Prospekt en Ablak: Oost-Europa in tijdschriften

Dit is het archief van Ablak van de jaargang 2007.

Inhoudsopgave nr.1 (maart) 2007

REDACTIONEEL
ACTUALITEIT
Verschuivingen in de Servische politiek: De uitkomst van de Servische parlementsverkiezingen was niet verrassend, maar leverde toch belangrijke verschuivingen op.
Uitgestelde onafhankelijkheid: De stand van zaken in de kwestie Kosovo na de presentatie van het voorstel van de Verenigde Naties.
REPORTAGE
Albanië worstelt met het verleden: Geschiedenisleraar Frits Kat bezocht Tirana en Dürres
TABELLEN
ACHTERGROND
Bulgaren vechten voor 'hun' kerncentrale: Onder druk van de Europes Unie sloot Bulgarije tegen heug en meug reactor 3 en 4 van de kerncentrale in Kozlodoej.
De Csángó's: Op bezoek bij de Csángó's in de bergen van Oost-Transsylvanië
OOST-EUROPESE STEDEN
Cluj-Napoca, het hart van Transsylvanië: Portret van een Roemeens-Hongaarse stad.
Goede kansen in nieuwe eu-lidstaat: interview met Maurits Janmaat, ditrecteur van het EVD-kantoor in Cluj.
FILM
De revival van de Roemeense cinema: De nieuwste Roemeese films maken onder Nederlandse filmliefhebbers veel indruk.
BOEKBESPREKINGEN: James pettifer en Miranda Vickers, The Albanian question. Reshaping the Balkans. Besproken door Irina Langeler; Raymond Detrez, Bulgarije. Besproken door Hellen Kooiman; Julian Stryjkowski, Stemmen in het duister. Besproken door Loreen Quinten; André Gerrits, Democratie door interventie. De nieuwe white man's burden?. Besproken door Joeri Buhrer Tavanier; Andrzej Stasiuk, Galicische vertellingen. Besproken door Johan de Boose; David Sandez, De brug. Besproken door Loreen Quinten; Norman Manea, De terugkeer van de hooligan. Besproken door Dorien Perie
AGENDA

Ablak, maart 2007

Verschuivingen in Servische politiek

Morries Leeraert

Op 21 januari koos de Servische bevolking een nieuw parlement. De belangrijkste inzet in de campagnes was opnieuw: 'richting Europa, of niet…?'

Anders dan op de vorige verkiezingsdagen in Servië regende het die zondag in januari een keer niet. Het eerste dat opvalt aan de parlementsverkiezingen was dan ook de opkomst van ruim 60 procent. Die is sinds de eerste stembusgang na de omwenteling van oktober 2000 niet zo hoog geweest. Van de 6,6 miljoen stemgerechtigden brachten ruim vier miljoen hun stem uit. Het resultaat: de pro-Europese coalitie van centrumrechtse partijen heeft het overwicht behouden.

Maar van een overwinning - hoe dapper de lijsttrekkers van het democratische blok zich ook betoonden - kan men alleen met enige terughoudendheid spreken. Het land blijft vooralsnog verdeeld, want de nationalistische Radicale Partij (SRS) werd opnieuw de grootste.
Lees het hele artikel

Ablak, maart 2007

Kosovo: uitgestelde onafhankelijkheid

Erik Nijsten

De Kosovo-oorlog van 1999 werd vaak 'de uitgestelde, maar meest voorspelbare oorlog' in voormalig Joegoslavië genoemd. Na de oorlog werd Kosovo een protectoraat van de Verenigde Naties. Hoewel Kosovo deel bleef van Servië, is Kosovo sindsdien op weg naar onafhankelijkheid. De stand van zaken in de kwestie Kosovo.

Vrijdag 2 februari 2007 was het zo ver. Na meer dan een jaar lang onderhandelen tussen de leiders in Belgrado en Pristina over de toekomstige status van Kosovo, maakte de speciale afgezand van de VN, de voormalige Finse president Martti Ahtisaari, zijn voorstel bekend. In het voorstel staat dat Kosovo een multi-etnische samenleving wordt die op een democratische wijze zal worden geregeerd. Een belangrijke rol is hier weggelegd voor de internationale gemeenschap.
Lees het hele artikel

Ablak, maart 2007

Economische positie van de nieuwkomers in de EU

De economieën van de nieuwe toetreders tot de Europese Unie - Bulgarije en Roemenië - doen het goed. Het IMF is vooral tevreden over Bulgarije. De inflatie daalt sneller dan verwacht, de overheid heeft al jaren een overschot op de begroting en de gemiddelde loonstijging houdt gelijke tred met de productiviteitsstijging.

Een van de weinige gevaren voor de Bulgaarse economie is het tekort op de lopende rekening, dat van jaar tot jaar stijgt tot naar verwachting 15 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2006 en 2007. Aan de andere kant wordt 80 procent hiervan gedekt door buitenlandse kapitaalinvesteringen.

Roemenië daarentegen heeft volgens het IMF wat minder gunstige perspectieven. Het land kent eveneens een groot tekort op de lopende rekening en een continu, hoewel sinds 2002 beperkt begrotingstekort. De inflatie daalt sinds kort niet verder en de salarissen, met name in de publieke sector, stijgen te hard. Een oplopend tekort op de lopende rekening plus een procyclisch begrotingsbeleid zou kunnen leiden tot oververhitting van de economie.
Lees het hele artikel

Ablak, maart 2007

Bulgaren vechten voor 'hun' kerncentrale

Hellen Kooijman

Op 31 december 2006 ging de knop om van de derde en vierde reactor van de Bulgaarse kerncentrale in Kozlodoej. De sluiting was een voorwaarde voor toetreding tot de Europese Unie. Maar de Bulgaren hebben het er erg moeilijk mee. Door de jaren heen is herhaaldelijk geprobeerd de sluiting uit te stellen. Zelfs nu, na de toetreding, praat de Bulgaarse regering weer over heropening van de reactoren. Kroniek van een verbeten strijd.

'De sluiting is een tragedie.' Vladimir Oegoertsjev schudt het hoofd. De hoofdingenieur is verantwoordelijk voor de technische gang van zaken in blok een tot en met vier van kerncentrale Kozlodoej. Al meer dan 26 jaar werkt Oegoertsjev hier. Hij blijft er nog even, totdat de blokken definitief ontmanteld zijn. 'Want dat doe je niet een, twee, drie.'
Lees het hele artikel

Ablak, maart 2007

De Csángó's: een minderheid binnen een minderheid

Péter Csikós

Imre, een ietwat gezette maar kwieke vijftiger, woont in het dorp Gyimesközéplok, bij de Gyimespas hoog in de Transsylvaanse bergen. Hij en zijn dorpsgenoten maken deel uit van de Csángógemeenschap in oost-Transsylvanië. Wie zijn de Csángó's en waar komen ze vandaan?

