Archief van Russisch leven: 2017

DIGITALE OVERHEID
De Russische overheid wil zijn digitale informatievoorziening en dienstverlening concentreren in enkele overheidssites. In juni 2017 gaf de digitaal goed onderlegde premier Dmitri Medvedev hiertoe opdracht. Op dat moment waren er ruim 7.000 Russische overheidssites, waarvan er 80 procent nauwelijks bezocht werden.
De informatievoorziening moet zich gaan concentreren in de portal gov.ru en de dienstverlening in de portal gosuslugi.ru. Gosuslugi.ru was inmiddels al een van de meest bezochte sites van Rusland: in oktober 2017 stond de site op de veertiende plaats wat betreft aantallen bezoekers tussen 12 en 64 jaar (gemiddeld 1,36 miljoen bezoekers per dag).
RBK Gazeta, 22-12-2017

MILIEUBEWUSTZIJN
Volgens een onderzoek van de World Service van de BBC aan de vooravond van de klimaattop in Kopenhagen is 46 procent van de Russische bevolking bezorgd over klimaatproblemen, tegen bijvoorbeeld 77 procent in Spanje en 81 procent in Turkije. Van de Russen heeft 5 procent deelgenomen in activiteiten van milieuorganisaties en is 26 procent bereid met hen samen te werken, terwijl 56 procent hierin terughoudend is.
Daarentegen vindt 94 procent van de Russische bevolking het milieu 'een belangrijk aspect van de kwaliteit van hun leven'. Zo was 2017 in Rusland het 'Jaar van het milieu', waarin in de periode mei-oktober in het hele land een reeks vrijwilligersacties onder de noemer 'Groene golf' werden georganiseerd.
In alle steden van Rusland werden bomen en struiken aangeplant om de omgeving te vergroenen en om gezonder in te leven. In Siberië namen 75.000 vrijwilligers deel aan de Dag van de Jenisej om de oevers van deze grote rivier schoon te maken van schroot en afval. Zo werden de schrootresten van 800 gedumpte KamAZ-vrachtwagens opgeruimd, bij elkaar goed voor ruim tien ton afval.
Nezavisimaja Gazeta, 13-12-2017

AIDS-BEWUSTZIJN
In Rusland is ruim 2 procent van de werkende bevolking in de leeftijd van 30 tot 39 jaar besmet met het aids-virus. Niettemin is volgens een opinieonderzoek van het Levada Centrum ruim 50 procent van de Russen niet bang zelf besmet te raken, terwijl 40 procent de mogelijkheid daartoe niet uitsluit.
Verder gaf slechts 20 procent aan aids 'een reële bedreiging' voor het land te vinden en antwoordde 4 procent zelf mensen te kennen die met het aids-virus besmet zijn. Het onderzoek gaf ook aan dat de meerderheid weet dat aids verspreid wordt via onbeschermde seksuele contacten (80 procent) en het gebruik van besmette injectienaalden (76 procent). Een minderheid, 28 procent, wist dat borstvoeding door besmette moeders ook nog een mogelijkheid is.
Van de 1.600 respondenten kozen er echter ook nog aardig wat voor foute antwoorden van bsmettingsbronnen, zoals via zoenen (10 procent), via een muggensteek (10 procent), via bezoek aan een zwembad of sauna (4 procent), via openbare toiletten (4 procent) en via handen schudden en omhelzen (2 procent).
De belangrijkste aids-deskundige van Rusland, hoofdarts Vadim Pokrovksi, meldt dat er in Rusland jaarlijks ruim 100.000 nieuwe aids-gevallen bijkomen en dat er eind 2017 officieel 924.600 Russen met de diagnose aids waren. In 2017 werden nieuwe besmettingen in de helft van de gevallen veroorzaakt door onbeschermde heteroseksuele contacten, voor 46,1 procent door het gebruik van besmette drugsnaalden, voor 2,3 procent door onbeschermde homoseksuele contacten en voor 1,4 procent door kinderen die geboren werden uit moeders met aids.
Kommersant, 1-12-2017

HUISVESTING
Officieel is in Rusland het huisvestingsvraagstuk opgelost. Althans in kwantitatief opzicht: momenteel wordt er voldaan aan de norm dat er per persoon minstens 25 vierkante meter woonruimte is en iedere Rus minimaal één eigen kamer tot zijn beschikking heeft. In 2015 bezat Rusland 64 miljoen woningen. Het aantal woningen was zelfs iets hoger dan het aantal huishoudens in het land.
In kwalitatief opzicht is echter nog lang niet te zeggen dat het huisvestingsvraagstuk is opgelost. 41 procent van de Russen heeft volgens een onderzoek van het Instituut voor Sociologie van de Russische Academie van Wetenschappen de wens zijn huisvesting te verbeteren. Verder is ruim 60 procent van het Russische woningfonds naar hedendaagse maatstaven verouderd en in sommige regio's van het land kan dit percentage verouderde woningen oplopen tot ruim 85 procent.
Nezavisimaja Gazeta, 29-11-2017

INTERNETAANKOPEN
Ook in Rusland doen steeds meer mensen aankopen via internet. In de periode januari-augustus 2017 ging het om 42 procent van de huishoudens in steden met meer dan 10.000 inwoners, aldus een onderzoek van het onderzoeksbureau Romir. Dit aandeel was 22 procent hoger dan in dezelfde periode in 2016.
Ook het gemiddelde aankoopbedrag nam toe, met 17 procent tot gemiddeld 1.800 roebel (24 euro). De groei kwam bijna geheel tot stand door aankopen bij buitenlandse sites: de groei bij buitenlandse winkelsites bedroeg 49 procent, tegen een groei van 8 procent bij Russische sites.
Verreweg de meeste aankopen worden bij Chinese verkoopsites gedaan: Chinese sites nemen ruim 90 procent van de buitenlandse internetaankopen voor hun rekening. De meest gekochte producten via internet zijn dagelijkse elektrische apparaten, elektronica, kleding en schoenen.
Nezavisimaja Gazeta, 22-11-2017

SIGARETTENPAKJES
In de strijd tegen het roken krijgen ook in Rusland sigarettenpakjes een lelijk uiterlijk met afschrikwekkende foto's en teksten die de gezondheidsgevaren van roken moeten benadrukken. De regeling ging in op 15 november 2017 en vloeit voort uit afspraken binnen de Douane-unie van lidstaten van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS).
Verder is er een nationaal gezondheidsproject ontwikkeld, waarin onder meer gestreefd wordt om het aandeel rokers in de Russische bevolking te laten dalen van 30,5 procent in 2017 naar 27 procent in 2025 (in absolute aantallen van 36,5 miljoen tot 32,3 miljoen rokers). Afschrikkwekkende foto's moeten minstens de helft van de pakjes in beslag nemen. De zijkanten moeten waarschuwende teksten bevatten.
De sigarettenpakjes moeten voortaan gemaakt worden in de lelijkste kleur bruin met kleurcode Pantone 448C en mogen geen verzachtende en verleidelijke uitdrukkingen meer bevatten als 'met weinig teer', 'licht', 'extra' en 'zacht'. Volgens het Russische Miniserie van Volksgezondheid sterven in Rusland jaarlijks ongeveer 400.000 mensen aan ziektes als gevolg van roken.
www.gazeta.ru, 16-11-2017

TAX FREE
Als een van de voorbereidingen op het WK Voetbal 2018 is ook in Rusland voor buitenlandse toeristen en andere bezoekers een systeem van tax free ingevoerd: buitenlanders kunnen hiermee de 18 procent btw (vanaf 2019 20 procent) over in Rusland gekochte producten terugkrijgen bij de douane. Het gaat om goederen die minstens 10.000 roebel (circa 130 euro) kosten en niet onder de accijnsregels vallen, zoals alcohol.
Behalve voor de voetbalsupporters hoopt de Russische regering met de tax free-regeling het buitenlandse toerisme naar Rusland te bevorderen. Ze denkt dat de regeling vooral gewaardeerd zal worden door Chinese toeristen, die vaker winkelen tijdens hun vakantie. In 2016 bezochten 1,2 miljoen Chinese toeristen Rusland, 20 procent meer dan in het jaar daarvoor.
www.gazeta.ru, 15-11-2017

WERKDAG
In industrie, dienstverlening en bestuur is de achturige werkdag standaard. In Rusland werd de achturige werkdag officieel ingevoerd op 12 november 1917, vlak na de Oktoberrevolutie. In de praktijk werd deze wet lang niet meteen nageleefd, want in 1922 bedroeg de gemiddelde werkdag nog bijna 12 uur en voor vrouwelijke fabrieksarbeiders zelfs nog 14 uur.
Tegenwoordig is er de stelling 'Tijd is kostbaarder dan geld'. Volgens een onderzoek van het onderzoeksbureau Gfk is 23 procent van de Russen het met deze stelling eens, bij een mondiaal gemiddelde van 31 procent. Het dagblad Kommersant vroeg lezers online naar de lengte van hun werkdag. Van de 1.529 respondenten antwoordde 40,2 procent een achturige werkdag te hebben, 32,8 procent een niet-genormeerde werkdag ('24x7'), 15,4 procent flexibele werktijden en 11,6 procent in ploegenarbeid te werken.
Ook in Rusland groeit tegenwoordig onder werkenden de groep van freelancers en zzp'ers voor wie de lengte van een werkdag niet meer genormeerd hoeft te zijn. Ook is er een flinke informele sector, zoals die van de 'garage-economie', waar de tijdverdeling tussen arbeid, vrije tijd en rust niet duidelijk gescheiden is.
Ook doet zich nog steeds het verschijnsel voor dat fabrieksarbeiders best langer willen werken dan acht uur per dag om zo met overwerk extra geld te verdienen. Velen in deze groep zijn bereid om tot 12 uur per dag te werken.
Jezjenedelny "B" - Kommersant, 11-11-2017

KINDEREN
De Hogeschool voor Economie in Moskou voert al ruim twintig jaar lang onderzoek uit naar de sociaal-economische situatie van Russische kinderen. Jaarlijks zijn hiervoor vier- tot zesduizend gezinnen onderzocht.
Het aandeel huishoudens met minderjarige kinderen daalde in deze periode van 46,9 naar 32,4 procent. Het aandeel gezinnen met één kind daalde van 26,4 naar 20,7 procent, met twee kinderen van 17,2 naar 9,4 procent en met drie of meer kinderen van 3,3 naar 2,2 procent. Het aandeel kinderen waarvan beide ouders nog in het gezin wonen daalde van 80 naar 74 procent. Het aandeel gezinnen met drie generaties onder één dak (met oma en/of opa) steeg van 23,3 procent in 1994 naar 29,3 procent in 2015, hetgeen de langere levensverwachting van (ook oudere) Russen onderstreept. In 0,6 procent van de huishoudens leven jongeren van 16 en 17 jaar zelfstandig of in een huwelijk.
Kinderrijke gezinnen in Rusland zijn vaak arm, en in de onderzochte periode is dit alleen maar erger geworden. Het aandeel arme gezinnen met één kind groeide van 9 tot 19 procent, met twee kinderen van 27,1 naar 35,6 procent en met drie of meer kinderen van 43,7 naar 50,5 procent. 'Deze gegevens getuigen nogmaals van de geringe effectiviteit van het Russische sociale beleid voor gezinnen met kinderen, ondanks dat voor hun ondersteuning jaarlijks 350 tot 400 miljard roebel wordt uitgegeven', aldus de krant.
Verder zijn Russische kinderen wel gezonder geworden: het aandeel kinderen waarvan de gezondheid als 'heel goed of goed' wordt beoordeeld, steeg in de periode 1994-2015 van 55,5 naar 75,4 procent. Maar de diagnose 'invaliditeit' valt hier buiten: het aandeel kinderen met 'invaliditeit' steeg van 0,9 procent in 2005 naar 3,1 procent in 2015.
Kommersant, 10-11-2017

INTERNETRECLAME
In het derde kwartaal van 2017 werd er in Rusland door adverteerders voor het eerst meer uitgegeven aan internetreclame dan aan televisiereclame. In de eerste drie kwartalen van 2017 bedroegen de reclame-uitgaven op tv 116 à 117 miljard roebel (plus 13 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2016) en die op internet 115 à 116 miljard roebel (plus 23 procent), maar in het derde kwartaal versloeg internet de televisie met respectievelijk reclame-inkomsten van 41 miljard en 36,5 miljard roebel.
De totale uitgaven aan reclame bedroegen in de eerste negen maanden van 2017 285 tot 287 miljard roebel, 14 procent meer dan in de eerste negen maanden van 2016. Dat de reclamemarkt in 2017 op ruim 400 miljard roebel (destijds circa 6 miljard euro) uitkomt betekent dat Rusland tot de reclamemarkten van 'het tweede echelon' behoort, vergelijkbaar met landen als Frankrijk, Italië en Spanje (landen als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk met een drie maal grotere reclamemarkt behoren tot het eerste echelon).
Russische televisiekanalen zijn niet bang dat zij hun reclame-inkomsten zien dalen door het internet: ook de reclame-inkomsten van de televisie groeien, en bovendien zijn de televisieadverteerders grotere, stabielere bedrijven, die het grotere bereik en de hogere status van televisiezenders belangrijk vinden.
Polit.ru, 10-11-2017

GEZONDE LEVENSSTIJL
'De vorming van een gezonde levensstijl' is een van de nationale projecten in Rusland die voor de laatste regeerperiode van president Vladimir Poetin zijn gelanceerd. Voor dit project is jaarlijks op concours-basis 40 miljard roebel (500 miljoen euro) subsidie beschikbaar voor maatschappelijke organisaties. Het gaat om zaken als stoppen met roken, minder drinken, overgewicht bestrijden, meer bewegen en gezonder eten.
Zo wil de Russische regering de alcoholconsumptie verminderen van 10 liter per hoofd van de bevolking in 2017 tot 8 liter in 2025, het percentage rokers in deze periode verminderen van 30,5 tot 27 procent van de bevolking, de 'aanhangers van een gezonde levenswijze' verhogen van 36 tot 60 procent van de bevolking en het percentage Russen dat 'systematisch' sport beoefent en lichaamsbeweging heeft laten stijgen van 34 tot 45 procent.
Kommersant, 8-11-2017

