Voetbal in Rusland (2): het nationale elftal en het WK-2018

René Does

Met het voortijdige ontslag van bondscoach Fabio Capello probeert de Russische Voetbalbond (RFS) een voorspoedige voorbereiding van het nationale elftal voor het WK-2018 in eigen land te redden. Maar ook op organisatorisch en bestuurlijk terrein zijn er veranderingen nodig om een succesvol verloop van het toernooi te waarborgen.

Russische commentatoren vinden het belangrijk dat het Russische elftal zich goed kan prepareren door deelname aan het EK-2016 in Frankrijk en het spelen van stevige vriendschappelijke wedstrijden in de voorbereiding. Dit alles moet dus gaan plaatsvinden onder leiding van een Russische bondscoach; niet meer onder een buitenlander.

Net als Nederland strompelt Rusland echter naar het toernooi in Frankrijk. Rusland staat na het laatste thuisverlies tegen Oostenrijk (0-1) op plaats drie in zijn poule, op vier punten achter nummer twee Zweden. De Zweden komen op 5 september op bezoek in Moskou. Een cruciale wedstrijd dus voor Rusland om directe plaatsing als nummer 2 nog enigszins in eigen hand te houden.

Als gastland is Rusland voor het WK-2018 automatisch geplaatst. Dat betekent twee jaar lang alleen vriendschappelijke wedstrijden spelen. Rusland wil dit in een aparte vorm doen die sterke tegenstand garandeert, namelijk als deelnemer buiten mededinging in een Europese kwalificatiegroep. Het is interessant om te zien of deze nieuwe constructie in de sportieve voorbereiding door een gastland erdoor komt bij de FIFA.

Naast de sportieve zorgen zijn er door de voetbal-bestuurlijke, economische en internationaal politieke ontwikkelingen van het afgelopen jaar extra zorgen bijgekomen voor de Russische leiders en voetbalbestuurders in de aanloop naar het WK-2018. Concreter zijn dit achtereenvolgens de corruptieaffaire rond de FIFA en het komende vervroegde aftreden van FIFA-voorzitter Sepp Blatter, de nieuwe economische crisis in Rusland en de gespannen internationale verhoudingen door de Russische annexatie van de Krim en de burgeroorlog in het oosten van Oekraïne.

Rusland heeft kritisch en fel gereageerd op de onderzoeken van eind mei naar corruptie binnen de FIFA door de Amerikaanse en Zwitserse justitie, die FIFA-voorzitter Blatter noopten zijn functie na zijn herverkiezing voortijdig neer te gaan leggen. Tegen de achtergrond van de verslechterde internationale verhoudingen beoordeelde president Vladimir Poetin eind mei de onderzoeken van de Amerikaanse FBI naar corruptie binnen de FIFA als 'een overduidelijke poging van de Verenigde Staten om zijn jurisdictie over andere landen uit te spreiden' en bewust optreden om een herverkiezing van Blatter te voorkomen.

De loyaliteit van de Russische autoriteiten jegens Blatter komt voort uit Blatters loyaliteit jegens Rusland. Er zijn in het Westen twee redenen om ervoor te pleiten Rusland de organisatie van de WK-2018 te ontnemen: mogelijke betrokkenheid bij corruptie in de FIFA rond de toewijzing van het WK-2018 en de rol van Rusland in de ontwikkelingen in Oekraïne van het afgelopen jaar. Op dergelijke speculaties heeft Blatter altijd geantwoord dat het WK-2018 in Rusland niet ter discussie staat.

Het verlies van het WK-2018 zou Rusland - ondanks een 'enorme imagoschade'­ financieel-economisch niet slecht uitkomen, zo stelde de nieuwssite Gazeta.ru op 30 mei, op het hoogtepunt van het FIFA-schandaal: 'Geen kampioenschappen, geen problemen.' 'Geen problemen' sloeg dan op de noodzakelijke financiële uitgaven.

Vanwege de economische crisis en de waardedaling van de roebel zijn er al reële bezuinigingen in de organisatiekosten gaande, want met het gereserveerde bedrag van 660 miljard roebel (thans 10 miljard euro) valt ruim een kwart minder te doen dan in 2013, toen het voorbereidingsprogramma voor de aanleg en renovatie van stadions, trainingsfaciliteiten, hotelvoorzieningen en vervoersvoorzieningen werd vastgesteld.

De man die de RFS weer op de rails moet krijgen is een ervaren (voetbal)bestuurder: huidig minister van Sport Vitali Moetko. Moetko was al RFS-voorzitter in de periode 2005-2009. In 2008 werd hij ook nog minister van Sport van Rusland. Samen met president Poetin speelde hij een hoofdrol in het binnenhalen van de organisatie van de WK-2018.

Op 2 september, of misschien al op 29 augustus, zal de RFS-raad een nieuwe RFS-voorzitter kiezen, en het lijdt geen twijfel dat dit Moetko wordt. Probleem was nog wel dat het in Rusland in principe verboden is zowel een regeringsfunctie als het leiderschap van een maatschappelijke organisatie te bezetten. De RFS is een maatschappelijke organisatie. Maar op 14 juli gaf premier Dmitri Medvedev toestemming aan zijn minister van Sport om naast zijn ministerschap ook RFS-voorzitter te worden.

Na 2 september zal Moetko een reeks sleutelposities bezetten. Hij is dan minister van Sport, voorzitter van de RFS, voorzitter van het Organisatiecomité van de WK-2018, vicevoorzitter van de toezichthoudende raad van het komende wereldkampioenschap en lid van het Uitvoerend Comité van de FIFA.