'Het leven is zo gek nog niet,' zegt Imre met glinsterende ogen. Hij legt wat aubergines op het rooster van de barbecue en drinkt er een glaasje pálinka bij. Vervolgens haalt hij de zwartgeblakerde groenten van het vuur en geeft ze aan zijn vrouw Ilonka. Van het zacht geworden vruchtvlees maakt zij een smeuïge auberginesaus, die met brood en paprika vergezeld van een goed glas wijn wordt verorberd. Het betreft een traditioneel Roemeens gerecht dat in de Ottomaanse tijd van de Turken is overgenomen. Imre brengt een toast uit en heet zijn gasten hartelijk welkom, waarna de vrouwen een Hongaars welkomstlied zingen.
Lees het hele artikel

Ablak, maart 2007

Cluj-Napoca, het hart van Transsylvanië

László Marácz

Het bestuurlijke en infrastructurele knooppunt van de West-Roemeense landsstreek Transsylvanië is de stad Cluj-Napoca. De stad ligt in de vallei van de rivier de Somes, ongeveer 150 kilometer van de Hongaars-Roemeense grens. Met 320.000 inwoners is Cluj qua inwonertal de derde stad van Roemenië.

Cluj-Napoca (Hongaars: Kolozszvár, Duits: Klausenburg) is vandaag de dag een multiculturele stad met een Roemeense meerderheid en een Hongaarse minderheid die ongeveer een kwart van het inwonertal van de stad beslaat. Cluj-Napoca is een belangrijk cultureel centrum met twee schouwburgen (een Roemeentalige en een Hongaarstalige), twee opera's (een Hongaarstalige en een Roemeenstalige) en elf instellingen voor hoger onderwijs, waaronder de Babes-Bolyai Universiteit.
Lees het hele artikel

Inhoudsopgave nr.2 (mei) 2007

REDACTIONEEL
ACTUALITEIT
Hongaren keren zich af van politiek: De Hongaren trekken zich steeds meer terug in hun alledaagse besognes. Over de gevolgen van de politieke crisis in Hongarije.
Het establishment vecht terug: Het Roemeense parlement legde president Traian Basescu een schorsing op. Een analyse van de nieuwe politieke crisis in Roemenië.
Controversieel anti-raketschild: Het voornemen om een anti-raketschild te installeren lijkt uit te draaien op verdere polarisering van de Tsjechische en Poolse politiek en maatschappij.
ACHTERGROND
Reproductieve gezondheid in Roemenië: Er is veel verbeterd, maar er valt ook nog veel te doen in de Roemeense reproductieve gezondheidszorg.
INTERVIEW
Seks en communisme: Heleen van Royen diende als voorbeeld voor de Bulgaarse schrijver Maria Genova. Een interview.
ECONOMIE
Communistische koekjes en chocolaatjes: Communistische producten zijn aan een wederopmars begonnen in verschillende Oost-Europese landen: Roemenië, Bulgarije, Servië, Tsjechië.
TABELLEN
TOERISME
Natuurschoon in overvloed: Over de sterke en zwakke kanten van Roemenië als vakantiebestemming.
OOST-EUROPESE STEDEN
Op zoek naar schoonheid in Skopje: Een portret van de hoofdstad van Macedonië.
REPORTAGE
Proosten op Belgrado: Genoeg kroegen voor een jaar cafébezoek in kroegenboek over Belgrado
BOEKBESPREKINGEN: David Phinnemore (red.), The EU and Romenia. Accession and beyond. Besproken door Irina Langeler; Dina Jordanova, The cinema of the Balkans. Besproken door Hellen Kooiman; Ismail Kadare, De dochter van agamemnon. & De opvolger. Besproken door Johan de Boose; Dezsö Kosztolányi, De bekentenissen van Kornél Esti. Besproken door Els Munter
AGENDA

Ablak, mei 2007

Hongaren keren zich af van politiek

Péter Csikós

Met langzame tred stapt Éva Kovács uit het postkantoor in een buitenwijk van de Oost-Hongaarse stad Miskolc. De lerares van het stedelijk lyceum heeft haar loonstrook opgehaald en kijkt enigszins bedrukt. Ze ontdekt zojuist dat haar toch al bescheiden maandinkomen daadwerkelijk met een paar duizend forint is afgenomen. De aangekondigde bezuinigingen voor ambtenaren worden kennelijk door de regering van Ferenc Gyurcsány voortvarend opgepakt. Na de geruchtmakende toespraak van de premier op een bijeenkomst van zijn partij, de sociaal-democratische MSzP, in september vorig jaar, beleeft Hongarije een onrustige periode. Hoe gaat het sindsdien met de gewone Hongaar in het land?

Voor Éva was het duidelijk dat de broekriem vroeg of laat moest worden aangetrokken. Gyurcsány's toespraak was een vooraankondiging van een bezuinigingsronde die er zou komen. In de rede gaf de premier toe de kiezers voor de parlementsverkiezingen van april 2006 bewust te hebben misleid. 'We hebben het verkloot en niet zo'n beetje ook. We hebben de afgelopen 2,5 jaar de boel bij elkaar gelogen', en meer woorden van die strekking.
Lees het hele artikel

Ablak, mei 2007

Het establishment vecht terug

Vlad Nicolae

Amper vier maanden nadat Roemenië lid is geworden van de Europese Unie, verkeert het in een diepe politieke crisis. Ondanks lof vanuit Brussel voor de vooruitgang op het terrein van corruptiebestrijding die de afgelopen twee jaar onder leiding van voormalig minister van justitie Monica Macovei geboekt werd, lijkt het oude economische en politieke establishment de buik hiervan vol te hebben. Nadat Macovei half februari aan de kant werd gezet, schorste het parlement op 19 april president Traian Basescu, die haar steunde. De politieke crisis was geboren.

Eind 2004 werd Basescu president als kandidaat van de Alliantie DA, gevormd door zijn eigen Democratische Partij (PD) en de Nationale Liberale Partij (PNL). Hoewel in het parlement de sociaal-democratische PSD de meeste stemmen had gewonnen, benoemde Basescu de liberaal Calin Popescu Tariceanu tot premier, die een regering mocht vormen.
Lees het hele artikel

Ablak, mei 2007

Controversieel anti-raketschild

Tijdens zijn redevoering op de 43ste München-conferentie voor internationale veiligheidsvraagstukken op 10 februari haalde de Russische president Vladimir Poetin ongemeen fel uit naar de Amerikaanse buitenlandse politiek. Een van de zaken die Poetins ongenoegen had opgeroepen, was de voorgenomen plaatsing van anti-raketsystemen in Polen en Tsjechië. Het gaat om een radar in Tsjechië en een lanceerbases in Polen. Volgens de Amerikanen is het anti-raketschild bedoeld om raketten van schurkenstaten als Iran te onderscheppen, maar de Russen denken daar heel anders over en vinden Polen en Tsjechië verdachte, want wel zeer nabije plaatsen voor zo'n verdedigingssysteem. Hoe wordt er in Polen en Tsjechië zelf op het Amerikaanse voorstel gereageerd? Een verslag van twee van onze landenspecialisten.