BEROERTES
Een goed bericht op gezondheidsgebied in Rusland: het aantal sterfgevallen door een beroerte was in 2016 gehalveerd ten opzichte van 2005. In 2016 stierven ruim 144.000 Russen aan de gevolgen van een beroerte. Het betrof 22.713 mensen in de arbeidsleeftijd (16 tot 55 jaar voor vrouwen en 16 tot 60 jaar voor mannen) en 121.613 mensen in de pensioengerechtigde leeftijd. Van 65 doden door een beroerte kon de leeftijd niet worden vastgesteld.
De belangrijkste verklaringen voor de daling zijn de oprichting van ruim 590 gespecialiseerde medische centra en de brede voorlichting over de symptomen van een beroerte onder de bevolking, waardoor mensen die door een beroerte worden getroffen vaak binnen de kritische periode van 4,5 uur na een beroerte kunnen worden geholpen. Zo zijn er op veel openbare plekken, zoals in het openbaar vervoer, alarmtelefoons geïnstalleerd.
Nezavisimaja Gazeta, 1-11-2017

LUXE
Het onderzoeksbureau Romir deed onderzoek naar de voorstelling van 'luxe' onder Russen. Voor het leiden van een luxueus leven is volgens Russen een dagelijks inkomen van minimaal 17.000 roebel (circa 250 euro) per persoon nodig. Voor een gezin bestaande uit drie personen betekent dit een maandelijks inkomen van minimaal 1,6 miljoen roebel.
Dit bedrag was aanzienlijk hoger dan de schatting uit 2015, twee jaar eerder, toen de Russen dachten dat een maandinkomen van 950.000 roebel genoeg was voor 'luxe'. De onderzoekers verklaren deze geschatte stijging voor 'luxe' uit de prijsstijgingen en de zwakker wordende roebelkoers tussen 2015 en 2017, hoewel de prijsstijgingen (20 procent) aanzienlijk lager waren dan de stijging voor het bedrag voor 'luxe' (plus 70 procent).
'Luxe' associëren Russen met het bezit van een jacht (50 procent), een elitewoning (50 procent), een privévliegtuig (45 procent), exclusieve auto's (39 procent), dure horloges en juwelen (33 procent), vakantie op exotische eilanden (23 procent), schilderijen en antiek (14 procent), maatkleding (12 procent), bont (11 procent) en het houden van zeecruises (10 procent). Verder is 91 procent van mening dat op luxegoederen luxebelasting moet worden geheven vanaf een gemiddelde prijs van het luxe-artikel van 4,5 miljoen roebel. Negen procent is helemaal tegen het heffen van luxebelasting.
Nezavisimaja Gazeta, 27-10-2017

AANZIEN WETENSCHAP
Hoe denken Russen over de wetenschap en het beroep van wetenschapper? Dit werd middels een opiniepeiling onderzocht door het Instituut voor Statistisch Onderzoek en Economische Kennis van de Hogeschool voor Economie in Moskou. Slechts een kleine derde van de respondenten, 32 procent, zou blij zijn als hun zoon of dochter wetenschapper zou willen worden; 29 procent zou helemaal niet blij zijn met zo'n keuze. Niettemin vindt 72 procent van de Russen het werk van wetenschappers 'zeer belangrijk'.
Waar komt deze kloof in de cijfers vandaan? Volgens het onderzoek associëren Russen een 'wetenschapper' met een grijze, saaie oudere man met een weinig aantrekkelijk uiterlijk. Volgens de respondenten is een wetenschapper 'wereldvreemd' (57 procent), doet hij of zij saai en gevaarlijk werk (52 en 50 procent), en heeft hij of zij geen andere interesses buiten de wetenschap (50 procent).
Dit stereotiepe beeld van een wetenschapper onder Russen is al 30 jaar constant. Dit heeft ook een historische achtergrond: in de late sovjettijd werden wetenschappers vaak als 'luiwammesen' gezien en in de arme jaren negentig van het wilde kapitalisme als 'armoedzaaiers'.
Is een 'glamourisering' van de wetenschap misschien een oplossing door uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek te laten presenteren door jongere en mooiere wetenschapsbeoefenaren? Misschien, maar zo'n jongere wordt weer eerder als een 'kletskous' gezien, met minder autoriteit dan een oudere wetenschapper.
Nezavisimaja Gazeta, 25-10-2017

BLOGS
Wat vinden Russen van blogs en bloggers? Volgens een onderzoek van het Al-Russische Centrum voor de Bestudering van de Publieke Opinie (VTsIOM) uit juni 2017 vindt 33 procent van de Russen blogs 'interessant'. Twee derde, 67 procent, verklaarde geen interesse hebben in het volgen van blogs.
Volgens volgers van blogs doen bloggers hun werk uit de wens geld te verdienen (47 procent), om aandacht op zichzelf te vestigen (42 procent ) en om informatie te verspreiden (36 procent). Zes procent had nog nooit van het verschijnsel 'bloggen' gehoord. De meest populaire blogger in Rusland is premier Dmitri Medvedev.
Als minst interessante bloggers werden genoemd de Amerikaanse president Donald Trump, televisiepersoonlijkheid en oppositiepolitica Ksenija Sobtsjak en zangeres Alla Poegatsjova. Voor 6 procent van de Russen zijn blogs de belangrijkste betrouwbare informatiebron; voor 61 procent zijn dat de traditionele media.
Nezavisimaja Gazeta, 24-10-2017

BEROEPEN
Arbeidsmarktdeskundigen van de Hogeschool voor Economie in Moskou hebben onderzoek gedaan naar de Russische beroepsbevolking in de laatste vijftien jaar. In 2017 telde Rusland ongeveer 72 miljoen werkenden. Er waren 450 geregistreerde beroepen.
Ongeveer de helft van de Russische werkenden was in 28 van deze beroepen actief. Het meest voorkomende beroep was chauffeur met vijf miljoen werkenden (7 procent van de beroepsbevolking). Hierna kwamen verkopers (4,9 miljoen; 6,8 procent) en leerkrachten in het middelbaar onderwijs (2 miljoen; 2,8 procent) op de plaatsen twee en drie.
Verder volgden in de top-10 landarbeiders (2,5 procent), financieel specialisten (2,4 procent), laders (2,3 procent), schoonmakers (2,1 procent), verplegend personeel (1,9 procent), bewakers (1,8 procent) en productieleiders (1,6 procent). De onderzoekers signaleren een verschuiving op de arbeidsmarkt naar beroepen in 'de handel, het transport en de overheid'.
In de meeste beroepen is de verdeling tussen mannen en vrouwen redelijk gelijk, maar vrouwen overheersen in de gezondheidszorg, het onderwijs, de verkoop en de ambtelijke dienstverlening, en mannen in de technische beroepen, de industrie en het vervoer. Onder jongeren komen de beroepen econoom en IT-specialist naar verhouding twee keer vaker voor dan onder ouderen.
Kommersant, 18-10-2017

COSMETICA
De Russische cosmeticamarkt en de markt voor huid- en haarproducten had zich in 2017 nog niet hersteld van de economische crisis in de voorgaande jaren. In de periode juli 2016 - juni 2017 had deze markt een omzet van 363 miljard roebel (bijna zes miljard euro tegen de toenmalige wisselkoers) met in totaal 2,2 miljard verkochte 'verpakkingen'. De omzet was 5 procent hoger dan in de periode juli 2015 - juni 2016, maar de hoeveelheid verkochte eenheden was 3 procent lager.
De stabiliteit op de cosmeticamarkt werd volgens het consumentenonderzoeksbureau GfK bereikt door verkopen via promotieacties en kortingen. 'De tendens van de afgelopen twee, drie jaar is dat er goedkopere producten worden gekocht of dat ze in minder grote hoeveelheden worden gekocht', aldus Pjotr Bobrovski, directeur van de Associatie van producenten van parfumerie, cosmetica en dagelijkse chemische en hygiënische producten. Andere tendensen zijn een groter aandeel van goedkope winkelketens in de verkopen en groeiende internetverkopen.
Het onderzoeksbureau Romir berichtte verder dat het percentage Russen dat bezoeken aan schoonheidssalons bracht tussen 2014 en 2017 daalde van 13 naar 12 procent. Het percentage bezoekers van commerciële badhuizen en sauna's daalde van 9 naar 7 procent en het percentage bezoekers van SPA-centra en zonnebanken daalde van 2 naar 1 procent.
Het is voor Russische producenten van cosmetica overigens moeilijk om goedkoper te produceren, omdat 90 procent van de 'ingrediënten voor crèmes, luchtjes en andere cosmetica' geïmporteerd moet worden.
Nezavisimaja Gazeta, 15-10-2017

BANKBILJETTEN
Per 12 oktober 2017 zijn in Rusland twee nieuwe bankbiljetten in omloop gekomen: een biljet van 200 roebel en een biljet van 2.000 roebel. Het eerste heeft groen als basiskleur, het tweede heeft blauw als basiskleur. Beide biljetten moeten gaten in het betalingsverkeer in de bestaande denominaties van Russische bankbiljetten vullen: het biljet van 200 roebel het gat tussen 100 en 500 roebel en het biljet van 2.000 roebel het gat tussen 1.000 en 5.000 roebel.
Ruim drie miljoen respondenten kozen in een open competitie uit 10 voorgelegde ontwerpen, na een concours waarvoor ruim 5.000 ontwerpen werden ingezonden. De stad Sevastopol en het Verre Oosten van Siberië kwamen als winnaars uit de bus.
Op het biljet van 200 roebel staan bekende symbolen van de havenstad Sevastopol op de Krim: het Monument voor de gezonken schepen en een zicht op het historische Taurische Chersones. Op het biljet van 2.000 roebel staan de brug van de stad Vladivostok naar het eiland Roesski en de raketlanceerinstallatie Vostotsjny (Oosten) in de provincie Amoer.
Omdat op het biljet van 200 roebel symbolen staan van het geannexeerde schiereiland de Krim heeft Oekraïne het accepteren van dit biljet in het land verboden.
RBK, 13-10-2017; Gazeta.ru, 12-10-2017

VACCINATIE
Volgens een opiniepeiling van het onderzoeksbureau Al-Russisch Centrum voor de Bestudering van de Publieke Opinie (VTsIOM) vindt een overgrote meerderheid van de Russen dat kinderen verplicht moeten worden gevaccineerd tegen ziekten, namelijk 83 procent. Tien procent is tegen verplichte inenting wegens angst voor bijeffecten van vaccinatie. De rest had geen duidelijke mening.
Van de ziektes waartegen verplicht moet worden gevaccineerd, werden tbc (84 procent), hepatitus-B (74 procent), tetanus (74 procent), mazelen (73 procent), difterie (72 procent) en polio (70 procent) het meest noodzakelijk geacht. Verder vindt 24 procent dat inenting tegen rode hond niet verplicht hoeft te zijn. Griepprikken worden niet als urgent gezien: 49 procent vindt dat deze niet verplicht hoeven te zijn.
Nezavisimaja Gazeta, 4-10-2017

VOEDSELHULP
Dit bericht gaat over een voorstel dat al tien jaar geleden voor het eerst naar voren werd gebracht, maar waarover wegens uitvoeringsproblemen nog geen besluit is genomen, namelijk voedselhulp voor arme Russen. In 2008 bracht de regeringspartij Verenigd Rusland het plan naar buiten om arme Russen subsidie te geven voor de aanschaf van basisvoedingsmiddelen. Het gaat niet meer om voedselbonnen (talony), zoals in de sovjettijd, die trouwens gericht waren op de verdeling van schaarse producten, maar om een doelgerichte geldelijke subsidie.
Maar aan wie moet de voedselhulp gegeven worden en welke producenten moeten de voedselhulp leveren? Het Ministerie van Landbouw schat de jaarlijkse kosten van zo'n hulpprogramma op 240 miljard roebel (ruim drie miljard euro) en het Ministerie van Industrie en Handel op 320 miljard roebel (ruim vier miljard euro).
Het Centrum voor Agrarisch Voedselbeleid van de Russische Academie voor Economie en Staatsbestuur (RANChiGS) stelt dat niet alleen de 13 procent van de Russische bevolking die onder de armoedegrens leeft in aanmerking zou moeten komen, maar alle Russen die 66 procent of minder van het aanbevolen voedingsrantsoen consumeren. Dan gaat het om 20 procent van de Russische bevolking (29 miljoen mensen). De kosten bedragen in dat geval 346 miljard roebel, ofwel 3 procent van de totale voedseluitgaven van de Russen in 2016.
In deze tijden van sancties op westerse voedselimporten lijkt het logisch de voedselhulp te laten leveren door Russische landbouwproducenten, maar bij verschillende producten, zoals varkensvlees, rundvlees en melk, kunnen zij niet voldoende en goedkoper dan bij import produceren. Als het programma al doorgang vindt, lijken de supermarktketens de grootste winnaars te worden, met name die in het lagere prijssegment.
Nezavisimaja Gazeta, 27-9-2017

MANNELIJKE ONDERWIJZERS
De sociologen van de Hogeschool voor Economie in Moskou signaleren regelmatig een 'crisis in het vaderschap' in Rusland, dat wil zeggen onvoldoende mannelijke invloed en bemoeienis in de opvoeding en opleiding van de Russische jeugd. Van de 17 miljoen gezinnen in Rusland bestaan vijf miljoen gezinnen uit alleenstaande moeders met een of meer kinderen. Daarnaast zijn ook in het Russische onderwijs weinig mannelijke onderwijzers werkzaam.
Het aandeel vrouwen in het Russische leerkrachtencorps is 85 procent, tegen een mondiaal gemiddelde van 68 procent vrouwen. Als belangrijkste oorzaak van het mannentekort in het onderwijs worden de lage salarissen in de sector genoemd. Maar het is ook een kwestie van beeldvorming over het onderwijs, want de stijging van de leerkrachtensalarissen de afgelopen jaren heeft het aandeel mannelijke leerkrachten niet doen toenemen.
Nezavisimaja Gazeta, 15-9-2017

