Polen

Malgorzata Bos-Karczewska

'De Polen komen! De grenzen dicht!' Onder dit motto heeft Nederland in de Tweede Kamer en de media een fel debat gevoerd. Volgens het Centraal Planbureau zouden na de uitbreiding dit jaar maximaal tienduizend werkzoekenden uit Polen komen, vooral seizoensarbeiders. Geen reden tot paniek. Maar uiteindelijk dwong de Tweede Kamer het kabinet tot een beperking van de toelating van werknemers uit Midden- en Oost-Europa. Hoe is dit beleid in Polen ontvangen?

Rzeczpospolita, de krant van de politieke en economische elite van Polen, maakte niet eens melding van het besluit van de Nederlandse regering. De grootste Poolse krant, Gazeta Wyborcza, kwam met uitgebreide berichtgeving over de toelating van werknemers tot de EU-15 via de rubriek Werk in de Unie op het internet-portal.

Helaas liep de Gazeta met het nieuws uit Nederland achter de feiten aan. Het regeringsbesluit van 13 februari was dan ook een verrassing. In een commentaar verklaarde Gazeta Wyborcza de Nederlandse sociaal-democraten (en niet de SP) medeplichtig aan de verkeerde opstelling. Als verklaringen werden genoemd 'het verlies van gezond verstand van Nederland' en 'Nederlandse politici zijn loopjongens van populisten geworden'. Alles bijeen een zeer kort bericht.

Een enkele Pool voelde zich in zijn trots gekrenkt. 'We worden als dieven en profiteurs gezien.' De complimenten uit Nederland voor het 'goede Poolse arbeidsethos' hadden hen niet bereikt.

Maar al met al was er weinig ophef in Polen over het Nederlandse besluit. Toch viel de woordbreuk van Nederland verkeerd bij de Poolse elite en de regering. Nu weten de Polen dat ook Nederland in de greep van de angst is.

Dat kwam door een aantal factoren. Een hele reeks landen heeft de grenzen gesloten. Ten tweede komt er nu veel op Polen af. Het land heeft het drukker met zichzelf dan met Europa, laat staan Nederland. De regering-Miller staat onder grote druk om de bezuinigingsplannen van vice-premier Jerzy Hausner door de Sejm te krijgen. Als dat niet lukt kan de regering vallen. De Polen zijn gefrustreerd.

Daarbij neemt hun scepsis over de EU toe. Het aantal voorstanders van de EU-toetreding is naar 61 procent gedaald (was 78 procent afgelopen juni). Belangrijker nog is dat 41 procent van de Polen vindt dat het land nu meer verliest dan wint door het lidmaatschap.

De derde factor is dat de Polen niet van plan zijn om massaal te emigreren. Hun droom blijft na saksy afreizen, ofwel tijdelijk in het buitenland werken om in korte tijd een 'fortuin' te vergaren. Degenen die in het buitenland willen werken zullen toch gaan. Immers in 2002 werkten reeds een half miljoen Polen vooral als legale(!) seizoenarbeiders in de EU, waarvan tweederde in Duitsland. Volgens Rzeczpospolita sluizen ze per jaar liefst twee miljard euro naar Polen terug.

Polen zijn creatief. Uitgerekend op 13 februari kwam de Poolse staatstelevisie met de oplossing: Poolse dienstverlenende bedrijven (met hun werknemers) kunnen wel aan de slag op de interne markt van de EU dankzij een andere fundamentele regel binnen de EU, het vrije verkeer van diensten.