Polen

Jan van Steenbergen

Ook in Polen leidt het Amerikaanse raketschildprogramma tot discussies, al kan niet worden gezegd dat de kwestie in het door schandalen en affaires geplaagde land hoog op de politieke agenda staat. In tegenstelling tot Tsjechië, waar anti-Amerikaanse sentimenten sterker leven dan in Polen, zijn de meeste Poolse politici het eens over de wenselijkheid van een deugdelijk luchtafweersysteem. Voor zover er sprake is van fundamentele meningsverschillen hebben deze dan ook vooral betrekking op het kader waarbinnen dit dient te gebeuren en de voorwaarden waaraan voldaan moet worden.
Lees het hele artikel

Ablak, mei 2007

Roemenië

Vlad Nicolae

Lopend door Boekarest word je vanaf grote billboards vriendelijk aangekeken door voormalig dictator Nicolae Ceausescu. Wie zich voor even terugwaant in de jaren tachtig, wordt gelukkig snel gerustgesteld. De bewerkte foto gaat immers niet vergezeld van een communistische leus, zoals destijds gebruikelijk, maar van een reclame voor een van binnen met rum gevulde chocoladereep.

Anders dan in sommige andere voormalige Oostbloklanden is er in Roemenië vooralsnog geen sprake van grote belangstelling voor producten uit het communistische tijdperk. Terwijl jong en oud gefascineerd lijken door de westerse producten waar ze door de economische vooruitgang van de laatste jaren steeds meer toegang toe hebben, wordt er op de eigen autochtone goederen neergekeken.
Lees het hele artikel

Ablak, mei 2007

Op zoek naar schoonheid in Skopje

Erik Nijsten

Door de eeuwen heen is de Macedonische hoofdstad Skopje geregeld getroffen door aardbevingen en militaire belegeringen. Het gevolg van al deze historische rampspoed is het vrijwel ontbreken van mooie oude gebouwen. Toch is er wel degelijk schoonheid te ontdekken in Skopje.

Het nieuwe centrum rondom de rivier de Vardar werd ontworpen door de Japanse architect Kenzo Tange. Er zullen mensen zijn die het betreuren dat zijn ontwerp nooit geheel is gerealiseerd. Anderen, waaronder ikzelf, staan versteld van de architectonische wansmaak van het project, dat voornamelijk bestaat uit grote betonnen gebouwen.
Lees het hele artikel

Ablak, mei 2007

Proosten op Belgrado

Morries Leeraert

Steeds meer toeristen, onder wie veel Slovenen, bezoeken het 'wilde' uitgaansleven van Belgrado. Ze gaan er naar de schier talloze kroegen, cafés, drinkbuffets, joegostalgische of trendy bars, drijvende dancings op de Donau, nachtclubs, gay-clubs, stripteasetenten, verborgen undergroundcafés, kunstcafés, en wat al niet meer. Het boek dat onlangs hierover verscheen, Het Kafana-tribunaal. Kroegenvonnissen van turbo tot retro, is een toast op Servië's hoofdstad die ruim 450 pagina's duurt. 'Als je echt Servië wil zien, moet je in de kafana's zijn.'

Ze hebben elkaar ontmoet op een terras, hoe kan het anders. De Servische Jelica Novakovic en de Belg Sven Peeters hebben behalve het schrijven en doceren van de Nederlandse taal nog twee dingen gemeen: het heffen van het glas aan een kroegtafel en genieten van 'het goede gesprek'. Daaruit is het idee ontstaan van een kroegengids van Belgrado.
Lees het hele artikel

Inhoudsopgave nr.3 (juli) 2007

REDACTIONEEL
ACTUALITEIT
Moeilijk monument: De stofwolken van de Ests-Russische monumentenruzie zijn gaan liggen. Een reconstructie.
REPORTAGE
'We zijn graag op ons zelf': Een Estisch echtpaar en een gids vertellen over de Russische minderheid in hun land.
ACHTERGROND
Het werk gaat altijd voor: In de Roemeense privé-sector worden lange werkdagen gemaakt. Een jonge Roemeense heeft zich onlangs doodgewerkt.
RELIGIE
Hongaarse bedevaart in Csiksomlyó: Hongaren eren iedere maand met Pinksteren de Heilige Maagd Maria.
INTERVIEW
'Debrecen is mijn thuis': Een interview met directeur Gerbrant de Boer van Friesland Foods Roemenië.
REPORTAGE
Van grafcomplex tot lindeboom: Over de rustplaatsen van Tito en de presidenten van de voormalige Joegoslavische republieken.
ONDERWIJS
Europese studies in Cluj-Napoca: Decaan Marton Tonk vertelt over zijn opleiding in het Transsylvaanse Cluj-Napoca.
LITOUWEN
Oude Europese grootmacht: De geschiedenis van Litouwen in een notendop.
Omhelsd door Litouwen: De tien mooiste toeristische trekpleisters van Litouwen.
Veelzijdig en charmant Kaunas: Een portret van de tweede stad van Litouwen.
'Het authentieke, dat is het leukste': Een interview met Rob Sterkman, Litouwen-deskundige van de EVD.
Redactioneel
Booming Litouwen: Er zijn eigenlijk veel te weinig Nederlandse ondernemers actief in Litouwen. Een reportage over ondernemers die wel de sprong gewaagd hebben.
BOEKBESPREKINGEN: Karel Onwijn, Baltisch landen. Besproken door Suzanne Jansen; Ånse Seierstad, Met de rug naar de wereld. Portretten uit Servië. Besproken door Irina Langeler
AGENDA

Ablak, juli 2007

Moeilijk monument

René Does

Afgelopen lente raakten Estland en Rusland op een ramkoers over de verplaatsing van een sovjetoorlogsmonument uit het centrum van de Estse hoofdstad Tallinn. Het leidde tot gewelddadige en onaangename taferelen. Een kleine reconstructie.

De geschiedenis bleek weer eens springlevend te zijn in Oost-Europa. Vooral de twintigste eeuw levert er nog steeds veel oud zeer en wederzijds onbegrip op. De opkomst van het communisme en fascisme, de gebeurtenissen voor, tijdens en direct na de Tweede Wereldoorlog, de opkomst en de ondergang van de Sovjet-Unie en het Warschaupact, de oostwaartse uitbreiding van de Europese Unie en de NAVO: bij elkaar zorgt het voor pittige discussies over wie in welke mate daders, slachtoffers, bezetters en/of bevrijders zijn.
Lees het hele artikel

Ablak, juli 2007

Het werk gaat altijd voor

Vlad Nicolae

'Is het waard om je leven te geven voor een carrière en een salaris van 2000 euro per maand?' kopte op 26 april het dagblad Evenimentul Zilei (Het evenement van de dag). Enkele dagen eerder was de pas 31 jaar oude Raluca Stroescu, auditmanager bij Ernst&Young, overleden aan een hartaanval als gevolg van uitputting. Haar dood maakte veel los in een maatschappij waarin veel overuren maken met name in de privé-sector de norm lijkt te zijn geworden.