BEWAKINGSPERSONEEL
In de afgelopen vijftien jaar is de omvang van het bewakingspersoneel in Rusland verdubbeld. In 2017 waren er 115 Russen op één bewaker, tegen bijvoorbeeld 217 Russen op één arts. De omvang van de beroepsbevolking bedroeg in 2015 in Rusland 72,3 miljoen personen. 'Autochauffeurs' vormen de grootste groep met vijf miljoen werkenden, ofwel 6,84 procent van de beroepsbevolking. Hierna volgen winkelverkopers (6,38 procent), leerkrachten (2,77 procent), arbeiders in landbouw, bosbouw en visserij (2,48 procent) en financiële specialisten (2,42 procent).
Er zijn 1,26 bewakers (1,7 procent), maar als ander personeel in veiligheidsdiensten wordt meegerekend, wordt het aandeel van werkenden in de veiligheidssector nog groter: plus 1,9 miljoen man militairen en militair personeel, 905.000 medewerkers van de politie, 340.000 Russische Gardisten en 250.000 medewerkers van inlichtingendiensten - bij elkaar zo'n vijf miljoen werkenden. Het aantal artsen in Rusland bedraagt 673.000.
Ongeveer 15 procent van de bewakers heeft hoger onderwijs genoten en ongeveer 26 procent middelbaar beroepsonderwijs. Russische arbeidsmarktdeskundigen stellen dat het relatief hoge aantal bewakers met hoger of middelbaar beroepsonderwijs bevestigt dat arbeidskracht in Rusland vaak niet effectief gebruikt wordt. Ook signaleren zij 'overmatige werkgelegenheid in de overheidssector'.
Nezavisimaja Gazeta, 15-9-2017

DAKLOZE WEZEN
Veel weeskinderen in Rusland dreigen als zij volwassen worden tot de groep van daklozen te gaan behoren, bericht de Nezavisimaja Gazeta. Dit komt omdat er voor hen niet op tijd zelfstandige woonruimte beschikbaar komt. Ieder jaar groeit het aantal weeskinderen dat in het land op de wachtlijsten voor een zelfstandige woning terecht komt. Het gaat inmiddels om ongeveer 250.000 wezen.
Volgens het hoofd van de Russische Rekenkamer, Tatjana Golikova, kost het 160 miljard roebel (ruim twee miljard euro) om deze groep woningzoekenden weg te werken. De staat garandeert woningen voor wezen, maar het zijn de regio's die ze daadwerkelijk beschikbaar moeten stellen.
Jaarlijks komen er gemiddeld iets meer dan 25.000 woningen vrij voor wezen. Naast de kwantiteit van de woningen speelt ook het probleem van de kwaliteit van de beschikbare woningen een rol: niet zelden gaat het om gebouwen die eigenlijk onbewoonbaar zijn, op vervuilde plaatsen of ver van behoorlijke infrastructuur gelegen zijn.
Nezavisimaja Gazeta, 14-9-2017

HISTORISCHE KENNIS
Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Oktoberrevolutie van 1917 hield het publieke onderzoeksbureau Al-Russisch Centrum voor de Bestudering van de Publieke Opinie (VTsIOM) een onderzoek naar de historische kennis van de Russen. Van de respondenten zei 96 procent dat het belangrijk is om de geschiedenis van Rusland te kennen.
Maar 40 procent bekende deze geschiedenis 'slecht' te kennen en 7 procent gaf toe dat hun kennis ' heel slecht' was. Hiertegenover antwoordde 41 procent de Russische geschiedenis 'goed' te kennen en 3 procent ' heel goed'. Om niet alleen op een zelfbeoordeling af te gaan vroeg het VTsIOM naar de kennis over historische gebeurtenissen en personen uit de twintigste eeuw.
Slechts 11 procent wist juist te antwoorden dat in de Oktoberrevolutie van 1917 de communisten de toenmalige voorlopige regering omver wierpen. 65 procent gaf andere - foute - antwoorden, met als meest gegeven dat 'de communisten toen de tsaar hadden afgezet'. Slechts 9 procent van de respondenten wist de jaren van de Russisch-Japanse oorlog precies te noemen (1904-1905) en helemaal niemand wist de precieze datum van de terugtrekking van Rusland uit de Eerste Wereldoorlog te memoreren (3 maart 1918). Veertig procent van de huidige veertigers wist niet meer wie tijdens de presidentsverkiezingen van 1996 de verliezende opponent van president Boris Jeltsin was (communistenleider Gennadi Zjoeganov).
Onderzoeksleider Michail Mamonov van het VTsIOM merkte op dat met name jongere Russen tot 35 jaar 'moeite hadden met het beantwoorden van de vragen', tussen de 50 en 90 procent. 'Door het afstappen van het traditionele geschiedenisonderwijs weet en herinnert de jeugd alleen dat wat ze in films en op televisie hebben gezien', aldus Mamonov. Overigens gaven de jongere respondenten tussen 25 en 35 jaar zelf ook toe vaak weinig van de Russische geschiedenis te weten: 62 procent beoordeelde de eigen kennis als slecht of heel slecht.
Kommersant, 14-9-2017

WERKENDE ARMEN
In 2017 bedroeg het minimumloon in Rusland 7.800 roebel (destijds ongeveer 115 euro) per maand, ofwel 71 procent van het officiële bestaansminimum. Maar er waren op dat moment nog vier miljoen werkenden die een lager salaris dan het minimumloon ontvingen. Deze werkenden vormen de categorie van ' werkende armen'.
Lichtpuntjes zijn dat het aantal werkenden dat minder dan het minimumloon verdiende tussen 2015 en 2017 daalde van 5,5 miljoen naar vier miljoen werkenden en dat de Russische regering het voornemen had de hoogte van het minimumloon te laten stijgen tot 85 procent van het bestaansminimum in 2018 en tot op het niveau van het bestaansminimum in 2019.
Kommersant, 11-9-2017

VISCONSUMPTIE
In 2016 bedroeg de totale 'consumptie' (inclusief export) van vis en zeevruchten in Rusland 3,1 miljoen ton, ofwel 21,1 kilogram per hoofd van de bevolking. De Associatie van Koolvisproducenten maakte deze cijfers bekend, onder meer op basis van cijfers van de Russische Staatsdienst voor Visserij (Rosrybolovstvo). In de consumptie van 3,1 miljoen ton zat 475.300 ton zelfvangst door Russische burgers, 37.400 ton import en 101.100 ton export.
De meest geconsumeerde vis in Rusland was haring (411.700 ton), dat wordt gegeten als hartig hapje of als het gerecht 'haring onder de jas': stukjes haring bedekt met een laag van aardappelen, mayonaise, groenten en kruiden. Praktisch even veel, 13 procent, bedroeg de consumptie van zalm (399.400 ton; 2,7 kilogram per hoofd van de bevolking). Koolvis stond met 379.700 ton op de derde plaats (12 procent). 'Deze vissoorten behoren tot onze historische culinaire code.'
Tussen 2014 en 2016 daalde de consumptie van vis van circa 22 kilogram naar circa 20 kilogram per hoofd van de bevolking als gevolg van importverboden op buitenlandse voedselproducten en de gestegen prijzen van vis door de waardedaling van de roebel. Russen zijn ook meer binnenlands gevangen vis gaan eten, van de helft van hun visconsumptie in 2014 tot ongeveer 80 procent in 2016. In dat laatste jaar zaten de Russen met een consumptie van 20 kilogram vis per hoofd van de bevolking iets onder de individuele adviesnorm van een consumptie van 22 kilogram vis per jaar van het Ministerie voor Volksgezondheid.
Nezavisimaja Gazeta, 4-9-2017

AUGUSTUS
In Rusland is de hoogzomermaand augustus een maand van het jaar waarin relatief vaak rampen en andere nare gebeurtenissen plaatsvinden, zo merkt de schrijver Viktor Jerofejev op. Denk bijvoorbeeld aan de ondertekening van het Molotov-Ribbentrop-pact (1939), de inval van het Rode Leger in Tsjechoslowakije (1968), het insolvabel verklaren van de Russische staat (1998) en de vijfdaagse oorlog tegen Georgië (2008). 'Hoed u voor augustus. De meest noodlottige maand,' aldus Jerofejev.
Het dagblad Kommersant vroeg zijn lezers als aanvulling in een enquête hun mening te geven over de maand augustus. Er reageerden 11.286 lezers, waarbij er drie keuzeantwoorden waren. Van de respondenten zag 45,1 procent augustus als 'prelude tot de herfst', 28,5 procent als 'een laatste kans op vakantie' en 26,4 procent als 'mystieke verwachting van onaangenaamheden'.
Kommersant, 7-8-2017

INTERNETBANKIEREN
Ook een grote meerderheid van de Russen doet inmiddels aan internetbankieren, blijkt uit een opinieonderzoek van het Russische Nationale Agentschap voor Financieel Onderzoek (NAFI) uit juli 2017. Van de Russen deed 81 procent toen aan internetbankieren en 69 procent aan mobiel bankieren. Dat het eerstgenoemde percentage hoger is, komt doordat vooralsnog meer Russen een computer hebben dan een mobiele telefoon. Van de internetbankierders doet 64 procent dit minimaal eens per maand.
Medewerker Ilja Karpjoek van de politieke site Polit.ru merkt op 'dat steeds meer mensen er de voorkeur aan geven financiële operaties op afstand te verrichten en zich niet te wenden tot servicepersoneel'. Hij ziet hierin een teken van potentiële groei van de werkloosheid in Rusland, omdat 'tegenwoordig een groot deel van de Russen juist in de servicesector werkt'.
www.polit.ru, 7-8-2017

MAXIMUM SNELHEID
Snelheidsduivels in Rusland krijgen een nieuw stukje snelweg erbij waar ze maximaal 130 km/u per uur mogen rijden, namelijk 72 kilometer rondweg bij Vysjnjaja Volotsjka op de snelweg Moskou - Sint-Peterburg. Dit is het derde stukje snelweg in Rusland waar 130km/u mag worden gereden, na de kilometers 76-103 en 113-120 op de snelweg Moskou - Rostov-aan-de-Don.
De laatste jaren is er op de Russische snelwegen een geleidelijke uitbreiding van het aantal trajecten waar de maximum snelheid wordt verhoogd van de oorspronkelijke 90 km/u naar 110 km/u. Voor een nog grotere verhoging tot 130 km/u moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan, bijvoorbeeld dat de snelweg nergens kruist met andere wegen en een vangrail tussen beide rijrichtingen heeft.
Tegenover de verhoging van de maximum snelheid op snelwegen wordt er plaatselijk ook gepleit voor snelheidsbeperkingen. Zo wil de Moskouse Wegendienst bereiken dat er in de Russische hoofdstad nergens meer harder dan 50 km/u mag worden gereden.
Kommersant, 1-8-2017

KINDERTAL
In de eerste vijf maanden van 2017 werden er in Rusland 679.000 kinderen geboren, ofwel 83.000 minder dan in dezelfde periode een jaar eerder. Gelijktijdig met het dalende geboortecijfer vindt er een steeds duidelijkere tweedeling plaats tussen 'veel-kinder-gezinnen' en kinderloze huishoudens, zo blijkt uit onderzoek van een drietal Russische economische onderzoeksinstituten, waaronder het Jegor Gajdar Instituut voor Economisch Beleid.
Het geboortecijfer per vrouw schommelt al meerdere jaren tussen de 1,75 en 1,78 kinderen. Daarnaast steeg het aandeel tweede kinderen in de geboorten van 30 procent in 2007 tot 40 procent in 2017, en het aandeel derde of nog meer kinderen van 12 procent in 2007 naar 18 procent in 2017.
Tegelijkertijd signaleren de onderzoekers een stijging van 'het niveau van uiteindelijke kinderloosheid' onder vrouwen die sinds de jaren zeventig zijn geboren. Nu ligt dit percentage op '6 tot 8 procent'; naar verwachting zal het stijgen naar '15 tot 20 procent'.
Kommersant, 19-7-2017

CHINATOWNS
In het centrum van Moskou ligt de wijk 'Kitaj-gorod' (Chinatown), maar dit is geen echte Chinatown van Chinese emigrantengemeenschappen zoals de centra van veel grote Amerikaanse, Britse en andere westerse steden die kennen. De belangrijkste reden is dat de Russische staat altijd heeft willen voorkomen dat zich op Russisch grondgebied compacte etnische immigrantengemeenschappen konden vormen.
De opkomst van westerse Chinatowns gebeurde in het midden van de negentiende eeuw, met de stichting van het Chinatown in San Francisco in 1848 als eerste. Deze Chinatown is nog altijd de grootste buiten Azië. In het Verre Oosten van Siberië hadden zich ook wel Chinese gemeenschappen gevormd, maar die werden in de sovjettijd terug gedeporteerd. Chinezen in de rest van Rusland assimileerden in de omgeving.
In het midden van de jaren negentig van de vorige eeuw, na de ondergang van het communisme en de Sovjet-Unie, was er weer een grote toestroom van Chinezen als resultaat van de enorme groei van straat- en markthandel in dat decennium. In het midden van de jaren negentig vormden Chinezen 61 procent van het leger van markthandelaren. Deze groep werd weer grotendeels uit de markthandel verdreven nadat de Staatsdoema in 2007 een wet aannam die het buitenlanders verbood in Rusland detailhandel te bedrijven.
Alleen op de enorme Tsjerkizon-markt in het noordoosten van Moskou bleven zij echt actief: van de 100.000 werkenden op die markt waren er circa 60.000 Chinees. Maar in 2009 werd ook deze markt gesloten vanwege de verdenking van omvangrijke illegale handel en handel in nagemaakte artikelen op de markt.
In de plaats van de markt kwam het grote internationale handelscomplex Moskva, waar buitenlanders recht kregen detailhandel te bedrijven. Op deze markt handelen echter niet meer in meerderheid Chinezen, maar komen de handelaren uit alle windstreken ter wereld. Naar schatting wonen er tegenwoordig tussen de 50.000 en 100.000 Chinezen in Rusland, van wie de helft in Moskou.
Overigens heeft Rusland geen goede naam als vestigingsplaats onder Chinese handelaren vanwege de combinatie van slechte omstandigheden voor midden- en kleinbedrijven, het lage inkomensniveau van Russen en vreemdelingenhaat. En de naam van de wijk Kitaj-gorod in het centrum van Moskou heeft waarschijnlijk een Turkstalige of Romaans-talige achtergrond en betekent 'citadel' of 'versterkte stad'.
Kommersant, 20-7-2017

