Voetbal in Rusland (1): ontslag Capello

René Does

Afgelopen weekend is in Rusland de voetbalcompetitie 2015-2016 alweer begonnen. De Russen zijn er vroeg bij vanwege de lange winterstop die zij hebben in de koude Russische winter. Het gaat niet goed met het Russische voetbal op het moment door een mix van groeiende financiële zorgen, tegenvallende resultaten en teruglopende belangstelling van het publiek. En dat drie jaar vóór het land gastheer is van het WK Voetbal 2018.

In één van de stappen om de neerwaartse spiraal in het Russische voetbal te stoppen, ontsloeg op 14 juli Nikita Simonjan (88), waarnemend voorzitter van de Russische Voetbalbond (RFS), de trainer van het nationale elftal, de Italiaanse coach Fabio Capello. Capello was oud-trainer van onder meer AC Milan, Juventus en Real Madrid. Het was het einde van een kroniek van een aangekondigd ontslag.

Capello nam in juli 2012, na het EK in Polen en Oekraïne, het stokje van bondscoach over van Dick Advocaat, waarmee hij na Advocaat en Guus Hiddink de derde buitenlandse trainer van het nationale Russische elftal op rij werd. Het begon mooi: onder Capello haalde Rusland zonder problemen en als winnaar van zijn kwalificatiegroep voor het eerst in twaalf jaar weer eens een einderonde van een WK, het WK in Brazilië van 2014.

Na het winnen van de kwalificatie werd het contract met Capello voor vier jaar verlengd, tot en met het WK in 2018 in eigen land, voor een jaarsalaris van zeven miljoen euro. In geval van voortijdig ontslag werd een ontslagvergoeding van 32 miljoen euro min het op dat moment betaalde salaris afgesproken.

Na drie kleurloze wedstrijden was het in Brazilië in de groepsfase echter alweer over met de Russen: verlies tegen België en gelijke spelen tegen Zuid-Korea en Algerije. Daarna bekoelde de Russische liefde voor Capello snel, met name die van toenmalig RFS-voorzitter Nikolaj Tolstych.

Tolstych was een zwak bestuurder, onder wiens bewind de sponsorinkomsten van de RFS terugliepen en de schulden opliepen tot 1,5 miljard roebel, 24 miljoen euro tegen de koers van 23 juli 2015 van 62 roebel voor een euro. Na het WK in Brazilië werd acht maanden lang het salaris van Capello niet uitbetaald.

In februari 2015 sprong de steenrijke oligarch Alisjer Oesmanov bij met een lening van 400 miljoen roebel (zes miljoen euro) aan de FSB om salarisschuld aan Capello af te lossen. Later gaf Oesmanov nog eens een lening van 300 miljoen roebel en zette de leningen vervolgens om in giften.

Tot grote opluchting van Capello werd Tolstych op 31 mei door de FSB-raad als bondsvoorzitter ontslagen. Maar Capello's positie stond ondertussen ook onder grote druk, met name door de slechte resultaten en het belabberde spel van Rusland in de groepswedstrijden voor het EK Voetbal 2016 in Frankrijk - vergelijkbaar met die van het Nederlandse elftal.

Een nieuw dieptepunt was de 0-1 thuisnederlaag tegen Oostenrijk afgelopen 14 juni. Het hoofd van de presidentiële administratie, voetballiefhebber Sergej Ivanov, noemde deze wedstrijd een 'wangedrocht' van de kant van Rusland.

Na de wedstrijd tegen Oostenrijk werd door voetbalcommentatoren algemeen gespeculeerd over een snel ontslag van Capello. Blijkbaar moesten eerst de financiële middelen voor zijn ontslagvergoeding nog gevonden worden. Algemeen wordt nu geschreven dat deze vergoeding 15 tot 16 miljoen euro bedraagt. Dit bedrag is dan de op één na hoogste ontslagvergoeding voor een trainer ooit na die van 26,4 miljoen euro door Chelsea aan trainer José Mourinho in 2007.

Na het ontslag barstte de kritiek van voetbalcommentatoren op bondstrainer Capello los. Met zijn 69 jaar zou hij te oud zijn geworden om de jongste ontwikkelingen in het voetbal te kunnen bijbenen. Capello zou wel een goede clubtrainer zijn, maar geen goede bondstrainer. Hij had te veel langzame, verdedigend ingestelde middenvelders opgesteld.

Verder zou hij geen vertrouwelijke band met zijn spelers hebben gekregen, onder meer omdat hij altijd via tolken moest blijven communiceren. Bij alle kritiek op Capello gaven de Russische voetbalkenners ook toe dat de kwaliteit van de huidige lichting Russische voetballers in het nationale elftal te wensen overlaat.

De krant Novyje Izvestija meldde op 15 juli dat het avontuur met Fabio Capello de FSB in totaal 40 miljoen euro heeft gekost in de vorm van salaris, ontslagvergoeding, premies, bonussen en kosten voor levensonderhoud en vervoer in Rusland. Onder Capello's bewind was Rusland op de mondiale FIFA-ranking afgezakt van plaats 11 naar plaats 28, een positie onder landen als Oekraïne, Bosnië, IJsland en Slowakije.

Na het ontslag was de hele Russische voetbalwereld het over één ding helemaal eens: Capello's opvolger moest een 'vaderlander' zijn, een Rus dus. Als belangrijkste kandidaat om Capello op te volgen geldt Leonid Sloetski, de 45jarige trainer van CSKA Moskou, de club die het de laatste jaren in het licht van de beschikbare middelen goed doet.

Eventueel kan dit in de dubbelfunctie van bondstrainer en clubtrainer van CSKA Moskou. Er kan niet te lang gewacht worden met de aanstelling van een opvolger, want op 5 september wacht alweer de cruciale thuiswedstrijd tegen Zweden in de groepsfase voor het EK-2016.