'Wie ijverig is en hard werkt, is of dom of denkt niet na!' was eind jaren 1980 een spottende leus. Immers, als je je maar aan de regels hield was een baan onder de communistische dictatuur van Ceausescu verzekerd. Voor het bemachtigen van een toppositie moest je lid van de Communistische Partij zijn én de juiste connecties hebben, maar voor de 'gewone man' ontbrak elke noodzaak om beter te zijn dan de rest. Men leefde toch in dezelfde lelijke betonnen flats, reed in dezelfde Dacia's, kocht dezelfde kleren en ging op vakantie aan de Zwarte Zee. Maar na acht uur werken ging men gewoon naar huis.
Lees het hele artikel

Ablak, juli 2007

Van grafcomplex tot lindeboom

Erik Nijsten

De dood van Tito in mei 1980 leidde een nieuw tijdperk in voor het toenmalige Joegoslavië. De spanningen tussen de verschillende deelrepublieken namen toe en uiteindelijk braken er in de jaren negentig verschillende oorlogen uit. Veel van de presidenten die tijdens deze oorlogen aan de macht waren zijn inmiddels overleden: Slobodan Milosevic, Franjo Tudjman, Alija Izetbegovic, Ibrahim Rugova. De afgelopen jaren bezocht ik enkele van hun graven.

Natuurlijk zeggen de begrafenis en het graf van een leider niet alles over zijn persoon of zijn land. Toch vallen een aantal zaken op. Allereerst natuurlijk dat iedereen een staatsbegrafenis kreeg, behalve Milosevic. Daarnaast waren er verschillen in de aanwezigheid van buitenlandse gasten bij de begrafenissen. Dit zei iets over de plek die de overledene op dat moment in de politieke arena innam. Dat deze plek ook na de dood voor niet iedereen hetzelfde is, liet de aanslag op het graf van Izetbegovic zien.
Lees het hele artikel

Ablak, juli 2007

Europese Studies in Cluj-Napoca

László Marácz

De multi-etnische, West-Roemeense stad Cluj-Napoca (Hongaaars: Kolozsvar; Duits: Klausenburg) heeft een keur aan rijksuniversiteiten en private onderwijsinstellingen te bieden. De stad heeft met 100.000 studenten een van de grootste studentenpopulaties in Roemenië. Gezien het feit dat Roemenië recentelijk is toegetreden tot de Europese Unie zal er in het land snel behoefte zijn aan deskundigen op het terrein van de EU. Aan de Hongaarstalige universiteit van Cluj, de Saptientia Universiteit, die in 2001 als private universiteit van start is gegaan, functioneert sinds 2005 een driejarige BA-opleiding Europese Studies en Internationale Betrekkingen.

Het hoofdgebouw van de universiteitsafdeling in Cluj bevindt zich in het centrum van de stad, in het statige Bocskai-Huis, het geboortehuis van de Hongaarse geuzenstrijder Istvan Bocskai, die Hongarije in het begin van de zeventiende eeuw van de Habsburgers wilde bevrijden. Ablak sprak met de jonge decaan van afdeling in Cluj, Marton Tonk (34) in zijn kantoor in het Bocskai-Huis over Europese Studies aan de Saptientia Universiteit en de drijfveer van studenten om hier Europese Studies te gaan studeren.
Lees het interview

Ablak, juli 2007

Oude Europese grootmacht

Jan van Steenbergen

Litouwen wordt meestal in één adem genoemd met Estland en Letland. Vreemd is dat niet, aangezien de drie Baltische staten in historisch en cultureel opzicht sterk met elkaar verweven zijn. Toch is er een belangrijk verschil tussen Litouwen en de andere twee. Waar Estland en Letland pas in de twintigste eeuw als onafhankelijke staten op de kaart verschenen, heeft Litouwen een lange, kleurrijke geschiedenis en eeuwenlang op de eerste rang der Europese grootmachten gezeten.

De staatsvorming op het grondgebied van het huidige Litouwen kwam pas relatief laat tot stand: in de dertiende eeuw. Voor die tijd leefden de Baltische inwoners in stamverband, omringd door het Koninkrijk Polen enerzijds en het Kiëvse Rijk anderzijds.
Lees het hele artikel

Ablak, juli 2007

Omhelsd door Litouwen

Anna Nowak en Jan van Steenbergen

Wanneer de gemiddelde Nederlander zijn licht laat schijnen over mogelijke vakantiebestemmingen, is Litouwen niet het eerste land waar hij aan denkt. Niet lang geleden was het nog een schimmige sovjetrepubliek. Met de bekendheid is het nu beter gesteld. Litouwen staat inmiddels zestien jaar op eigen benen en maakt sinds 2004 deel uit van de Europese Unie. Anna Nowak en Jan van Steenbergen gingen er voor Ablak een kijkje nemen.

Een van de eerste dingen die opvallen na het passeren van de Pools-Litouwse grens is puur gevoelsmatig: dit land is anders. Dat blijkt niet alleen uit de opschriften, waar zonder woordenboek geen touw aan vast te knopen valt, maar ook uit de wegen, die veel rustiger en van aanmerkelijk betere kwaliteit zijn dan in Polen. Voor wie gewend is aan het eeuwig drukke Nederland is een rit door Litouwen beslist een verademing.
Lees het hele artikel

Inhoudsopgave nr.3 (juli) 2007

REDACTIONEEL
ACTUALITEIT
Moeilijk monument: De stofwolken van de Ests-Russische monumentenruzie zijn gaan liggen. Een reconstructie.
REPORTAGE
'We zijn graag op ons zelf': Een Estisch echtpaar en een gids vertellen over de Russische minderheid in hun land.
ACHTERGROND
Het werk gaat altijd voor: In de Roemeense privé-sector worden lange werkdagen gemaakt. Een jonge Roemeense heeft zich onlangs doodgewerkt.
RELIGIE
Hongaarse bedevaart in Csiksomlyó: Hongaren eren iedere maand met Pinksteren de Heilige Maagd Maria.
INTERVIEW
'Debrecen is mijn thuis': Een interview met directeur Gerbrant de Boer van Friesland Foods Roemenië.
REPORTAGE
Van grafcomplex tot lindeboom: Over de rustplaatsen van Tito en de presidenten van de voormalige Joegoslavische republieken.
ONDERWIJS
Europese studies in Cluj-Napoca: Decaan Marton Tonk vertelt over zijn opleiding in het Transsylvaanse Cluj-Napoca.
LITOUWEN
Oude Europese grootmacht: De geschiedenis van Litouwen in een notendop.
Omhelsd door Litouwen: De tien mooiste toeristische trekpleisters van Litouwen.
Veelzijdig en charmant Kaunas: Een portret van de tweede stad van Litouwen.
'Het authentieke, dat is het leukste': Een interview met Rob Sterkman, Litouwen-deskundige van de EVD.
Recept
Booming Litouwen: Er zijn eigenlijk veel te weinig Nederlandse ondernemers actief in Litouwen. Een reportage over ondernemers die wel de sprong gewaagd hebben.
BOEKBESPREKINGEN: Karel Onwijn, Baltisch landen. Besproken door Suzanne Jansen; Ånse Seierstad, Met de rug naar de wereld. Portretten uit Servië. Besproken door Irina Langeler
AGENDA