PERMANENT ONDERWIJS
Volgens een onderzoek uit 2015 van de Hogeschool voor Economie in Moskou en het Joeri Levada Opiniebureau doet bijna 24 procent van de volwassen Russen tussen 25 en 64 jaar oud aan permanente scholing in de vorm van bijscholingscursussen en het bezoeken van lezingen, trainingen, seminars en conferenties. Van hen doet de helft dit voor versterking van de beroepsvaardigheden, met hoop op salarisstijging en/of bevordering, 34 procent voor de algemene persoonlijke ontwikkeling, 13 procent als hobby en 12 procent als 'interessante tijdsbesteding'.
De onderzoekers wijzen erop dat Russen onderwijs in de regel nauwer opvatten dan westerlingen: onderwijs moet leiden tot de ontvangst van een diploma of certificaat. Vanwege de economische crisis besteden bedrijven minder geld aan onderwijsactiviteiten van hun werknemers, waardoor permanent onderwijs voor volwassenen meer een zaak voor de overheid is geworden.
Zo wil het Ministerie van Onderwijs een online portal oprichten, waar tegen 2020 in het kader van permanent onderwijs 3.500 online cursussen van hoge kwaliteit moeten worden aangeboden. Jaarlijks moeten deze cursussen dan door minstens 3,5 miljoen volwassen Russen gevolgd worden.
Nezavisimaja Gazeta, 13-7-2017

AIRBNB
Airbnb is ook in Rusland actief. Volgens de eerste gepubliceerde gebruikersstatistieken werd er in de periode mei 2016 - april 2017 een omzet van 2 miljard roebel (32 miljoen dollar) gedraaid. In deze periode hadden 13.300 Russische woningeigenaren hun woning via Airbnb verhuurd, in de eerste plaats aan toeristen (82 procent).
De meest woningen werden verhuurd in Sint-Petersburg: 4.000. Moskou volgde op plaats 2 met 2.700 verhuurde woningen. De gemiddelde leeftijd van een verhuurder was 37 jaar. Vrouwen vormden de meerderheid van de verhuurders: 59 procent. In totaal ontvingen de verhuurders 400.000 gasten, van wie 63 procent gasten uit eigen land. Het aantal van 400.000 gasten was een groei van 85 procent in vergelijking met de periode mei 2015 - april 2016. Andersom huurden 958.000 Russen in de rapportageperiode een woning of kamer via Airbnb, waarvan 28 procent in Rusland en 72 procent in het buitenland.
Volgens Vadim Prasov, het hoofd van de Russische Federatie van Restauranthouders en Hoteliers, was de Airbnb-omzet in de periode mei 2016 - april 2017 vergelijkbaar met de jaaromzet van 4 hotels met 400 kamers van internationale hotelketens. De verwachting is dat het komende WK Voetbal in Rusland de verhuur via Airbnb flink zal opdrijven.
RBK Gazeta, 10-7-2017

FAMILIEGESCHIEDENIS
In mei 2017 deed het publieke onderzoeksinstituut Romir onder 1.500 volwassen Russen onderzoek naar de vraag in hoeverre Russen hun familiegeschiedenis kennen en willen kennen. Het bleek dat 22 procent van de respondenten zich met zijn of haar familiegeschiedenis bezig hield en dat 5 procent dit 'regelmatig en doelgericht' deed. Twee derde, 66 procent, hield geen familiearchief bij en was dit ook in de toekomst niet van plan.
Verder bleek dat 12 procent van de respondenten geen enkele naam van een overgrootvader of overgrootmoeder kon herinneren; 25 procent wist nog één naam, 44 procent 'meerdere namen' en 9 procent alle namen. 48 procent van de respondenten antwoordde wel meer van de eigen familiegeschiedenis te willen weten. De meeste belangstelling is er onder Russen ouder dan dertig jaar, met een hoger inkomen en wonend in een grote stad.
Er zijn ook regionale verschillen: in het noordwesten en in de Oeral houden Russen het vaakst familiearchieven bij, namelijk 28 procent van de ondervraagden. Ook zijn er regionale verschillen hoe 'familiebanden' worden geïnterpreteerd. Zo weten inwoners van de islamitische Noord-Kaukasische deelrepublieken tientallen en soms meer dan honderd namen te noemen, omdat 'familie' hier als een bredere kring van verwanten wordt gezien dan onder etnische Russen.
Kommersant, 12-7-2017

KINDEROBESITAS
Volgens onderzoekster Jelena Pavlovskaja van het Onderzoeksinstituut voor Voeding en Biotechnologie heeft een op de vijf Russische kinderen overgewicht en een op de tien obesitas. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties (WHO) is dit cijfer twee keer zo hoog als tien jaar geleden. Rusland haalt op het punt van kinderobesitas de Verenigde Staten nog niet in, maar staat inmiddels wel op de vierde of vijfde plaats in de wereld.
Pavlovskaja vertelt dat 35 procent van de Russische kinderen maar drie keer of minder in de week groente of fruit eet en 24 procent enkele keren per week of zelfs dagelijks fastfood. Twee derde van de kinderen drinkt het liefst zoete frisdranken; slechts 26 procent drinkt het liefst kraanwater of mineraalwater. Voor 40 procent van de kinderen is gym op school de enige reguliere fysieke inspanning in de week.
Volgens Pavlovskaja is bij slechts 39 procent van de Russische kinderen lengte en lichaamsgewicht in evenwicht op basis van de leeftijd. Hierbij heerst er onder veel Russische ouders de mening dat het helemaal niet erg is als een klein kind mollig is, maar hierbij vergeten zij volgens Pavlovskaja dat zij daarna in hun jeugd veel meer lichaamsbeweging hadden dan de hedendaagse kinderen.
Nezavisimaja Gazeta, 5-7-2017

MAATSCHAPPELIJKE ONTEVREDENHEID
Het Instituut voor Sociologie van de Russische Academie van Wetenschappen voert sinds 2014 een groot onderzoek uit naar het 'Russische dagelijkse leven in tijden van crisis'. Hieruit blijkt dat de maatschappelijke ontevredenheid toeneemt. In vergelijking met 2014 was het aantal aanhangers in Rusland van behoud van de bestaande maatschappelijke verhoudingen in 2017 gedaald van 70 naar 56 procent. Het aantal voorstanders van hervormingen was gestegen van 30 naar 44 procent.
Deze maatschappelijke ontevredenheid is wel diffuus. Slechts 12 procent van de Russen voelt zich echt boos. Nog altijd 77 procent van de Russen is tevreden over zijn leven, maar twee derde geeft ook aan dat het zeker beter kan en moet. Instituutsdirecteur Michail Gorsjkov signaleert al met al 'een verzwakking van de maatschappelijke verbanden als kenmerk van groeiende spanningen in de samenleving'.
Ogonjok, 3-7-2017

MAATSCHAPPELIJKE BREUKLIJNEN
Als deelonderzoek van het onderzoek in bovenstaand item onderzocht het Instituut voor Sociologie onder zijn respondenten ook welke maatschappelijke breuklijnen er volgens hen in Rusland bestaan. De respondenten mochten meerdere antwoorden geven. Maatschappelijke breuklijnen die door meer dan 20 procent van de respondenten werden genoemd, betitelt het instituut als 'hoog actueel', die door 10 tot 20 procent werden genoemd 'gemiddeld actueel' en door minder dan 10 procent 'laag actueel':

Tussen de machthebbers en het volk: 36 procent
Tussen rijken en armen: 31 procent
Tussen ambtenaren en burgers die zich tot hen richten: 24 procent
Tussen oligarchen en de rest van de samenleving: 15 procent
Tussen bedrijfseigenaren en werknemers: 14 procent
Tussen Russen en niet-Russen: 13 procent
Tussen Moskou en de provincie: 12 procent
Tussen verschillende machtsgroeperingen: 11 procent
Tussen autochtonen en immigranten: 10 procent
Tussen mensen met verschillende politieke overtuigingen: 9 procent
Tussen ouderen en jongeren: 8 procent
Tussen christenen en moslims: 8 procent
Tussen aanhangers van westerse hervormingen (zapadniki) en aanhangers van een eigen Russische ontwikkelingsweg: 8 procent
Tussen werknemers van de overheid (bjoedzjetniki) en werknemers van privébedrijven: 6 procent
Tussen democraten en tegenstanders van democratie: 5 procent
Er zijn helemaal geen breuklijnen: 16 procent

Ogonjok, 3-7-2017

HUISHOUDELIJKE TAAKVERDELING
Russische mannen overschatten de tijd die hun vrouwen aan huishoudelijke taken besteden, terwijl Russische vrouwen de tijd die hun mannen aan huishoudelijke taken besteden onderschatten. Dit blijkt uit een onderzoek van 'economen en sociologen' van de Hogeschool voor Economie en de Russische Academie voor Economie en Staatsbestuur in Moskou, dat in 2015 onder 9.500 respondenten werd uitgevoerd en waarvan de resultaten in juni 2017 werden gepubliceerd.
Het onderzoek richtte zich op 'niet-monetaire' (onbetaalde) huishoudelijke arbeid. De hoeveelheid verricht huishoudelijk werk hangt sterk af van de levensfase en het gezinsinkomen. Volgens eigen opgave besteden vrouwen in jonge kinderloze paren 3,2 uur per dag aan huishoudelijk werk en mannen 2,4 uur, vrouwen in gezinnen met jonge kinderen tot 5 jaar 5,1 uur en mannen 2,5 uur, en bij bejaarde paren de vrouwen gemiddeld 5,2 uur per dag en de mannen 4,0 uur. De komst van een kind betekent voor de vrouw dus veel extra huishoudelijke arbeid.
Daarbij zijn er flinke sociaaleconomische verschillen: in welvarende gezinnen besteden de partners ongeveer drie uur per dag aan huishoudelijk werk (mannen 2,4 uur en vrouwen 3,3 uur), terwijl dit in armere gezinnen bijna twee keer zo veel is (mannen 4,2 uur en vrouwen 6,1 uur).
En dan is er nog het opmerkelijke verschil in wederzijdse beoordeling van de tijdsinvestering tussen mannen en vrouwen. Deze is het grootst als er volwassen kinderen zijn in een gezin: dan denken mannen dat ze 3,6 uur per dag aan huishoudelijk werk besteden, terwijl de vrouwen het op 2,4 uur houden.
Ook in Rusland is er sprake van ' veranderende sociale stereotypen' over de rolverdeling tussen man en vrouw: hun bijdrage aan het huishoudelijk werk wordt langzaam gelijkwaardiger. Momenteel is 80 procent van de mannen tevreden over de arbeidsverdeling in huis, tegen 44 procent van de vrouwen. Dit verschil wordt kleiner als de tijdsinvestering gelijkwaardig is: dan is 69 procent van de vrouwen tevreden en 83 procent van de mannen.
Tot slot concluderen de onderzoekers dat er in Rusland nog een groot potentieel van 'monetarisering' van huishoudelijke taken is, zoals eerder plaatsvond in de Verenigde Staten en Europa.
Kommersant, 23-6-2017

CROWDFUNDING
Vijf jaar geleden, in de zomer van 2012, werden in Rusland de twee grootste platforms voor crowdfunding opgericht: Planeta.ru en Boomstarter. Inmiddels zijn er 'ruim 30' platforms, maar deze twee overheersen de Russische markt voor crowdfunding. Hoewel de omzet een jaarlijkse groei laat zien van 200 procent, is crowdfunding in Rusland nauwelijks ontwikkeld als economische investeringsbron, maar voornamelijk een zaak van ondersteuning van liefdadigheids- en culturele projecten gebleven.
Planeta.ru heeft in zijn vijfjarige bestaan 660 miljoen roebel (ruim 9 miljoen euro) verzameld voor ruim 8.000 projecten en Boomstarter 330 miljoen euro voor 1.500 projecten. Ter vergelijking: het populairste mondiale platform Kickstarter had op dat moment drie miljard dollar voor ruim 126.000 projecten verzameld. Mondiaal was er via crowdfunding ruim 25 miljard dollar opgehaald.
Boomstarter-directeur Marija Doksjina vertelt dat er in Russische crowdfunding maar heel weinig in nieuwe projecten wordt geïnvesteerd. Het Russische publiek associeert crowdfunding vooral met 'verliezers' en niet met ondernemers. Aan de andere kant erkennen de platforms dat zij zelf meer aan voorlichting van het Russische publiek kunnen doen, onder meer door te vertellen dat ze geen internetwinkels zijn en bedenkers van projecten zelf hun projecten onder de aandacht van het publiek moeten brengen. In de Russische zoekmachine Yandex werd in de maand mei 2017 5.000 keer gezocht naar 'Boomstarter', 6.500 keer naar 'Planeta.ru' en 20.000 keer naar 'crowdfunding'.
Doksjina vertelt dat een project op Planeta.ru gemiddeld 300.000 roebel (ruim 4.000 euro) wil ophalen en de gemiddelde inleg 1.000 roebel per persoon bedraagt. Aangezien 1 op de 10 bezoekers van een project geld inlegt, moet een project minstens 3.000 bezoekers trekken. Boomstarter rekent, om serieuze projecten te trekken, als honorarium een vast basisbedrag van 5.000 roebel plus 3,5 procent van de inleg.
Volgens Doksjina weerspiegelt de Russische crowdfunding het karakter van de Russische economie: 'Bij ons zijn de koop en verkoop beter ontwikkeld dan de productie.' En terwijl investeerders in het Westen vooral gemotiveerd worden om als eerste een nieuw product te ontvangen, worden Russische investeerders vooral gemotiveerd door het gevoel iets te scheppen dat maatschappelijk nut heeft, aldus Doksjina.
Gazeta RBK, 16-6-2017

