Vertrouwen in Poetin blijft laag

Jan Limbeek

Nagenoeg iedere maand vraagt het onafhankelijke Levada Centrum een representatieve selectie Russen naar hun mening over het overheidsbeleid op verschillende niveaus. Sinds de zomer van 2018 is de populariteit van president Vladimir Poetin sterk afgenomen vergeleken met de vier jaar daarvoor. En er lijkt voor hem geen verbetering in te zitten.

Over het vertrouwen in Vladimir Poetin vallen ten minste drie opmerkingen te plaatsen. Ten eerste is het vertrouwen in hem de afgelopen jaren gehalveerd. Terwijl in 2017 nog zo'n zestig procent van de ondervraagden het vertrouwen in hem uitsprak, was dit in april 2021 gedaald naar 34 procent.

.

Waarschijnlijk is dit cijfer lager, want toen de vertrouwensvraag van april tot en met juli 2020 telefonisch werd gesteld vanwege coronabeperkende maatregelen, in plaats van in een persoonlijk interview, waren de cijfers slechter voor Poetin. De helft van alle respondenten wilde of kon destijds niemand noemen die ze vertrouwden. De categorie die geen antwoord gaf (laatste rij in de bovenstaande tabel) was twee keer zo groot.

De tweede opmerking die men kan plaatsen, ook negatief voor Poetin, is het enorme verschil in het aantal respondenten dat Poetins beleid goedkeurt - 65 procent in april - en het aantal respondenten - 34 procent - dat Poetin vertrouwt. Dus veel respondenten vinden zijn beleid wel goed, maar de helft van hen vertrouwt hem toch niet.

Aan de andere kant - ten derde - blijft Poetin wel met afstand de vertrouwenwekkendste figuur in Rusland. Alle andere personen, inclusief Aleksej Navalny (4 procent van de respondenten vertrouwt hem) blijven hierbij ver achter. Overigens steunden meer Russen (19 procent in januari 2021) de activiteiten van Navalny. Net als bij Poetin krijgt Navalny meer steun dan vertrouwen. Steun is niet hetzelfde als vertrouwen.

Het zou kunnen dat de Russische troepenopbouw aan de Oekraïense grens bedoeld was om Poetins populariteit op te vijzelen. Bij een conflict, misschien zelfs een dirty little war, schaart de bevolking zich doorgaans achter de leiding van het land.

Wellicht dacht Vladimir Poetin verlekkerd terug aan de annexatie van de Krim (maart 2014), toen het vertrouwen in zowel zijn beleid als zijn persoon een enorme sprong voorwaarts maakte. In februari 2014 vertrouwde 36 procent van de respondenten Poetin, in maart 2014 51 procent. In de maanden hierna werd dit nog meer en dit bleef zo gedurende ruim vier jaar.

Ruim 17 op de 20 Russen stond en staat achter de annexatie van de Krim. Ook degenen die vinden dat het de verkeerde kant opgaat met Rusland (41 procent van de respondenten in april 2021) of het beleid van Poetin afkeuren (33 procent), staan voor het overgrote deel (drie op de vier) achter de annexatie van de Krim.

Het grootste verschil is dat de Russische bevolking de Krim als Russisch ziet en het opstandige deel van Oost-Oekraïne niet. Aansluiting bij Rusland kan daarom op minder enthousiasme van de Russische bevolking kan rekenen.

Hoewel, niet heel veel minder. Een peiling van Levada laat zien dat in maart 2021 25 procent van de Russen aansluiting wil bij Rusland van de zelfbenoemde en niet-erkende volksrepublieken van Donetsk en Loegansk (DNR en LNR). Nog eens 23 procent wil dat de regio's zelfstandig worden. Dus de helft van de Russen wilde in maart dat de opstandige republieken zich afscheidden van Oekraïne en zich direct of indirect onder Ruslands hoede zouden scharen.

Het nevenstaande figuur laat zien dat in april twee op de drie respondenten (65 procent) aansluiting steunden van de rebellen-republieken in de Donbass bij Rusland als ze daarom zouden vragen. En het Kremlin bepaalt of de rebellenrepublieken zo'n verzoek zouden doen.

Misschien heeft Poetin ervoor gekozen om machtsbehoud van zijn regime te garanderen via extra binnenlandse repressie in plaats van een ongewis militair avontuur. Voor het Westen en Oekraïne zou dit goed nieuws zijn.