Ablak, juli 2007

Moeilijk monument

Ablak, juli 2007

Het werk gaat altijd voor

Ablak, juli 2007

Van grafcomplex tot lindeboom

Ablak, juli 2007

Europese Studies in Cluj-Napoca

Ablak, juli 2007

Oude Europese grootmacht

Ablak, juli 2007

Omhelsd door Litouwen

Inhoudsopgave nr.4 (oktober) 2007

REDACTIONEEL
REPORTAGE
Een multi-etnische kerk in Mostar: In Mostar verkleint een evangelische kerk de etnische verdeeldheid. Een reportage.
ACTUALITEIT
Het was heet, erg heet: Vier van Ablaks landenspecialisten over de hitte van de afgelopen zomer: Bulgarije, Servië, Roemenië, Hongarije
Vierde republiek: Jan van Steenbergen over de carnavaleske Poolse politiek.
ACHTERGROND
Tweedeling in kuren: Hoe de nieuwe tijden een eerste levensbehoefte van de Hongaren beïnvloeden.
Bulgaren in Nederland: Bulgaren vormen een groeiende groep nieuwe medeburgers. Gevolgd door vier fotoportretten.
OOST-EUROPESE KERKEN
Afgebouwd na 750 jaar: Ablak start in dit nummer een nieuwe serie: 'Oost-Europese kerken'. Wat is het belangrijkste kerkgebouw in de achtereenvolgende landen van de regio? Welke maatschappelijke rol speelt de hoofdkerk van het land en hoe ligt tegenwoordig de relatie tussen kerk en staat? Morries Leeraert verricht de aftrap met de Sint Sava-kathedraal in Belgrado.
TABELLEN
Vergrijzing
HOGER ONDERWIJS
Op zoek naar nieuwe dissidenten: De Belgische hoogleraar Oost-Europese Studies Raymond Detrez pleit in dit interview voor het behoud van zijn vakgebied als zelfstandige wetenschappelijke studie.
Tussen corruptie en hervorming: Over de trage en tweeslachtige hervormingen in het Roemeense hoger onderwijs.
OOST-EUROPESE STEDEN
Albanese stad in Servische provincie: Pristina is een uit zijn krachten gegroeid 'stoffig dorp'. Erik Nijsten bezocht de hoofdstad van Kosovo
BOEKBESPREKINGEN: Elizabeth Pond, Endgame in the Balkans. Regime change European style. Besproken door René Does; Olaf Tempelman, Roemeense lente. Tragische komedies in de overgang naar een nieuw tijdperk. Besproken door Monica Bota; Krista Harper, Wild capitalism. Environmental activists and post-capitalist political ecology in Hungary. Besproken door René Does; Zsuzska Rakovszky, De schaduw van de slang. Besproken door Elvira Loomans
AGENDA

Ablak, oktober 2007

Een multi-etnische kerk in Mostar

Herman Bouma

Langzaam wandelt Baja door de straten van Mostar. Elke dag doorkruist de oude man deze verdeelde stad in Herzegovina. In het westelijke gedeelte staat de flat waarin hij en zijn vrouw al jaren wonen. In het oosten, in de wijk Brankovac, werkt Baja als conciërge van een evangelische kerk. Baja is al sinds de bouw ervan kort na de burgeroorlogoorlog van 1992-1995 betrokken bij deze protestantse kerk. Hoe hij als Bosnische moslim betrokken is geraakt bij een christelijke kerk is een ingewikkeld verhaal.

Omdat zijn ouders op jonge leeftijd overleden groeide Baja op in een weeshuis. Hij volgde een opleiding in het Joegoslavische leger en zijn hele leven tot aan de oorlog in de jaren negentig diende hij in dit leger. Tijdens de oorlog werd hij door Bosnische Kroaten gevangen gezet vanwege zijn etnische achtergrond en zijn verleden in het Joegoslavische leger.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Hitte in Bulgarije

Hellen Kooijman

In Bulgarije was het vooral in juli niet om uit te houden. Veertig graden in de schaduw. Puffend en zwetend sloegen de Bulgaren zich door de dag. De meest fortuinlijken werkten op kantoren met airconditioning. Handelaren op markten en straten en bovenal de boeren probeerden zoveel mogelijk in de ochtend en avond te werken.

Vanuit de politiek kwamen er voorstellen om een tropenrooster verplicht te stellen: niet werken tussen twaalf en vier uur 's middag bijvoorbeeld. Dat zou niet alleen prettiger zijn voor de werknemer, maar tevens de energiekosten die door al die airconditioning omhoog schoten, wat indammen.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Hitte in Servië

Morries Leeraert

De hittegolf die afgelopen zomer rond Griekenland geconcentreerd was, bereikte ook Servië, dat er in vogelvlucht slechts 300 kilometer vandaan ligt. Al sinds eind mei was het er overdag gemiddeld zo'n 33 graden.

'Hoge drukgebied?! Allerhoogst ongekend neerdrukkend gebied!' Zo moet de vrije vertaling luiden van alle oef's, ah's, pff's en andere zuchten die geslaakt werden zodra iemand de deur uitging, de hitte in. De hitte legde hersenen en benen lam. Het was 's middags moeilijk om een vrije taxi te krijgen. Wie het zich permitteren kon, zat liever in een auto met een luchtblazer dan in een oververhitte stadsbus.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Hitte in Roemenië

Vlad Nicolae

'Mooi meisje biedt gulle heren gezelschap aan in centraal gelegen appartement. Airco aanwezig!' Dat de hitte van deze zomer bijna iedereen in zijn macht hield bleek uit dit soort advertenties in de Roemeense dagbladen. De temperaturen waren een kwelling waaruit slechts tijdelijk te ontsnappen viel, als je airconditioning had tenminste.

Rond vijf uur 's middags begon het toch nog druk te worden in de straten van de enigszins verlaten hoofdstad Boekarest, die de meeste inwoners zo veel mogelijk probeerden te ontvluchten gedurende de zomerperiode. De Zwarte Zee, de bergen of waar dan ook de familie maar een huisje heeft op het platteland: overal was het beter toeven dan in de oven die Boekarest heette.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Hitte in Hongarije

László Marácz

Hongarije werd deze zomer getroffen door een kánikula, een extreme hittegolf die bijna de gehele zomer aanhield. Week na week werden er records gebroken. Het kwik bleef uiteindelijk rond de veertig graden steken.