NATIONALE VOLKSPRODUCTEN
Volkskunsten en volksvlijt in het hedendaagse Rusland staan 'op de rand van uitsterven': de productie en de afzet dalen van jaar tot jaar en het aantal mastery daalt door vergrijzing en gebrek aan opvolging. Dit stelt het bestuur van de associatie 'Kunstzinnige volksproductie in Rusland'.
Terwijl er in de Sovjettijd altijd rond de 100.000 mensen aan nationale volksproducten werkten, is dit aantal nu gedaald tot onder de 20.000. Denk hierbij aan producten als speelgoed uit Dymkovo, kant uit Vologda en lakdoosjes uit Palech. In 2016 produceerde de sector voor 5 miljard roebel (ruim 70 miljoen euro) aan producten.
In de Sovjettijd werd hun productie verzekerd afgenomen via staatsbestellingen voor verkoop in souvenirwinkels en als giften aan hooggeplaatste buitenlandse gasten. Maar hun markt is de afgelopen jaren ingestort door namaak uit binnen- en buitenland, de veranderde smaak van Russen, die zulke productie nu vaak 'kitsj' vinden, en de letterlijke onbereikbaarheid voor potentiële buitenlandse afnemers, want de betroffen bedrijfjes liggen meestal in afgelegen en moeilijk bereikbare dorpen.
Om de sector te behouden pleit de associatie voor belastingvoordelen, omdat bijna al het werk handwerk is. Er gloort echter enige hoop aan de horizon voor de producenten van kunstzinnige nationale volksproducten. Naast de 79 bedrijven in het 'Register voor kunstzinnige volksproductie' van het Ministerie van Industrie en Handel (Minpromtorg), die samen 450 miljoen roebel (circa 6,5 miljoen euro) aan subsidie mogen verdelen, heeft president Vladimir Poetin opdracht gegeven om via een landelijke contractsysteem de sector een duw in te geven.
Poetin deed dit na een ontmoeting met Anton Georgijev tijdens een werkbezoek aan de provincie Novgorod eind april 2017, die hem vertelde over de problemen van de sector. In het dorp Krestsy van de provincie Novgorod maakt Georgijev kantwerk als nationaal volksproduct. In het hernieuwde systeem moeten volksproducten weer giften worden aan gasten van ministeries en staatsbedrijven als Gazprom en Rosneft, aangekocht worden door musea, via een winkelketen van Minpromtorg weer aan het grote publiek worden verkocht en via het Ministerie van Onderwijs aan jonge vakmensen worden geholpen.
Ogonjok, 12-6-2017

SCHUTTINGEN
Rusland is een land van schuttingen en andere afscheidingen als hekken en tralies. Sinds de ondergang van het communisme in 1991 hebben particulieren 2,5 miljoen kilometer aan schuttingen en andere afscheidingen laten aanleggen, ofwel bijna 62 keer de lengte van de evenaar. Hoeveel kilometer afscheiding de staat sindsdien heeft aangelegd is niet bekend, maar dat komt er ook nog bij.
Het verlangen van Russen om zich af te scheiden van de bedreigende buitenwereld is goed te zien op Russische begraafplaatsen: daar zijn de hekken om graven meestal hoger dan de grafstenen. In de Sovjettijd was het plaatsen van schuttingen een zaak van de staat, want privé-eigendom bestond toen niet. Bekend zijn, sinds de jaren zeventig, de grijze massieve betonnen 'Lachman-schuttingen' met wafelijzermotief, genoemd naar de architect ervan, Boris Lachman. Je zag en ziet ze bijvoorbeeld veel rond bouwplaatsen.
Toen de burgers vervolgens na de ondergang van het communisme datsja's en huizen in privé-eigendom kregen, zijn ze dit massaal met houten, betonnen en metalen schuttingen gaan afschermen. Alleen al rond hun datsja's hebben de Russen in de afgelopen 25 jaar zo'n twee miljoen kilometer aan schuttingen opgetrokken. Er kunnen grote verschillen in hoogte zijn. Aan de Roebljov-straatweg ten westen van Moskou bijvoorbeeld, waar veel rijken wonen, kunnen schuttingen die de grote huizen aan het zicht onttrekken, wel zes tot acht meter hoog zijn.
De journalist Maksim Troedoljoebov heeft in zijn boek Mensen achter de schutting. Privé-ruimte, macht en eigendom in Rusland geschreven dat er minstens drie redenen zijn waarom Russen zich achter schuttingen blijven verbergen: hun dromen over het realiseren van een privaat leven, bescherming van hun juridisch zwak beschermde privé-eigendom en als 'fysieke uitingsvorm van onderling wantrouwen'.
Daarnaast vervullen schuttingen in Rusland nog een belangrijke functie, namelijk het verbergen van onooglijke werkelijkheid. Zo kunnen president Vladimir Poetin, premier Dmitri Medvedev en de Moskouse burgemeester Sergej Sobjanin als zij op dienstreis zijn in het land of hun stad vaak met schuttingen afgezette plaatsen tegenkomen. Het stadsbestuur van Samara, een van de speelsteden op het komende WK Voetbal in 2018, heeft plannen om de toegangswegen naar het voetbalstadion af te zetten met 2,5 meter hoge, feestelijk beschilderde schuttingen.
Kommersant, 20-6-2017

VERKEERSMISDRIJVEN
In 2016 werden in Rusland 10.400 automobilisten veroordeeld wegens een verkeersmisdrijf, van wie 3.200 met een gevangenisstraf. Dit zijn er minder dan in 2013, toen het aantal veroordelingen wegens een verkeersmisdrijf een piek bereikte met 15.000 veroordelingen. Verkeersmisdrijven worden berecht volgens artikel 264 van het Russische Wetboek van Strafrecht. Verzwarende omstandigheden in veroordelingen zijn de mate van onvoorzichtigheid, het aantal dodelijke en gewonde slachtoffers en drankgebruik.
Wat betreft geslacht, leeftijd en opleiding is de gemiddelde veroordeelde van een verkeersmisdrijf een man van middelbare leeftijd met een middelbare beroepsopleiding. Van de veroordeelden was ongeveer 8,5 procent vrouw. Onder de veroordeelden waren onder meer 12 zwangere vrouwen, 222 burgers uit voormalige Sovjetrepublieken, 75 buitenlanders, 11 statelozen, 84 medewerkers van veiligheidsdiensten en 2 gevangenen.
Positief nieuws is dat de daling van het aantal veroordelingen samen gaat met een daling van het aantal verkeersslachtoffers. In 2016 bedroeg het aantal dodelijke verkeersslachtoffers in Rusland 20.308, 12,1 procent minder dan in 2015. Het aantal gewonden daalde in 2016 met 4,3 procent tot 221.000. Het aantal 'ernstige ongelukken' daalde eveneens, met 5,6 procent tot 173.700. Hoewel er in de Sovjettijd geen statistieken van verkeersslachtoffers werden gepubliceerd, denken Russische verkeersdeskundigen dat het aantal dodelijke verkeersslachtoffers van 2016 het laagste is sinds het einde van de jaren zeventig van de vorige eeuw.
www.gazeta.ru, 9-6-2017

STARTERSSALARISSEN
Russische jongeren die een universitaire of hogere schoolopleiding volgen, hebben aanzienlijke hogere verwachtingen over hun starterssalaris dan zij werkelijk zullen verdienen. De gemiddelde verwachting is een starterssalaris van 56.300 roebel (circa 850 euro) per maand. De hoogste verwachting heben afgestudeerden met een technische opleiding: gemiddeld 65.000 roebel per maand. Het gemiddelde maandsalaris van een 28jarige bedraagt in Moskou een kleine 40.000 roebel. Het landelijke gemiddelde maandsalaris van een 'jonge specialist' is 22.700 roebel.
Het is voor Russische jongeren vaak moeilijk om een vaste baan te vinden, omdat bedrijven en organisaties dikwijls veel waarde hechten aan ervaring, met uitzondering van banken en IT-bedrijven, die wel vaker jongeren zonder veel ervaring willen aannemen. Russische jongeren kunnen hun concurrentiepositie op de arbeidsmarkt versterken door arbeidservaring (stages en freelance-werk), een hoge motivatie en kennis van vreemde talen.
Kommersant, 8-6-2017

CONSUMENTENBESCHERMING
Na de verdwijning van het communisme is de dienstensector enorm gegroeid in Rusland. Zelfs met 500 keer! Hierdoor groeide ook het aantal consumentenklachten en het systeem van de bescherming van consumentenbelangen en -rechten. Sinds 2006 is het aantal consumentenklachten tien keer toegenomen, tot ruim een half miljoen in 2016 bij de grootste controle-instantie, Rospotrebnadzor, de Russische Keuringsdienst voor Diensten en Goederen.
Russische burgers klagen veel vaker over geleverde diensten dan over geleverde goederen. De meeste klachten kwamen binnen over achtereenvolgens de dagelijkse en medische dienstverlening, het onderwijs, de financiële dienstverlening en de dienstverlening op het gebied van telecommunicatie en de internethandel. Bij klachten worden consumenten in 90 procent van de gevallen in het gelijk gesteld, hoewel Russische ondernemingen hun belangenverenigingen inmiddels ook in zijn gaan zetten voor de bestrijding van 'consumentenextremisme'.
Overigens zijn ontevreden consumenten huiverig om voor hun rechten op te komen: het kost veel tijd en inspanning en vaak worden uitspraken in hun voordeel niet uitgevoerd door een aangeklaagde dienstverlener, voor wie het betalen van de standaardboete van 5.000 tot 10.000 roebel (80 tot 160 euro) voor het niet nakomen van een uitspraak meestal goedkoper is.
In 2015 voerden alle controle-instanties 2,3 miljoen controles uit, waarbij 3,5 miljoen overtredingen van de regels en standaarden werden geconstateerd. In Rusland zijn er ruim tien controle-instanties voor alle aspecten van het leven, die in 2016 samen 125.569 werknemers telden en een gezamenlijke begroting van 93,8 miljard roebel (circa 150 miljoen euro) hadden. Het gaat om de volgende toezichthoudende organen:

Rospotrebnadzor: toezicht op consumentengoederen en -diensten
Rostroed: toezicht op de arbeidsvoorwaarden en de arbeidsomstandigheden
Rostechnadzor: toezicht op de industriële, technologische en nucleaire veiligheid
Rosselchoznadzor: toezicht op de agrarische sector
Rosleschoz: toezicht op de bossen en de bosbouw
Rostransnadzor: toezicht op de transportsector
Rosrejestr: toezicht op het kadaster en het grondgebruik
Roszdravnadzor: toezicht op de gezondheidssector
Rosprirodnadzor: toezicht op de natuur en het milieu
Rosstandart: toezicht op landelijke standaarden en technische reglementen
Roskomnadzor: toezicht op het gebied van communicatie en IT
Rosobrnadzor: toezicht op het onderwijs en de wetenschap
Rosfinnadzor: toezicht op de financiële sector en de overheidsbegroting

Ogonjok, 26-4-2017

DAGELIJKSE LASTEN
Voor de betaling van dagelijkse diensten als gas, water en elektriciteit wordt in Rusland een landelijk digitaal betalingssysteem ingevoerd, het Staatsinformatiesysteem voor de Dagelijkse Dienstverlening (GIS ZjKCh). In dit systeem worden alle dienstverleners en afnemers van dagelijkse diensten aan elkaar gekoppeld.
Alle burgers krijgen een uniek persoonlijk nummer waarmee ze rekeningen moeten betalen. Dit kunnen ze dan vanuit het hele land bij iedere financiële dienstverlener doen. De invoering van het systeem staat onder leiding van het Ministerie voor Telecommunicatie. De beheerder van het systeem is Potsjta Rossii, de Russische Post.
In de zomer van 2016 begon er een proef. Het systeem moet op 1 januari 2018 landelijk werken. Alleen de steden Moskou en Sint-Petersburg en het schiereiland de Krim krijgen extra de tijd tot 1 januari 2019: de informatiesystemen van Moskou en Sint-Petersburg zijn zo uitgebreid en versplinterd dat hier meer tijd nodig is en op het in 2014 geannexeerde schiereiland de Krim liep de informatievoorziening te ver achter bij de rest van Rusland.
In mei 2017 was het systeem voor '70 tot 80 procent' gevuld met 36 miljoen geregistreerde individuele rekeningen, 11,5 miljoen woningcomplexen, 9,3 miljoen gebruiksmeters, 75.000 organisaties, 85.000 tarieven en 500.000 contracten. Voor aanbieders van dagelijkse diensten bestaat er een effectieve sanctie om zich bij het systeem aan te sluiten: rekeningen die niet in het systeem worden ingevoerd hoeven niet betaald te worden.
Nezavisimaja Gazeta, 17-5-2017

