Politieke verwarring: Slowakije

Stijn Croes

De Slowaken stuurden afgelopen zomer in de parlementsverkiezingen het economisch succesvolle centrumrechtse kabinet van Mikuláš Dzurinda naar huis. De nieuwe premier werd Robert Fico van de links-populistische Sociaal-Democratische Beweging (SMER-SD).

Fico nam stelling tegen de vlaktaks, die volgens hem alleen maar voor sociale ongelijkheid had gezorgd. Daarom werd de nieuwe ploeg gevormd met de grootste tegenstanders van het sociaal-economische beleid van het vorige kabinet. Fico koos voor een coalitie met de gematigd nationalistische Slowaakse Democratische Volkspartij (HZDS) van oud-premier en notoir lastpost Vladimír Meciar en de extreemrechtse Slowaakse Nationale Partij (SNS) van Ján Slota.

Internationale kritiek ten aanzien van de nieuwe Slowaakse regering probeerde Fico snel in te dammen door Meciar en Sloto expliciet persoonlijke deelname in zijn regering te ontzeggen. Toch protesteerde het Europees Parlement al snel door te melden dat het coalitieproject van Fico niet bepaald bevorderlijk is voor de reputatie van Slowakije.

Het drukte met name zijn bezorgdheid uit over de uitspraken van Ján Slota in de Tsjechische pers. Slota had namelijk aangegeven 'respect' te hebben voor de Tsjechische verdrijving van de Sudetenduitsers na de Tweede Wereldoorlog, hiermee impliciet verwijzend naar de grote Hongaarse minderheid in het zuiden van Slowakije.

Het Europarlement vond dat Fico snel moest optreden tegen de extreemrechtse uitlatingen van het SNS. De uitlatingen van Slota wakkeren de wederzijdse haatgevoelens duidelijk aan. Met name in voetbalstadions in Bratislava en Boedapest zijn steeds meer haatdragende boodschappen te horen. Er waren enkele gewelddadige voorvallen aan beide zijden van de grensrivier de Donau.

Het getalm van Fico leverde hem alvast een eerste nederlaag op: het lidmaatschap van SMER-SD in de Europese sociaal-democratische partij werd voorlopig geschorst. Blijkbaar schrok Fico hier serieus van. Hij verklaarde voor het Europees Parlement dat hij garant wil staan voor de rechten van de minderheden in Slowakije.

Ook de Slowaakse minister van Binnenlandse Zaken, Robert Kalinák, lanceerde een oproep tot kalmte. Kalinák roept iedereen op om een goed onderscheid te maken tussen extremisme en gewoon vandalisme. Niet elke vorm van zinloos geweld moet verbonden worden met etnische spanningen, aldus Kalinák.

Om eventuele problemen in de toekomst te voorkomen wil Kalinák werk maken van een hot-line tussen de Slowaakse en de Hongaarse politie om het uitwisselen van informatie te vereenvoudigen. Hij benadrukte dat de politie hard zal optreden tegen elke uiting van extremisme.

Intussen is in Slowakije de rust enigszins teruggekeerd. De vraag is uiteraard voor hoelang. Hoelang kan Fico zijn coalitie bijeenhouden wanneer Slota van leer zou trekt bijvoorbeeld homoseksuelen en zigeuners? Of heeft Fico de touwtjes strak in handen?