Hongaarse weerdeskundigen wijten de extreem hoge temperaturen aan de algehele klimaatverandering die ook in Hongarije merkbaar is. Al een aantal jaren worden de winters milder en valt er tijdens de winter veel meer regen dan sneeuw. De zomers zijn droger en heter en er valt minder regen dan gewoonlijk. Vooral in Zuid-Hongarije valt bijna de gehele zomer geen druppel regen. De nachten zijn 's zomers ongewoon koud.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Vierde Republiek

Jan van Steenbergen

- 'Boef!'
- 'Dief!'
- 'Bedrieger!'
Sinds enige tijd vliegen dergelijke kwalificaties regelmatig door de vergaderzaal van de Sejm, het Poolse lagerhuis. Temidden van gefluit en gemor schelden afgevaardigden elkaar uit en duwen elkaar van de microfoon weg. Het niveau van de Poolse politiek is er niet beter op geworden.

Deze Sejm, de vijfde sinds de omwenteling in 1989, staat te boek als de slechtste ooit en geniet nog slechts het vertrouwen van 10 procent van de bevolking. De opluchting was dan ook groot toen de rechtse regering haar meerderheid verloor en vervroegde verkiezingen aankondigde. Of die ook het einde zullen inluiden van de 'Vierde Republiek', het stokpaardje van de gebroeders Kaczynski, staat echter nog te bezien.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Tweedeling in kuren

Péter Csikós

Kuren dreigt in Hongarije in toenemende mate een exclusieve aangelegenheid voor de rijken te worden. De vele kuuroorden in het land worden weliswaar nog steeds druk bezocht, maar er is sprake van een onbedoelde segregatie van bezoekers met of zonder een dikke portemonnee. In de communistische tijd had iedereen toegang tot de vele kuurbaden die het land rijk is. Zelfs exclusieve baden als Szécsenyi en Gellért in de hoofdstad Boedapest waren voor een paar forint toegankelijk voor de armlastige burger.

Een veel gehoorde klacht van de gewone Hongaar is de exorbitante entreeprijs om een bad te bezoeken. Deze klacht moet serieus worden genomen, want in Hongarije is kuren veel meer dan alleen recreëren. De warmteminnende Hongaren zijn verslaafd aan het warme water.
Lees het hele artikel

Ablak, oktober 2007

Op zoek naar nieuwe dissidenten

Hellen Kooijman

Het lijkt alsof Oost-Europese Studies steeds minder interessant gevonden wordt. De groep studenten die zich aanmeldt wordt steeds dunner en veelal wordt de regio bestudeerd als onderdeel van Europese Studies. Onterecht, meent prof. dr. Raymond Detrez. Er is nog voldoende ruimte voor een aparte studie over Oost-Europa.

Hij gaat er uitgebreid voor zitten. Het is vrijdagmiddag half vier en Raymond Detrez heeft een lange drukke tentamenweek achter de rug. Detrez geeft colleges Oost-Europese geschiedenis, Russische geschiedenis en historie van de Balkan aan de Universiteit van Gent en leidt sinds 2000 het Onderzoekscentrum voor Zuidoost-Europa dat verbonden is aan diezelfde universiteit.
Lees het interview

Ablak, oktober 2007

Tussen corruptie en hervorming

Ingrid Mülthaler

Het hoger onderwijs waarmee Roemenië tot de Europese Unie is toegetreden bevat lacunes. In de laatste zeventien jaar heeft onderwijs voortdurend op een van de laatste plaatsen van de Roemeense politieke agenda gestaan. Andere prioriteiten hebben de energie en tijd van de politici opgeëist. Kan deze situatie nog verbeterd worden?

Terwijl het onderwijs vóór 1989 rigide, sterk technisch georiënteerd en (te) theoretisch was, is er nu wel meer ruimte gekomen voor alfawetenschappen, kritisch denken en creativiteit. Toch dreigt in het Roemeense hoger onderwijs een impasse te ontstaan doordat de hervormingen tot nu toe meer optisch lapwerk waren dan dat ze werkelijke structurele verbeteringen hebben gebracht. In dit opzicht wijken de hervormingen niet af van wat er op andere gebieden is gebeurd.
Lees het hele artikel

Inhoudsopgave nr.5 (november) 2007

REDACTIONEEL
ACTUALITEIT
Rechts tegen rechts: In de afgelopen parlementsverkiezingen in Polen hebben de tweelingbroers Kaczynski wel een slag verloren maar nog niet de hele strijd.
OPINIE
Kosovo en de doos van Pandora: Edwin Bakker van instituut Clingendael bepleit uitstel van een 'definitief besluit' over Kosovo.
KROATIË
Gezichten uit Kroatië: Een fotoreportage
Kroatië zet in op 2009: Kroatië wil in 2009 lid worden van de Europese Unie. Gaat dit lukken?
Interview met Marina Šutalo: Marina Šutalo (25) werkt op de Kroatische Missie bij de Europese Unie in Brussel. In dit interview vertelt ze over haar werk en het verloop van het toetredingsproces.
Zakendoen in Kroatië: Het lonkende EU-lidmaatschap stimuleert Kroatië de economie te hervormen.
Bevoorrechte minderheid: De Italianen van Kroatië zijn een geliefde minderheid.
Verdreven minderheid: Na de Servisch-Kroatische strijd van de jaren negentig was het voor Servische vluchtelingen moeilijk terug te keren naar hun huizen.
Vijf mooie plekken: Toeristische tips van Tatjana Meijvogel-Volk.
Taal en toerisme: Die mehrheit der Touristen in Kroatien sind Deutsche. Deswegen ist Deutsch die wichtigste Sprache des Kroatischen Fremdenverkehrs.
De omstreden collectie van Mimara: Kroaten noemen het Mimara-museum in Zagreb het 'Louvre van de Balkan', maar de internationale museumwereld is kritischer.
Lastovo, het vergeten eiland: Niet doorvertellen, maar het bij ons weinig bekende Kroatische eiland Lastovo is een idylle om te bezoeken.
Recept: Štrukle uit Zagreb
BOEKBESPREKINGEN: Miroslav Krleza, De Glembays. Besproken door Suzanne Jansen; Dubravka Ugresic, Niemand thuis. Besproken door Johan de Boose
AGENDA

Ablak, november 2007

Rechts tegen rechts

Jan van Steenbergen

Op 21 oktober maakten vervroegde parlementsverkiezingen in Polen een einde aan de twee jaar durende virtuele alleenheerschappij van de conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) van premier Jaroslaw Kaczynski. Met 166 zetels in de Sejm behaalde de partij weliswaar een goede tweede plaats, maar een andere rechtse partij, het Burgerplatform (PO), boekte met 209 zetels een eclatante overwinning en zal de komende jaren het gezicht van Polen bepalen. Gaat er nu werkelijk iets veranderen in Polen?