GEZONDHEIDSTOERISME
Op het einde van de Sovjettijd was gezondheidstoerisme zowel kwantitatief als kwalitatief zeer sterk ontwikkeld in Rusland. Jaarlijks verbleven tientallen miljoenen burgers in een kuuroord. Er was hiervoor zelfs een speciale medische wetenschappelijke richting ontwikkeld, de koerortologija.
Het beheer was in handen van vakbonden, departementen en grote staatsondernemingen, die hun werknemers en leden gratis of zeer goedkope gezondheidsverblijven in sanatoria en kuuroorden aanboden als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden. Als gezondheidstoerist verbleef je er dus vaker met collega's dan met familieleden of vrienden.
Het bijzondere van deze vorm van gezondheidstoerisme was dat het zich richtte op gezonde werknemers en niet op zieken. In de Sovjettijd steeg het aantal sanatoria en kuuroorden van 2.200 in 1939 tot 7.431 met 1,3 miljoen kamers in 1990. In dat laatste jaar verbleven daar 32,7 miljoen mensen voor in de regel 24 dagen voor een gezondheidsvakantie, want 24 dagen was de wetenschappelijk vastgestelde termijn om weer opgefrist en uitgerust naar het werk terug te keren. De kuuroorden lagen vaak in het Russische deel van de Noord-Kaukasus, aan de Zwarte Zeekust, in de regio van het Bajkalmeer en het Verre Oosten van Siberië.
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de verdwijning van het communisme zakte dit stelsel in elkaar. Vandaag de dag zijn er nog maar 1.840 kuuroorden en sanatoria met in totaal 425.000 kamers. Zij zijn in de regel commerciële bedrijven, die inmiddels meer op westerse health-spa's lijken dan klassieke sovjetsanatoria.
De overheid wil het klassieke gezondheidstoerisme tegenwoordig weer nieuw leven inblazen, onder meer door kosten voor een verblijf in een sanatorium deels aftrekbaar te maken van de inkomstenbelasting. Het natuurlijke potentieel voor gezondheidstoerisme is groot in Rusland: het land telt 4.000 heilzame minerale waterbronnen en 700 bronnen met geneeskrachtige modder, die vaak samen door één instelling kunnen worden aangeboden.
Argoementy i Fakty, 12-5-2017

DEPRESSIE
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) van de Verenigde Naties lijdt in de verschillende landen ter wereld 3 tot 7 procent van de bevolking aan depressie. De Russische WHO-cijfers worden aangeleverd door het wetenschappelijke psychiatrische Serbski Centrum. Directeur Zoerab Kekelidze van dit centrum zegt dat 5,5 procent van de Russische bevolking lijdt aan depressie, ofwel zo'n acht miljoen Russen. In de praktijk heeft 8 tot 12 procent van de mensen eens in zijn of haar leven een depressie.
Doctor in de medische wetenschappen Galina Mazo van het V.M. Bechterev Instituut in Sint-Petersburg denkt dat deze regel ook voor Rusland geldt. In 2014 wendden 287 van de 100.000 Russen zich tot psychiatrische hulp wegens psychische gezondheidsklachten (in Amerika was dit cijfer 739 mensen per 100.000 inwoners en in Groot-Brittannië 3.330 mensen per 100.000 inwoners).
In dat jaar gaf Rusland 10,23 dollar per inwoner uit aan psychiatrische gezondheidszorg, tegen 272,8 dollar in Amerika en 227,7 dollar in Groot-Brittannië. Wel heeft Rusland in principe voldoende psychiaters, namelijk 11 per 100.000 inwoners (in Amerika 12,4 en in Groot-Brittannië 14,6).
In Rusland bezoeken mensen met depressieklachten veel minder snel een dokter of een psychiater dan in westerse landen. Dit heeft drie hoofdoorzaken: de oudere generatie vindt psychische klachten meestal 'aanstellerij', het kan leiden tot maatschappelijke stigmatisering en er is weinig voorlichting waar hulp te zoeken bij depressieve klachten.
Hierdoor ontvangt in de praktijk maar een kwart van de Russen met depressieve klachten professionele hulp. Ook worden er in Rusland geen cijfers bijgehouden over de economische verliezen als gevolg van psychische ziektes.
Dengi, 19-4-2017

KWIEKE GEPENSIONEERDEN
Rusland heeft zijn eigen versie van de 'kwieke bejaarde', namelijk de 'kwieke gepensioneerde'. Het gaat om gepensioneerden die nog jong, gezond en welvaren genoeg zijn om er tijdens hun pensionering een leuke 'derde leeftijd' van te maken.
Het gaat in deze groep nauwelijks om echte bejaarden, maar om mensen die vanwege hun beroep al op middelbare leeftijd met pensioen mogen, soms al op hun 45ste: voormalige militairen, mijnwerkers, arbeiders in de metaalindustrie en 'noorderlingen', werknemers die in het Hoge Noorden van Rusland veelal in de olie- en gasindustrie hebben gewerkt.
In totaal gaat het om 13 miljoen mensen, ongeveer een derde van het totale aantal gepensioneerden in Rusland. Vaak verhuizen zij na hun pensionering naar zuidelijke provincies met een milder klimaat, met name Rostov en Krasnodar. Gepensioneerden die vrezen in de zuidelijke warmte in lamlendigheid te vervallen, kiezen vaak de Baltische provincie Kaliningrad tussen Polen en de Baltische staten als woonplaats voor hun oudere dag.
Kommersant, 19-4-2017

HYPOTHEKEN
Het aantal in Rusland afgesloten hypotheken en hun waarde was in de eerste twee maanden van 2017 aanzienlijk lager dan in de eerste twee maanden van 2016. In de eerste twee maanden van 2017 ging het om 97.800 hypotheken met een waarde van 174,3 miljard roebel, tegen 117.400 hypotheken tegen een waarde van 204,4 miljard roebel in de eerste twee maanden van 2016. De totale hypotheekportefeuille in Rusland had in maart 2017 een waarde van 4,4 biljoen roebel (circa 70 miljard euro).
De daling van het aantal hypotheken in de eerste twee maanden van 2017 had drie belangrijke oorzaken: eind 2016 stopte het subsidiëringsprogramma van de regering voor het afsluiten van hypotheken, de magere economische tijden waarin Rusland en zijn burgers verkeren en de hieruit voortvloeiende dalende woningprijzen, waardoor potentiële woningkopers verdere daling van de prijzen afwachten. Niettemin verwachten financiële specialisten herstel van de woning- en hypotheekmarkt in de loop van 2017 vanwege de dalende rente en het feit dat de potentiële vraag naar woningen hoog blijft.
Nezavisimaja Gazeta, 6-4-2017

LITERAIRE PRIJZEN
Het weekblad Argoementy i Fakty zet naar aanleiding van het bericht dat 'een Russische bank' zijn contract met de Russische Bookerprijs na de volgende prijstoekenning niet meer zal verlengen de jaarlijkse literaire prijzen in Rusland op een rij. Deze zijn:

De 'Russische Booker'. De prijs werd in 1992 ingesteld door de British Council in Moskou als de eerste literaire niet-staatsprijs in Rusland. Een professionele jury van vijf leden kiest jaarlijks de beste Russischtalige roman die een bijdrage levert aan 'het voor de Russische literatuur kenmerkende humanistische waardensysteem'. De winnaar krijgt 1,5 miljoen roebel (ongeveer 22.000 euro).
'Bolsjaja kniga' (Het Grote Boek). Deze prijs, ingesteld in 2005, heeft het hoogste prijzengeld (respectievelijk 3, 1,5 en 1 miljoen roebel voor de nummers 1, 2 en 3) en beloont het boek dat de beste nieuwe bijdrage aan de Russische literatuur en cultuur heeft geleverd.
De prijs kent een lange longlist van genomineerde boeken en heeft een grote vakjury van honderd leden. Naast romans en verhalenbundels kunnen ook non-fictieboeken genomineerd worden. Verder zijn er geen beperkingen betreffende leeftijd, nationaliteit en woonplaats van auteurs en de plaats van uitgave.
'Nationale bestseller'. Deze literaire prijs wordt 'de meest democratische literaire prijs van het land' genoemd, omdat hij meer op de lezer is gericht dan op de auteur. Allerlei vertegenwoordigers uit het boekenbedrijf (uitgevers, schrijvers, critici, journalisten) mogen een boek nomineren en met korte openbare recensies hun stem uitbrengen.
Overigens levert het democratische principe in de praktijk geen andersoortige prijswinnaars op dan bij de professionele juryprijzen. Prijzengeld: één miljoen roebel voor de winnaar.
'Jasnaja Poljana'. Genoemd naar het landgoed van de schrijver Lev Tolstoj. Bestaat sinds 2003. De prijs is voor een boek dat het beste de waarden weergeeft van de grote klassieke schrijver: 'mensenliefde, liefdadigheid en moraliteit'.
De vakjury wordt voorgezeten door de achterachterkleinzoon van Lev Tolstoj, de presidentiële adviseur voor kunst en cultuur Aleksej Tolstoj. Er zijn drie prijscategorieën: Russisch proza, non-fictie en buitenlandse literatuur. De winnaar in iedere categorie krijgt 300.000 roebel prijzengeld.
'NOS'. De prijs werd in 2009 ingesteld door het fonds van de oligarch Michail Prochorov naar aanleiding van de 200ste geboortedag van Nikolaj Gogol, de schrijver van onder meer het verhaal De neus ('neus' is nos in het Russisch). De vakjury heeft extra aandacht voor experimenteel proza. De winnaar wordt jaarlijks in een levendige televisieshow bekend gemaakt.
'Debjoet' (Debuut). Een prijs voor jonge schrijvers onder de 35 jaar in verschillende categorieën. Behalve een prijzengeld van één miljoen roebel krijgen de winnaars een contract met een uitgever.
'Prosvetitel' (Voorlichter). Een tien jaar oude wetenschappelijke non-fictieprijs met twee categorieën, 'Menswetenschappen' en 'Natuurwetenschappen'. De twee beoordelingscriteria zijn toegankelijkheid en wetenschappelijke exactheid.
Er wordt een lange longlist opgesteld, die door een wetenschappelijke jury wordt beoordeeld. Iedere genomineerde auteur krijgt 100.000 roebel. De winnaar krijgt 700.000 roebel prijzengeld en zijn uitgever 130.000 roebel.

Argoementy i Fakty, 28-3-2017

BOEKEN LEZEN
Volgens de jaarlijkse online peiling onder 22.000 mensen in 17 landen van het uitgeverijconcern GfK behoort Rusland tot de top-3 van landen met de meeste boekenlezers, dat wil zeggen waar de inwoners 'dagelijks of minstens een keer per week' in een boek lezen. Op nummer 1 staat China met 70 procent boekenlezers. Rusland staat 2 met 59 procent en Spanje 3 met 57 procent (het gemiddelde cijfer in het onderzoek is 50,7 procent dagelijkse tot wekelijkse boekenlezers).
Opmerkelijk is dat het Russische percentage in de loop er jaren is gestegen: in 2010 gaf 47,3 procent van de respondenten aan dagelijks of minstens eens per week een boek te lezen. Verder gaf dit jaar 6 procent van de Russen aan nooit een boek te lezen (hier staan Nederland en Zuid-Korea onderaan met 16 procent overtuigde afwijzers van boeken lezen).
In de vergelijking tussen vrouwelijke en mannelijke lezers kent Rusland het kleinste verschil: 61 procent van de vrouwen leest dagelijks of bijna dagelijks een boek en bij mannen is dit 57 procent (in Nederland is dit geslachtsverschil het grootst met 51 procent vrouwelijke lezers en 33 procent mannelijke lezers).
Overigens zijn Russische uitgevers en boekverkopers minder enthousiast dan de cijfers van het GfK-onderzoek lijken aan te geven. Directeur Denis Kotov van de boekwinkelketen Boekvojed haalt een onderzoek aan waaruit blijkt dat boeken lezen in het dagelijkse mediagebruik van de Russen nog maar een klein aandeel heeft, namelijk gemiddeld negen minuten per dag, tegen één uur internetten en twee uur televisie kijken.
Hoofdredactrice Jelena Solovjova van het tijdschrift Knizjnaja Indoestrija (Boekenindustrie) meldt dat het aantal verkochte boeken niet stijgt en het Russische boekenbedrijf in een 'systeemcrisis' zit. Met name het aantal verkochte exemplaren per uitgegeven titel is dalende.
In 2016 werden 117.00 nieuwe titels van 'boeken en brochures' uitgegeven, tegen 112.000 in 2015. Het totale aantal gedrukte boeken en brochures in 2016 was 446,2 miljoen exemplaren, 2,9 procent minder dan in 2015.
Gazeta RBK, 28-3-2017

LOTERIJEN
Sinds het verbod op online casino's uit 2014 is de verkoop van het aantal loterijbiljetten enorm gestegen. In Rusland mogen alleen het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Sport loterijen organiseren. Het gaat altijd om landelijke loterijen. De loterijen worden uitgevoerd door het staatsbedrijf Stoloto ('Honderdlotto').
In 2016 steeg het aantal verkochte loterijbiljetten in vergelijking met 2015 met 46 procent tot 39,6 miljoen biljetten. In geldelijke waarde was de stijging nog groter, namelijk 115 procent. De groei wordt verklaard uit bewust loterijbeleid door de overheid, bestaande uit goedkope lotprijzen, verhoging van het aantal verkooppunten en grotere winstkansen.
Er zijn inmiddels ruim 50.000 verkooppunten, waarvan 32.000 in kantoren van Potsjta Rossii, de Russische post. Een loterijbiljet kost tussen de 25 en 200 roebel (37 cent tot 3 euro). In 2016 werd door Potsjta Rossii 1,4 miljard roebel (circa 22 miljoen euro) prijzengeld onder 8,4 miljoen winnaars uitgekeerd. De gemiddelde winst op een lot bedroeg 166 roebel. De meeste winnaars kwamen uit Sint-Petersburg en de provincie Leningrad: 383.000 personen.
Bij een andere loterijbiljettenverkoper, de winkelketen Svjaznoj, waren er 2 miljoen prijswinnaars, met 15 winnaars van miljoenenprijzen. De hoogste prijs bedroeg hier 60 miljoen roebel (90.000 euro).
Gazeta RBK, 23-3-2017

