Hitte in Hongarije

László Marácz

Hongarije werd deze zomer getroffen door een kánikula, een extreme hittegolf die bijna de gehele zomer aanhield. Week na week werden er records gebroken. Het kwik bleef uiteindelijk rond de veertig graden steken.

Hongaarse weerdeskundigen wijten de extreem hoge temperaturen aan de algehele klimaatverandering die ook in Hongarije merkbaar is. Al een aantal jaren worden de winters milder en valt er tijdens de winter veel meer regen dan sneeuw. De zomers zijn droger en heter en er valt minder regen dan gewoonlijk. Vooral in Zuid-Hongarije valt bijna de gehele zomer geen druppel regen. De nachten zijn 's zomers ongewoon koud.

De zomer van 2007 vormde geen uitzondering op de trend. Er waren grotere temperatuurverschillen tussen dag en nacht: overdag hoog in de dertig graden, 's nachts daalde de temperatuur tot onder de tien graden.

Verder viel er veel minder neerslag dan gewoonlijk. Als er al neerslag viel dan was dit ook al onder extreme omstandigheden. Hagelstenen zo groot als ganzeneieren werden door venijnige windstormen aangeblazen tegen huizen en auto's, met alle gevolgen van dien. De Hongaarse overheid heeft de gedupeerden steun beloofd, maar de schade is zo groot dat niet alles gedekt zal kunnen worden.

Veel waterputten zijn door de extreme hitte uitgedroogd, zo ook kleinere meren. De bevolking werd verboden om bij laag water te zwemmen vanwege het gevaar voor de verspreiding van besmettelijke ziekten. Het Balatonmeer, waar de Hongaren anders in groten getale naartoe gaan om verkoeling te zoeken, gold als crisisgebied vanwege de lage waterstand.

Waar niet voldoende water was, werd het leger ingezet om de bevolking van schoon drinkwater te voorzien. In de grotere steden werden op pleinen mobiele tentenkampen opgezet om gratis water uit te delen en medische ondersteuning te bieden, zoals het meten van de bloeddruk van bejaarden.

Supermarkten raakten snel door hun watervoorraad heen, wat leidde tot beperkingen op de verkoop van bronwater. Klanten mochten niet meer dan twee flessen water tegelijk afrekenen. De verkopers van airco- en ventilatiesystemen deden daarentegen goede zaken. Overheids- en bedrijfskantoren gingen over op een tropenrooster.

Het transport van zware vrachtwagens was alleen 's nachts mogelijk. Overdag werden de wegen voor vrachtverkeer afgesloten. Het asfalt was door de aanhoudende hitte namelijk gaan smelten. Alleen het vervoer van levensmiddelen mocht overdag over de weg plaatsvinden.

De stadsbevolking in de zogeheten 'panelwoningen' in de flatwijken had het bijzonder moeilijk deze zomer. De betonnen flatwoningen hebben geen airco. Door de brandende zon werden de muren overdag gloeiend heet. Deze warmte werd echter door het beton nauwelijks nog uitgestoten. Het gevolg was dat het 's nachts in de flatjes niet uit te houden was. Sommige bewoners brachten in een badkuip met koud water de nacht door.

Inspecteurs van de volksgezondheid draaiden overuren om de producten in koelkasten en vrieskisten in de supermarkten te controleren. Door de extreme hitte overdag waren veel koelkasten en vrieskisten niet in staat om de producten goed te koelen. De opgeslagen producten ontdooiden eenvoudigweg. Onder druk van de inspectie werden ze uit de handel genomen.

De landbouw- en weidegronden liggen er door de aanhoudende brandende zon verdord bij. Bovendien is het grondwaterpeil gaan zakken. De oogst van gewassen als graan, zonnebloem en aardappels wordt dit jaar een grote mislukking. Ook is er op de weidegronden te weinig gras, waardoor hooi voor veel geld van elders moet worden aangevoerd. De verwachting is dat de prijzen van eerste levensbehoeften als brood, fruit, melk en zonnebloemolie stevig omhoog zullen gaan.

Ooievaars en andere trekvogels zijn door de extreme hitte duidelijk in de war geraakt. De vogels duiken normaal vóór de zomer in Hongarije op om in de herfst het land voor het warmere Afrika te verruilen en daar te overwinteren. Het is bekend dat ooievaars onder extreem warme omstandigheden geen nest bouwen.

Vanwege de hoge temperaratuur hebben ze het dit jaar in de paringstijd massaal laten afweten en geen nesten gebouwd. Veel ooievaars hebben oude nesten betrokken en zijn in Hongarije blijven steken om te 'overwinteren'.