Elk Pools dorp heeft wel een sklep monopolowy, een winkel waar tot in de kleine uurtjes wodka en bier kunnen worden gekocht. Voor de deur hangen dikwijls groepjes mannen rond. Ouderen, jongeren, werklozen, onderbetaalde fabrieksarbeiders. Sombere, slonzig geklede mannen met slechte gebitten, zich ervan bewust dat elke grauwe dag van hun grauwe bestaan er precies zo uit zal zien als de vorige. Hun enige verzetje is de alcohol, die zij hier met hun lotgenoten nuttigen. Wanneer die op dreigt te raken, is de winkel binnen handbereik.
Lees het hele artikel

Ablak, november 2007

Kroatië zet in op 2009

Ivana Petricevic

'Ik denk dat het ons zal lukken om in 2009 tot de EU toe te treden', aldus de Kroatische president Stjepan Mesic. Niet alleen de Kroaten spreken hoopvol over de toekomst met een vastgesteld jaartal in het vizier. Ook de voormalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Ben Bot, deelt deze mening. Als het om verdere uitbreiding van de Europese Unie gaat, dan zou Kroatië volgens Bot als enige nog rond 2009 toe kunnen treden. Verder vindt de EU-commissaris voor Uitbreiding, Olli Rehn, 2009 een redelijke termijn 'indien alles naar behoren verloopt'. Wishful thinking of een reëel vooruitzicht?

Het is in ieder geval zeker dat lidmaatschap in 2009 de mogelijkheid zou bieden om deel te nemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement, die in de zomer van 2009 plaats zullen vinden. 2009 zou in dat opzicht zeker praktisch zijn, maar veel hangt af van de vooruitgang die Kroatië boekt in het toetredingsproces.
Lees het hele artikel

Ablak, november 2007

Zakendoen in Kroatië

Jan Limbeek

In de periode 2002-2006 bedroeg de economische groei in Kroatië 4,8 procent per jaar, terwijl die in de buurlanden bijna zes procent was. Wat betreft corruptie en zakendoen scoorde Kroatië slecht. Vergeleken met de andere transitielanden in Oost-Europa liep Kroatië duidelijk achterop.

Positief zijn de macro-economische stabiliteit en de structurele hervormingen van de laatste jaren. Met name het bedrijfsleven profiteerde. Het zakenklimaat verbeterde snel dankzij de toetredingsonderhandelingen met de EU. Niettemin neemt Kroatië nog een bescheiden plaats in omdat het land van ver moest komen.
Lees het hele artikel

Ablak, november 2007

Bevoorrechte minderheid

Anita Mikulic

Wie naar een kaart kijkt waarop plaatsnamen als Rovigno, Lussinpiccolo, Fiume en Pola zijn weergegeven, denkt een kaart van Italië voor zich te hebben. Toch zijn dit steden op het Kroatische schiereiland Istrië die naast hun Kroatische naam ook een Italiaanse naam dragen. In Istrië is 6,92 procent van de bevolking Italiaans en heeft het Italiaans de status van officiële taal naast het Kroatisch. Vergeleken met de andere minderheden bevindt de Italiaanse minderheid zich in een bevoorrechte positie. Over de Italianen van Kroatië.

De Italiaanse minderheid maakt met 19.636 zielen 0,44 procent van de Kroatische bevolking uit. Ze is historisch verbonden met de Romeinse en Venetiaanse overheersing van de Kroatische kust. De Italiaanse gemeenschappen zijn dan ook voornamelijk geconcentreerd in de Kroatische kustgebieden.
Lees het hele artikel

Ablak, november 2007

Taal en toerisme

Maja Blazevic en Nevenka Blazevic

De globalisering heeft uiteraard ook gevolgen voor het taalbeleid in Europa. De rol en het belang van andere talen in de internationale communicatie mag niet onderschat worden. In dit artikel bespreken we het huidige en toekomstige belang van de Duitse taal in het toerisme aan de Kroatische kust. Tevens kijken we of het Engels als internationaal communicatiemiddel de overige talen zou kunnen vervangen in de toeristische sector in Kroatië.

Voor de kwaliteit van de toeristische sector is een goede communicatie onmisbaar. Kennis van vreemde talen is voor het Kroatische toerisme van groot belang omdat deze sector internationaal georiënteerd is. Talen zijn dan ook het belangrijkste onderdeel in het curriculum van de Kroatische toeristische opleidingen. Zowel bij beroepsopleidingen als op universitair niveau zijn twee of drie vreemde talen verplicht.
Lees het hele artikel

Inhoudsopgave nr.6 (december) 2007

REDACTIONEEL
ACTUALITEIT
Tussenstand
Lachende derde
Jammer van Saakasjvili
Eerste Europese verkiezingsdag
TABELLEN
Kaukasische bloei
MEDIA
Zappen in Oost-Europa: De landenspecialisten van Ablak dompelen zich onder in het televisieaanbod van hun land:
Polen, Bulgarije, Servië, Roemenië, Hongarije.
COLUMN
MEDIA
Televisie- en blogprop: In Rusland staat de persvrijheid onder druk, maar van hernieuwde censuur als in de communistische tijd is zeker ook geen sprake.
Tycoons kapen Servische media: Morries Leeraert beschrijft de invloed van politieke en economische belangen in het Servische mediabedrijf.
RUSSISCH LEVEN
MEDIA
Koning tabloid regeert: In Roemenië worden de serieuze media steeds meer weggedrukt door sensatie- en schandaaljournalistiek.
RECEPT
BOEKBESPREKINGEN: Anne E. Gorsuch en Diane P. Koenker (red.), Turizm. The Russian and East-European tourist under capitalism ans socialism. Besproken door René Does; Robert Bideleux en Ian Jeffries, The Balkans. A Post-Communist history. Besproken door Joeri Buhrer Tavanier; Elizabeth Roberts, Realm of the black mountains. A history of Montenegro. Besproken door Erik Nijsten; Pieter Waterdrinker, Montagne Russe. Besproken door Joeri Buhrer Tavanier; Saša Stanišic, Hoe de soldaat de grammofoon repareert. Besproken door Suzanne Jansen; Robin Noorda, Transit Mongolië. Steppenland in verandering. Besproken door Nicole de Boer; Nikki de Jong, Wij zijn vreemden. Zelfidentificatie en sociaal netwerk onder gemigreerde Russen uit Centraal-Azië. Besproken door Greetje van der Werf
AGENDA

Prospekt - Ablak, december 2007

Tussenstand

René Does

De Russische parlementsverkiezingen van 2 december leverden het verwachte resultaat op. Verenigd Rusland won de verkiezingen met bijna 63 procent van de stemmen.

