | -3.820 | -4,8 | 39.461 | 39.369 | 92 | 0,2 | 35.692 | 39.604 |
| Wolga | 189.623 | 192.275 | -2.652 | -1,4 | 216.174 | 208.566 | 7.608 | 3,6 | -26.551 | -16.291 |
| Oeral | 88.703 | 90.452 | -1.749 | -1,9 | 79.448 | 76.123 | 3.325 | 4,4 | 9.255 | 14.329 |
| Siberië | 134.076 | 138.485 | -4.409 | -3,2 | 131.941 | 129.478 | 2.463 | 1,9 | 2.135 | 9.007 |
| Verre Oosten | 41.535 | 42.065 | -530 | -1,3 | 40.244 | 39.542 | 702 | 1,8 | 1.291 | 2.523 |
| Krim | 13.573 | 13.266 | 307 | 2,3 | 18.040 | 17.240 | 800 | 4,6 | -4.467 | -3.974 |
Opm. De bovenstaande gegevens zijn gebaseerd op de demografische maandrapportage. De uiteindelijke jaarcijfers wijken hiervan enigszins af.
Bron: Federale Staatsdienst voor de Statistiek, Rosstat
Door de afname van het geboortecijfer en de toename van de sterfte is de natuurlijke bevolkingskrimp (meer sterfte dan nieuwgeborenen) ruim twee keer zo groot als in de eerste helft van 2014. In de tweede helft van elk jaar zijn de cijfers van natuurlijke bevolkingsgroei beter dan ze in de eerste helft zijn. De laatste jaren is er al in de nalente natuurlijke groei te zien. In juni 2015 groeide de bevolking bijvoorbeeld met 4.500 zielen.
In 2013 en 2014 groeide de bevolking, behalve door netto-immigratie, ook op een natuurlijke manier. Het is onwaarschijnlijk dat dit in 2015 eveneens gaat lukken, want dan moet de groei in de tweede helft van 2015 het verlies van ruim 61 duizend zielen compenseren. Als de trend van de eerste helft van 2015 zich voortzet, zal aan de natuurlijke groei van de bevolking waarschijnlijk een einde komen. Zeker is dat de natuurlijke groei van de bevolking zal afnemen.
In de eerste vijf maanden van 2015 kwamen er 79,5 duizend meer immigranten Rusland binnen dan er vertrokken (van wie uit Oekraïne ruim drie keer zoveel als in de eerste vijf maanden van 2014: 58,2 duizend). In dezelfde periode waren er 65,8 duizend meer sterfgevallen dan er nieuwe Russen geboren werden. De eerste vijf maanden groeide de bevolking dus met 13,7 duizend zielen (0,01%).
Zoals gezegd zijn er sinds juni 2015 meer geboorten dan sterfgevallen. Zelfs in de demografisch ongunstige eerste vijf maanden van 2015 groeide de bevolking dankzij netto-immigratie. Men kan dus veilig concluderen dat de bevolkingsgroei in 2015 voortgaat, zoals sinds 2009 al het geval is, tenzij de immigratie totaal ineenstort.