ZAKELIJK INTERNET
Ongeveer 85 procent van de Russen heeft internet, een cijfer dat overeenkomt met het mondiale gemiddelde. In ieder geval zijn 'praktisch alle economisch actieve' Russen op het internet. Hierdoor neemt ook in Rusland de omvang van digitale betalingen toe ten koste van betalingen in cash.
Volgens een onderzoek van het onderzoeks- en marketingbureau Data Insight had 99 procent van zijn respondenten een creditcard. Van 10.000 roebel aan 'lopende uitgaven' werd in 2016 6.360 roebel digitaal gedaan, 110 roebel meer dan in 2015. Verschillende soorten betalingen worden in meerderheid digitaal gedaan, met name kredietaflossing (nog 23 procent in cash), de betaling van gas, water en elektriciteit (32 procent), telefoonabonnementen (29 procent), de aanschaf van trein- en vliegtickets (15 procent) en aankopen bij internetwinkels (22 procent).
Volgens onderzoeker Fjodor Virin van Data Insight versnelt de economische crisis het proces dat Russische burgers zelf ook economisch actief worden op internet door online goederen en diensten aan te bieden en op internet naar goedkopere goederen en diensten te zoeken. Bij de diensten gaat het vooral om het maken van vertalingen en het schrijven van teksten.
Van de ondervraagden handelt 23 procent 'professioneel' in goederen op internet, van wie 11 procentpunt goederen van eigen makelij, 5 procentpunt in goederen van familieleden en vrienden en 7 procentpunt als doorverkopers van goederen. Voor 4 procent van de ondervraagden vormt internethandel het basisinkomen, voor 11 procent een 'aanzienlijke maar niet de belangrijkste inkomstenbron' en voor 14 procent een 'reguliere bijverdienste'.
De ontwikkeling van e-commerce in Rusland heeft ook daar als negatief bijverschijnsel dat het aanbod van stenen winkels schraler wordt, met name in de kleinere provincieplaatsen.
www.utro.ru, 23-3-2017

HUISMERKEN
In de slag om de consument in de moeilijke economische tijd die Rusland doormaakt willen steeds meer supermarktketens het aandeel van goedkopere huismerken in het aanbod en de verkoop vergroten. Zo wil de supermarktketen Diksi, de vierde qua omzet in Rusland, het aandeel van huismerken in de verkoopcijfers verhogen van 15,5 procent in 2016 naar 25 procent eind 2017 (in het buitenland wordt gemiddeld 30 tot 35 procent van de verkopen door huismerken gerealiseerd). Hiervoor ontwikkelt Diksi de nieuwe huismerken Romanov-wei voor melkproducten, Milken Mite voor kaasproducten, Ogorod voor diepvriesproducten en Yes voor persoonlijke hygiëne.
In goedkopere ketens als de discounter Pjatjorotsjka is het bestaande aandeel huismerken van 17 procent hoger dan bij ketens die zich op het hogere inkomenssegment richten, zoals Perekrestka (5,8 procent) en Karoesel (4,1 procent). Ook steeds meer non-food winkelketens verhogen het aandeel huismerken. Zo begon de drogisterijketen Oelybka Radoegi (Glimlach van de Regenboog) in 2016 met de verkoop van 500 eigen huismerken.
Van de huismerken wordt 90 procent door Russische producenten vervaardigd. Die zijn in de regel niet blij met de toename van de verkoop van huismerken, omdat deze hen - ondanks grotere productie - een lagere winstmarge opleveren.
Gazeta RBK, 23-3-2017

SLAGBOMEN
Rond Moskouse binnenplaatsen woeden soms echte 'slagboomoorlogen' tussen bewoners. Momenteel zijn inmiddels rond de 2.000 binnenplaatsen in de Russische hoofdstad met slagbomen afgesloten voor doorgaand verkeer. Hiermee kunnen de bewoners van de betrokken binnenplaatsen gratis wildparkeren voor de eigen deur voorkomen. Door de slagbomen zijn 150.000 parkeerplaatsen ontoegankelijk geworden voor buitenstaanders, ofwel 10 procent van het totale aantal parkeerplaatsen in Moskou. De afgeschermde binnenplaatsen liggen vooral in de binnenstad, binnen de Tuinring (de eerste ringweg rond het stadscentrum) en de Derde Ringweg.
De installatie van zulke slagbomen begon nadat het stadsbestuur eind 2014 betaald parkeren in het stadscentrum had ingevoerd in de strijd tegen de permanente files door de snelle groei van het autoverkeer. Als daarnaast gratis parkeren op binnenplaatsen onmogelijk wordt voor niet-bewoners, moet dit autoverkeer naar de binnenstad afschrikken, is het idee van het stadsbestuur. De stad betaalt daarom de helft van de installatiekosten van 100.000 roebel (circa 1.300 euro) van een slagboom.
Een slagboom kan geplaatst worden als meer dan de helft van de bewoners van de bewonersvereniging rond een binnenplaats voor stemt op een bewonersvergadering. Echter, het plaatsen van slagbomen blijkt in de praktijk dikwijls te leiden tot regelrechte 'slagboomoorlogen' tussen bewoners van de betrokken binnenplaatsen.
Keiharde burenconflicten kunnen ontstaan om zaken als verzet tegen het idee van slagbomen, het niet meebetalen aan de gezamenlijke kosten, het sleutelbeheer, het parkeren door en de doorgang voor bewoners van naburige binnenplaatsen, het repareren van vernielde slagbomen en de plaats waar de eigen auto precies op de binnenplaats mag worden geparkeerd. Soms leidt dit tot absurde situaties: bij huis nr. 4 aan de Grote Decemberstraat zijn vijf slagbomen geplaatst, waarvan twee naast elkaar en waarvan de sleutels bij verschillende bewoners in bezit zijn.
Kommersant, 11-3-2017

PERMAFROST
Onderzoekers van de afdeling klimatologie van de Oeral Federale Universiteit in Jekaterinboerg maken zich grote zorgen over het smelten van de permafrost in het noorden van Rusland. 65 procent van het Russische grondgebied bestaat uit permafrost. De onderzoekers baseren hun bevindingen op onderzoek in de autonome regio Jamalo-Nenetsk in het westen van Siberië, waar de meeste Siberische gasindustrie is gevestigd. De permafrost in de regio is inmiddels ruim drie meter gesmolten. Onderzoeker Vjatsjeslav Zacharov voorspelt voor het noorden van Rusland een 'ecologische catastrofe' door het smelten van de permafrost. In het noorden staan gebouwen op tien meter lange heipalen in de permafrost. Als de permafrost meer dan tien meter smelt, zullen deze dus wegzinken.
Zacharov wijt het smelten van de permafrost aan de opwarming van de aarde, die ook na aanzienlijke inkrimping van de uitstoot van broeikasgassen nog zal doorgaan als gevolg van 'inertie' van het klimaatsysteem. Zacharov waarschuwt dat in de regio Jamalo-Nenetsk door het smelten van de permafrost anders gebouwd zal moeten worden en bestaande gebouwen en installaties vanwege het smelten van de permafrost gerenoveerd moeten worden.
Nezavisimaja Gazeta, 10-3-2017

GEVANGENISWEZEN
In het beheer van de landelijke Russische gevangenisdienst, de Federale Dienst voor de Uitvoering van Bestraffingen (FSIN), bevinden zich 970 instellingen, waaronder 720 strafkampen, acht gevangenissen, 25 heropvoedingskampen en 217 huizen van bewaring. Hierin zitten ruim 627.000 gevangenen en verdachten vast. Jaarlijks worden in Rusland tussen de 145.000 en 155.000 mensen gearresteerd.
www.polit.ru, 1-3-2017

FRANCHISES
Het aangaan van een franchise-overeenkomst is onder nieuwe ondernemers in 2016 snel toegenomen, zo blijkt uit gepubliceerde cijfers van het Russische Patentenbureau (Rospatent). Het aantal overeenkomsten was in januari 2017 57 procent hoger dan in januari 2016.
De krant RBK verklaart de toegenomen populariteit uit het feit dat een franchise voor ondernemende Russen die in de economische crisis hun baan zijn kwijtgeraakt een relatief simpele manier is om een eigen zaak te beginnen en niet al te hoge investeringen vergt, zo tussen de 500.000 en 700.00 roebel (tussen de 7.000 en 10.000 euro). De meeste franchises worden aangegaan in de software voor zakelijke dienstverlening, de medische dienstverlening, de dienstverlening voor kinderen, de fitness, de fastfoodsector en in koeriersdiensten.
Een andere nieuwe ontwikkeling in 2016 was de verspreiding van franchises naar regionale ondernemers en bedrijven, terwijl franchises voorheen bijna exclusief een zaak van de steden Moskou en Sint-Petersburg waren. Overigens is 'franchise' in Rusland een zakelijke term die juridisch niet bestaat.
Een franchise-overeenkomst heet er een 'verdrag van commerciële concessie'. Deze verdragen worden allemaal geregistreerd door Rospatent. Hieronder de top10 van nieuwe franchise-contracten in 2016, met op onbetwiste nummer 1 zoals voorheen het zakelijke softwarebedrijf 1C.

Bedrijfsmerk	Aantal nieuw geregistreerde contracten in 2016	Aantal ontbonden contracten in 2016	Totaal aantal geregistreerde contracten op 31-12-2016
1C	659	68	7.468
Konsoeltant Pljoes	180	0	805
Gemotest	117	6	343
Invitro	82	5	602
Sushi Shop	71	6	92
Tsjebarkoelskaja gevogelte	54	0	54
Vianor	50	5	497
Helix	40	2	118
Subway	34	20	845
33 Pinguins	33	1	180

RBK, 7-3-2017

GELD
Hoe denken Russen over geld en het bezit van geld? Volgens een onderzoek van het opinieonderzoeksbureau Levada-Centrum uit januari 2017 dacht 70 procent van de Russen op dat moment dat het niet mogelijk is om op eerlijke wijze geld te verdienen in Rusland. Dit is iets minder erg dan in 2006, toen maar liefst 83 procent deze mening was toegedaan.
Uit een eerder onderzoek door het Levada-Centrum van juni 2015 was ook al gebleken dat Russen weinig van financiële ongelijkheid moeten hebben. Op de vraag 'Hoe denkt u over inkomensongelijkheid?' antwoordde 60 procent dat ongelijke inkomens aanvaardbaar zijn, 'maar alleen als de kloof tussen armen en rijken niet te groot is'. Verder meende 28 procent dat er naar gestreefd moet worden dat er helemaal geen inkomensverschillen zijn, omdat inkomensongelijkheid 'schadelijk' is; 9 procent dat inkomensverschillen 'nuttig' zijn, omdat ze mensen aansporen tot beter en harder werken, en 3 procent had geen mening.
'De consumptiebehoeften van de meerderheid van de Russische gezinnen beperken zich tot de lopende dagelijkse uitgaven: voeding, kleding en ontspanning. De onmogelijkheid om uit deze cirkel van alledaagsheid te breken roept verontwaardiging en kwaadheid op, onder andere tegenover rijken', stelt Marina Krasilnikova, hoofd van de afdeling inkomens- en consumptieonderzoek van het Levada-Centrum.
Gevoelens van onmacht zorgen ervoor dat weinig Russen aan het opzetten van een eigen bedrijf denken als mogelijkheid om financieel ruimer te komen zitten: in de hele postcommunistische tijd schommelde dit contant tussen de 7 en 10 procent van de bevolking. Tegelijkertijd is (het bezit van) geld sinds de sovjettijd veel belangrijker geworden voor de gezinsinkomsten en -uitgaven. Krasilnikova: 'In de sovjettijd werd geld aangevuld met andere sociale bronnen (connecties, relaties), maar nu bepaalt geld alles.'
Maar terwijl 80 procent van de Russen aangeeft van salaris naar salaris te leven, doen zij niet echt hun best meer te verdienen. 'Men rationaliseert de afwijzing van meer eigen inspanningen om uit de moeilijke situatie te komen,' aldus Krasilnikova. 'Het feit dat in onze samenleving het arme consumptiemodel overheersend is, zet een sterke rem op alle sociale processen.' Dengi, 25-2-2017

RADIO LUISTEREN
Circa 60 procent van de Russen luistert 'min of meer regelmatig' naar de radio volgens het opinieonderzoekbureau VTsIOM, onder wie ruim 40 miljoen luisteraars naar FM-muziekstations. Dit cijfer van radioluisteraars is al deze hele nieuwe eeuw 'dalende'.
Het weekblad Dengi van het dagblad Kommersant vroeg zijn lezers waar ze radio luisteren. Dit blijkt vooral in de auto te zijn; 46,8 procent antwoordde 'In de auto'. Verder antwoordde 29,2 procent van de 7.677 respondenten 'Ik luister helemaal geen radio', 12 procent 'Thuis', 5,8 procent 'Op het werk', 5,1 procent 'Overal' en 1,1 procent 'Onder het wandelen'.
Dat er vooral in de auto naar de radio wordt geluisterd, wijst erop dat het radiopubliek ouder is en vergrijst. 'Voor hen is de radio een achtergrond, die hen rust geeft en helpt ontspannen.' Dat het radiopubliek ouder wordt is ook te horen aan het repertoire dat de meeste FM-radiostations ten gehore brengen, namelijk oudere popliedjes die al dan niet in een nieuw muzikaal jasje worden gestoken en nieuwe popliedjes die voortborduren op de traditionele stijlen.
Ongeveer 30 procent van de uitgezonden liedjes zijn Russischtalig. De meeste liedjes hebben de liefde als thema. De meest gedraaide Russischtalige liedjes in 2016 op de vijf populairste Moskouse radiostations - Autoradio, Europa Plus, Retro FM, Russische Radio en het volledig Russischtalige Radio Chanson - waren Ik brand van geluk van Jelizaveta Ivantsiva (2.000 uitzendingen), Ik steek mijn armen op en geef me aan je over van Grigori Lepsa (1.500), Op afstand van Loc-Dog, Naar de grens der liefde van de Oekraïense zangeres Svetlana Loboda en Dronken zon van de Oekraïense zanger Nikita Aleksejev (opvallend is dat Russische luisteraars graag naar popliedjes door Oekraïense uitvoerders blijven luisteren, en andersom).
Russische jongeren luisteren muziek inmiddels ook bijna alleen via internet. Zo is Russische rap volledig een internetverschijnsel, mede vanwege het obscene en grove taalgebruik in deze muziekstroming dat niet op de radio wordt getolereerd. Streaming van muziek via internet is vooral populair in de leeftijdscategorie 25-45 jaar.
Dengi, 18-2-2017