Door de nieuwste regels van het Russische kiesstelsel heeft deze Poetin-partij meer dan twee derde van de zetels in de Doema, 315 van de 450, dat wil zeggen genoeg om grondwetswijzigingen door te voeren. Er is zelfs een pro-presidentieel stemmenblok van 393 afgevaardigden, want de Liberaal-Democratische Partij (40 zetels) en Rechtvaardig Rusland (38 zetels) zijn zeker geen oppositiepartijen. Alleen de vierde partij in de nieuwe Doema, de Communistische Partij (57 zetels), verdient die titel een beetje.
Lees het hele artikel

Ablak - Prospekt, december 2007

Lachende derde

Erik Nijsten

De peilingen in de media hadden het de afgelopen maanden al voorspeld: de Kroatische parlementsverkiezingen van 25 november zouden een nek-aan-nek-race worden. De strijd ging tussen de zittende regeringspartij, de Kroatische Democratische Unie (HDZ), en de belangrijkste oppositiepartij, de Sociaal Democratische Partij (SDP). Uiteindelijk kreeg de HDZ de meeste stemmen.

De dag na de verkiezingen leek het er lange tijd op dat zowel de HDZ als de SDP ongeveer 60 van de 153 zetels had veroverd. Nadat ook alle stemmen die in het buitenland (met name Bosnië-Herzegovina) waren uitgebracht, geteld waren, bleek dat de rechts-conservatieve HDZ met 66 zetels de verkiezingen had gewonnen. De SDP wist uiteindelijk 56 zetels in de wacht te slepen.
Lees het hele artikel

Ablak - Prospekt, december 2007

Eerste Europese verkiezingsdag

Monica Bota

De Roemeense burger wordt de laatste jaren steeds vaker gevraagd naar de stembus te gaan om zijn stem te laten horen in referenda, gemeentelijke verkiezingen en nationale parlements- en presidentsverkiezingen. Sinds de toetreding van Roemenië tot de Europese Unie op 1 januari 2007 zijn daar de verkiezingen voor het Europese Parlement bijgekomen. Op 25 november 2007 kon de Roemeense kiezer voor het eerst zijn vertegenwoordigers in het Europese Parlement kiezen.

Op 1 januari 2007 werden er op interimbasis 35 Roemeense Europarlementariërs geïnstalleerd in Brussel, terwijl verkiezingen voor het EP gepland waren in mei. Maar tegen alle verwachtingen van de burgers in stelde de regering van de liberale premier Calin Popescu Tariceanu deze verkiezingen uit tot 25 november.
Lees het hele artikel

Ablak - Prospekt, december 2007

Roemenië

Vlad Nicolae

De Roemenen kunnen tegenwoordig kiezen uit drie publieke zenders, rond de dertig commerciële stations die landelijk uitzenden en vele westerse kanalen. Uit een recent opinieonderzoek blijkt dat 36 procent van de bevolking dagelijks meer dan drie uur televisie kijkt. Terwijl tachtig procent van de bevolking de tv als belangrijkste bron voor het verkrijgen van politieke informatie beschouwt, zegt bijna zeventig procent geen vertrouwen te hebben in het objectieve karakter van de nieuws- en actualiteitenprogramma's.

De belangrijkste televisiestations maken deel uit van ware media-imperia, bestaande uit tv-stations, radiozenders, kranten en tijdschriften. Deze zijn eigendom van controversiële zakenmannen, van wie Dan Voiculescu de meest spraakmakende is.
Lees het hele artikel

Ablak - Prospekt, december 2007

Hongarije

László Marácz

De kabeltelevisie van Boedapest heeft 56 kanalen in haar aanbod. Dit zijn er heel wat meer dan de twee zenders van de publieke omroep Hongarije 1 (m1) en Hongarije 2 (m2) die Hongarije na de val van de muur rijk was.

Toch zijn er nog nauwelijks publieke zenders van andere landen op de kabel terug te vinden. Van de gerenommeerde westerse publieke zenders kunnen de Hongaren alleen het Italiaanse Rai Uno en BBC World ontvangen. Wat de vreemdtalige zenders betreft zijn er dan nog een enkele Duitse en Franse satellietzender, zoals 8sat, Pro7 en TV5, te ontvangen. Dit beperkte aanbod van buitenlandse publieke zenders op de kabel van Boedapest heeft ongetwijfeld te maken met de geringe kennis van vreemde talen van de Hongaren.
Lees het hele artikel

Prospekt - Ablak, december 2007

Televisie- en blogprop

René Does

De volledige persvrijheid uit de regeerperiode van president Boris Jeltsin is onder zijn opvolger Vladimir Poetin verdwenen. In de beoordeling van de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Freedom House is Rusland tegenwoordig ‘niet vrij’. Er is een klimaat ontstaan waarin kritische journalistiek een gevaarlijke bezigheid kan zijn. Sinds Poetin aan de macht is, zijn in Rusland veertien journalisten gedood. Welke rol spelen de Russische media in het hedendaagse politieke en maatschappelijke debat?

In de presidentsverkiezingen van 1996 dreigde president Jeltsin te verliezen van communistenleider Gennadi Zjoeganov. Om dit te voorkomen organiseerden de rijkste oligarchen op de televisie een mediacampagne voor de herverkiezing van Jeltsin. Deze campagne had succes. Het Westen keek goedkeurend toe.
Lees het hele artikel

Prospekt - Ablak, december 2007

Russisch leven

In de rubriek ‘Russisch leven’ worden nieuwsberichten uit Russische kranten, tijdschriften en websites samengevat. Het gaat om zaken die de Nederlandse media gewoonlijk niet halen, maar die wel inzicht geven in het Russische bestaan.

LICHAAM
Voor het maken van nieuwe paspoppen heeft het Onderzoeksinstituut voor de Textielindustrie voor het eerst sinds dertig jaar weer eens de standaardvorm van Russische lichamen berekend op basis van 6000 metingen. Het blijkt dat de gemiddelde Russische vrouw zes centimeter langer is geworden (van 146-176 cm tot 152-182 cm), een iets grotere borstomvang heeft gekregen (van 92 naar 92,5 cm) en een smallere heupomvang (van 104 naar 102 cm).

De gemiddelde Russische man is gemiddeld twee centimeter langer geworden (van 158-188 cm naar 158-200 cm), heeft eenzelfde borstomvang gehouden (100 cm) en een iets dikkere taille gekregen (van 88 naar 90 cm).

Komsomolskaja Pravda, 29-3-2007

Lees de rubriek

Ablak - Prospekt, december 2007

Koning tabloid regeert

Vlad Nicolae

Als je in Roemenië de televisie aanzet of de vele tabloids openslaat ontkom je er niet aan: voor de sterren is het leven fan-tas-tisch! De een heeft een jurk van 5000 euro gekocht, de ander de nieuwste BMW of een jacht in Saint Tropez aangeschaft of duizenden euro per nacht voor een hotelkamer betaald tijdens een vakantie in Dubai. Niets is te gek en als de bladen je niet meer zien staan, bel je de paparazzi zelf op of ze een foto van je komen nemen.

Het zijn zware tijden voor de geschreven media in Roemenië. De grote landelijke kranten verliezen steeds meer terrein aan het internet en de gespecialiseerde publicaties. Sportbladen en tabloids doen het het beste, vooral bij de lager opgeleiden.
Lees het hele artikel