De lommerd is weer populair in Rusland

René Does

'Geld op ieder moment!' 'Hulp in moeilijke minuten!' Met dit soort reclameborden proberen lommerds in Rusland klanten aan te trekken. Vanwege de economische crisis zijn lommerds momenteel flink populairder geworden in Rusland.

Van lommerds wordt gezegd dat zij de kredietverlening aan de allerarmsten verzorgen. Burgers in acute geldnood kunnen bij lommerds waardevolle persoonlijke bezittingen, meestal sieraden en kleding, tegen hogere rentes in bruikleen geven. Vaak tot een volgende salarisbetaling, als de verpande goederen weer terug worden gekocht.

Volgens de Centrale Bank van Rusland zijn er momenteel ongeveer 7.800 lommerds in Rusland, waarvan 1.300 in Moskou. De gemiddelde lening in een lommerd bedraagt 6.000 roebel (ongeveer 85 euro) en de gemiddelde leentermijn 46 dagen. Lommerds mogen wettelijk een maximale dagrente van 0,48 procent in rekening brengen, wat neerkomt op een jaarrente van 175 procent.

De kredietportefeuille van de lommerds bedroeg in 2015 rond de 45 miljard roebel (ongeveer 640 miljoen euro). Bij 90 procent van deze uitgeleende som bestaat het onderpand uit gouden sieraden. Volgens voorzitter Aleksej Lazoetin van de Nationale Bond van Lommerds is het kredietbedrag van 45 miljard euro uit 2015 70 procent hoger dan 2014.

De eerste lommerds werden in Frankrijk in de vijftiende eeuw opgericht door geldwoekeraars uit de Italiaanse streek Lombardije. In Rusland werd de eerste lommerd door een totaal ander persoon opgericht, namelijk door tsarina Anna, als afdeling van de Nationale Munt. In 1888 werd in de stad Vologda de eerste private lommerd opgericht door ondernemer en weldoener Chariton Ledentsov. Zelfs in de communistische sovjettijd konden armlastige burgers een beroep blijven doen op lommerds.

De lommerd is vanwege de economische crisis weer populairder geworden. Volgens een opinieonderzoek van de krant Kommersant uit april 2016 ziet 5 procent van de Russen de lommerd 'zeker' als een potentiële financieringsbron en nog eens 5 procent 'misschien'.

Er zijn grofweg twee soorten lommerds in Rusland. De meerderheid bestaat uit kleine bedrijfjes: veelal met tralies versterkte, aan de straat gelegen parterres van zo'n twintig vierkante meter, net zoals het gemiddelde valutawisselkantoor in Rusland. Daarnaast zijn er grotere, meer luxueuze ketens, zoals Gold 585 (625 filialen), 585Gold (250 filialen) en Sieraden van de Oeral (ruim 140 filialen).

Bij die ketens wordt een lommerd meestal gecombineerd met een echte juwelierswinkel. Op 17 mei 2016 had de krant RBC een grote reportage over de Moskouse lommerdbaas en juwelier Aleksandr Olejnik, de eigenaar van 37 lommerds in de keten Zalog oespecha (Waarborg voor succes).

Het combineren van een lommerd met een juweliersbedrijf heeft volgens Olejnik het aantrekken van meer vaste klanten en van gekwalificeerd winkelpersoneel als twee grote voordelen. In zijn winkels werkt het personeel in twee dagploegen van drie medewerkers: een taxateur, een verkoper en een bewaker.

Olejnik legt uit hoe de taxatie in zijn winkels gaat: 'U heeft bijvoorbeeld voor 100.000 roebel een nieuwe ring gekocht. Onze taxateur taxeert de actuele verkoopwaarde op 60.000 roebel, hetgeen betekent dat wij u 30.000 roebel kunnen aanbieden. Juwelen zijn geen brood, hun gemiddelde omlooptijd is zes tot acht maanden, en daarom is de toeslag 100 procent.' Ongeveer 20 procent van zijn klanten komt verpande sieraden niet meer ophalen.

Olejnik verzet zich tegen het slechte imago van lommerds, namelijk dat ze veel gestolen goederen zouden opkopen en de klanten zouden oplichten. Klanten die tegen onderpand geld willen lenen moeten hun paspoort laten registreren en in alle winkels hangen beveiligingscamera's, aldus Olejnik, en dieven willen geen sporen achterlaten.

Het imago van oplichting komt volgens Olejnik doordat klanten niet snappen hoe lommerds hun berekeningen maken. 'U weet hoeveel een pak yoghurt in de winkel kost, maar u weet niet hoeveel uw ring kost.' Hij wijst er verder op dat zijn lommerdketen een loyaliteitsprogramma heeft voor vaste klanten.

De huidige goede tijden betekenen echter niet dat lommerds een gouden toekomst zullen hebben in Rusland. Allereerst is er tegenwoordig concurrentie van zogenoemde 'microfinancieringsorganisaties' voor kortlopende consumentenkredieten, waarvan er vorig jaar 4.184 bestonden in Rusland, tegen 3.680 in 2014. Dat veel Russen nog steeds liever naar de lommerd gaan, komt doordat de microfinancieringsorganisaties slecht in het nieuws zijn gekomen vanwege intimiderende en zelfs gewelddadige inningsmethoden bij achterstallige betaling.

Op het Al-Russische Forum van Lommerds, dat in april 2016 werd gehouden, werd gewezen op wellicht het grootste gevaar voor de inkomsten van lommerds: internet. De vicevoorzitter van de Nationale Bond van Lommerds, Vladimir Moryzjenkov, waarschuwde dat er in het lommerdbedrijf, net zoals in het hotelwezen en het taxibedrijf, online diensten zullen verschijnen die kredietverleners en klanten direct aan elkaar zullen koppelen.