BOEKWINKELS
Op basis van een reportage over de onafhankelijke boekwinkel 'Gesigneerde uitgaven' op de Litejny Prospekt in Sint-Peterburg besteedt de krant Gazeta RBK aandacht aan het boekwinkelbedrijf in Rusland. Door ontlezing verkeert ook het Russische boekbedrijf in een 'systeemcrisis'. De omzet in de Russische boekenverkoop daalde in vijf jaar tijd met 12 procent, van 80,85 miljard roebel in 2011 tot 71 miljard roebel (iets meer dan één miljard euro) in 2016.
In het boekwinkelbedrijf vindt een 'actieve consolidering' plaats, wat betekent dat enkele grotere winkelketens de markt grotendeels beheersen. Het gaat om de boekwinkelketens Tsjitaj-gorod (Leesstad) en Boekvojed van de grote uitgeverij Eksmo-AST (samen 424 winkels), Labirint (97 winkels), de staatsboekhandelketen Moskovski dom knigi (42 winkels) en Respoeblika (24 winkels). Het aantal onafhankelijke boekwinkels bedroeg 1.930 in 2016. Dit waren er 700 minder dan in 2011.
Toen de jonge boekhandelaar Michail Ivanov in 2011 het familiebedrijf aan de Litejny Prospekt overnam, stuitte hij naar eigen zeggen op drie problemen: een verouderd interieur, een verouderd en eentonig aanbod en snobistische service. Hij bracht de boekwinkel weer tot bloei. In 2016 werd er ruim 10 miljoen roebel winst gemaakt bij 74.500 miljoen roebel aan inkomsten en 64.415 roebel aan uitgaven.
Het hele interieur werd vernieuwd, het personeel op herscholingscursussen over klantvriendelijkheid gestuurd, het verblijf in de winkel veraangenaamd door het inbouwen van een koffiecorner en een leeszaal. Ook andere aan het boekbedrijf gerelateerde producten als schrijf- en tekenbenodigdheden begon het bedrijf te verkopen.
Commercieel succesvol was de eigen serie ansichtkaarten en magneten 'Spreek als een Petersburger' die hij met de Petersburgse kunstenares Aleksandra Pavlova opzette, waarin de stadstekeningen van Pavlova gepaard gaan met ironische teksten, zoals 'Uit Petersburg met apathie en onverschilligheid'.
Gazeta RBK, 15-2-2017

BONUSKAARTEN
Ook in Rusland bestaan sinds een jaar of tien bonuskaarten bij supermarkten en allerlei andere loyaliteitsprogramma's bij winkels en dienstverleners. Maar ongeveer de helft van deze kaarten en programma's wordt door de bezitters niet gebruikt.
Bij supermarktketens gebruiken Russische consumenten hun bonuskaarten gemiddeld twee tot drie keer per maand, maar bij andere winkels en dienstverleners is dit aanzienlijk minder. De praktijk bij de oude traditionele plastic pasjes wijst uit dat de meeste consumenten maar twee of drie kaarten uit hun bonuskaartenbezit regelmatig echt gebruiken.
Sinds december 2015 bestaat in Rusland de bonuskaarten-app 'Kosjeljok' (Portemonnee) voor het verzamelen en gebruiken van bonuskaarten en andere loyaliteitsprogramma's via de mobiele telefoon. De app omvat 130.000 aanbieders van bonuskaarten. Hieronder vallen 49 procent van de restaurants in Rusland, 63 procent van de kledingwinkelketens en 65 procent van de schoenenketens.
In de app stonden begin februari 2017 tien miljoen digitale bonuskaarten van klanten geregistreerd. Een jaar na uitgifte was slechts 44 procent ook daadwerkelijk gebruikt voor aankopen.
Gazeta RBK, 14-2-2017

BEZINEPRIJS
In januari 2017 oversteeg de benzineprijs in Moskou bij de pompen van oliebedrijf Loekoil de psychologisch belangrijke grens van 40 roebel (circa 65 eurocent) voor een liter. Hiermee had Moskou op dat moment een gemiddelde benzineprijs in Rusland: de hoogste prijs werd betaald in de deelrepubliek Jakoetië (48,65 roebel) en de laagste in de provincie Krasnojarsk (33,34 roebel).
Ook in Rusland wordt de hoogte van de benzineprijzen het sterkst bepaald door stijgingen van accijnzen en andere belastingen, en wel voor circa 60 procent. De hoogte van de olieprijs heeft relatief weinig invloed op de benzineprijs aan de pomp: terwijl de olieprijs in 2016 steeg van 33 naar 55 dollar voor een vat, steeg de benzineprijs tussen januari 2016 en januari 2017 slechts met 4,4 procent. Dit was zelfs 1,0 procentpunt lager dan de inflatie in deze periode. De Russische regering tracht altijd de stijging van de benzineprijs lager te laten zijn dan de officiële inflatie.
Op 30 januari 2017 kostte een liter benzine in Rusland gemiddeld 0,64 dollar. Deze prijs was vergelijkbaar met de benzineprijzen in Amerika (0,67 dollar voor een liter), Pakistan (0,65 dollar), Wit-Rusland (0,61 dollar) en Azerbeidzjan (ook 0,61 dollar). De hoogste benzineprijs werd op die dag betaald in Hongkong (1,92 dollar) en de laagste in Saoedi-Arabië (0,24 dollar). De benzineprijs in Duitsland bedroeg 1,46 dollar op 30 januari.
Kommersant, 4-2-2017

DIPLOMADICHTHEID
Het aandeel Russen met een hoger onderwijsdiploma behoort tot het hoogste ter wereld. In de leeftijdsgroep 25-64 jaar heeft 54 procent van de Russen een hoger onderwijsdiploma en in de leeftijdsgroep 25-34 jaar 58 procent. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 is dit aandeel ongeveer verdubbeld. Sinds 1991 is het aantal instellingen voor hoger onderwijs in Rusland gestegen van 514 tot 896 in 2015, waarvan er 40 procent 'niet-staatsinstellingen' zijn.
De regionale verschillen zijn echter groot. Het bereik van hoger onderwijs onder jongeren van 17 tot 25 jaar loopt uiteen van 49,6 procent in de provincie Koersk via 49,2 procent in Moskou en 27,5 procent in de provincie Toela tot 0 procent in de autonome regio Nenetsk, waar helemaal geen hoger onderwijsonderstellingen zijn.
Qua financiële haalbaarheid van collegegeld en studentenhuisvesting is Sint-Petersburg en de omliggende provincie Leningrad de beste plaats om te studeren in Rusland. Hier studeren ook de beste studenten, dat wil zeggen het aandeel eerstejaars studenten dat meer dan 70 punten heeft gehaald in het centrale landelijke schoolexamen, namelijk 64,7 procent. In Moskou is dit maar 38,1 procent van de eerstejaars.
Nog een nuancering bij de hoge diplomadichtheid onder Russen: slechts 35 procent van de werkenden met een hogere onderwijsopleiding heeft een baan in zijn of haar oorspronkelijke opleiding.
Kommersant, 1-2-2017

MANNENBEROEPEN
In Rusland bestaat een lijst van 456 beroepen waarin vrouwen niet mogen werken. Het gaat om beroepen als metrobestuurder, mijnwerker, monteur van elektriciteitsmasten, duiker, geologische ontdekker, beroepen in de scheepsvaart en beroepen waarin meer dan twee keer per uur tien kilo of meer moet worden getild. De lijst stamt al uit de Sovjettijd, uit 1974. Bescherming van het moederschap tegen zware en gevaarlijke beroepen is de reden waarom vrouwen van de 456 beroepen werden uitgesloten.
Inmiddels hebben verschillende vrouwen de verbodslijst via rechtszaken aangeklaagd, zoals in 2012 Anna Klevets uit Sint-Petersburg, die metrobestuurder wilde worden, en Svetlana Medvedeva uit Samarsk die jarenlang stuurvrouw op een passagiersschip op de Wolga wilde worden en hiervoor een opleiding had gevolgd. Medvedeva procedeerde tot de VN-commissie tegen vrouwendiscriminatie, die haar in maart 2016 gelijk gaf dat er sprake was van discriminatie. Tot nu toe zijn al deze klachten vergeefs geweest.
Nu ook de Russische Zeevaardersbond bij het Ministerie van Arbeid om herziening van de verbodslijst heeft gevraagd, wil het ministerie onderzoeken hoe de lijst kan worden aangepast op basis van bereikte verbetering en modernisering van de arbeidsomstandigheden in de betroffen beroepen. Voorstanders van grote inkrimping of opheffing van de verbodslijst stellen dat vrouwen voor zichzelf moeten kunnen beslissen of een beroep voor hen te zwaar of te gevaarlijk is.
Gazeta RBK, 1-2-2017

VOORNAMEN
Wat kan de ZAGS, de Russische burgerlijke stand, doen als ouders hun pas geboren kind een ongewone naam willen geven. Wettelijk eigenlijk niets. In de Staatsdoema is een wetsvoorstel voor aanpassing van de Gezinswet in behandeling, dat voornamen moet verbieden die bestaan uit cijfer- en lettercombinaties, getallen bevatten, afkortingen zijn, onwelvoeglijk taalgebruik weergeven of verwijzen naar militaire rangen en beroepen.
Voorts is er jurisprudentie over gevallen waarin ZAGS-kantoren de registratie van een naam weigerden, omdat de naamkeuze de belangen van het kind kon schaden. Zo werd de ZAGS van de Moskouse stadswijk Tsjertanovo in 2002 door een gerechtshof in het gelijk gesteld na afwijzing van de naam BOTSJrVF260602, de afkorting van 'Biologisch mensenobject van de geslachten Voronin en Frolov van 26 juni 2002'.
De reden waarom ouders ongewone namen kiezen is bijna altijd dat ze denken hiermee de uniciteit van hun kind te benadrukken. Ongewone jongensnamen die de afgelopen jaren in de stad en de provincie Moskou zijn geregistreerd zijn onder meer Dmitri-Ametist, Nikolaj-Nikita-Nil, Graf, Dar (Gift), Merkoeri, Ivan-Kolovrat, Christamrirados, Prints, Kosmos, Angel, Veter (Wind), Archip-Oeral, Kasper Nenagljadny, Monono Nikita, Ogneslav, Gospodin (Heer) en Mir.
En als ongewone meisjesnamen: Oeslada, Polina-Polina, Aprel, Indija, Printsessa Daniella, Rosijana, Rossija (Rusland), Loena (Maan), Angel Marija, Loenalika, Okeana, Ljalja, Delfina, Radostina en Sofija-Solnysjko. In de provincie Moskou is een meisje Viagra genoemd, omdat zij met behulp van dit erectiehulpmiddel op de wereld kon komen en haar ouders fan zijn van de meidenpopgroep VIA Gra.
www.polit.ru, 26-1-2017

BESLOTEN DISCUSSIECLUBS
Het oprichten, lid worden en bezoeken van besloten discussieclubs is 'in de mode' in Rusland, aldus het weekblad Dengi. Meestal gaat het bij zulke clubs om groepen gelijkgestemde hoger opgeleiden en hogere functionarissen. Zij richten besloten discussieclubs op om diepgaander politieke, maatschappelijke en intellectuele kwesties te kunnen bespreken dan zij wegens hun functie in het openbaar kunnen en mogen doen, en zij zich ook niet aangetrokken voelen tot deelname aan openlijke protestbewegingen.
Voorbeelden in Moskou zijn de discussieclubs van afgestudeerden van vooraanstaande universiteiten als de Moskouse Staatsuniversiteit voor Internationale Betrekkingen (MGIMO), de Hogeschool voor Economie en de business-school Skolkovo. Verder zijn er de zakelijke Stolypin-club en de conservatieve Izborski-club. Ook zijn er thematische besloten discussieclubs, zoals clubs die internationale politieke ontwikkelingen bespreken.
Een voorbeeld van een club van 'jonge specialisten' is de club 'Laboratorium van ideeën'. Nationalisten richtten de discussieclub Dostojevski op, genoemd naar 'de vader van het Russische nationalisme'. Deze club van de nationalistische activist Aleksej Zjivov nodigde ook ideologische tegenpolen om te komen spreken, zoals de politicoloog Gleb Pavlovski en medewerkster Polina Nemirovsksaja van Open Rusland van de verbannen oligarch Michail Chodorkovski, waarbij Open Rusland volgens Dengi als een besloten discussieclub van Russen in de emigratie kan worden gezien.
Zjivov vertelt dat Dostojevski een debat wilde organiseren tussen jonge vrouwen die voor- dan wel tegenstanders van het zittende regime van president Vladimir Poetin zijn, maar dat dit nog niet lukte omdat 'de meisjes permanent ergens op vakantie zijn'. Een discussieclub die via Facebook bekendheid kreeg is Model mira (Wereldmodel) van Valentin Preobrazjenski, die vooral bedrijfsmanagers en IT-specialisten als publiek heeft.
Naast het bevredigen van intellectuele interesses kan deelname aan een besloten discussieclub een nuttig netwerk voor de persoonlijke carrière opleveren. Dit wordt ook toegegeven door de oprichter van de Moskouse Methodologische Club, Pjotr Sjtsjedrovitski: 'Mensen moeten ergens hun energie kwijt en soms gewoon stoom afblazen. De vraag is of sommige van deze gemeenschappen echt invloedrijk worden.'
Dengi, 21-1-2017

Andere jaargangen van Russisch leven: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2018

Omhoog
Home

Achtergrond

Boeken

Agenda

Russisch leven

Recept

Archief

Links

Archief van Russisch leven: 2017

Andere jaargangen van Russisch leven: 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2018