Economische positie van de nieuwkomers in de EU
Jan Limbeek
De economieën van de nieuwe toetreders tot de Europese Unie - Bulgarije en Roemenië - doen het goed. Het IMF is vooral tevreden over Bulgarije. De inflatie daalt sneller dan verwacht, de overheid heeft al jaren een overschot op de begroting en de gemiddelde loonstijging houdt gelijke tred met de productiviteitsstijging.
Een van de weinige gevaren voor de Bulgaarse economie is het tekort op de lopende rekening, dat van jaar tot jaar stijgt tot naar verwachting 15 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2006 en 2007. Aan de andere kant wordt 80 procent hiervan gedekt door buitenlandse kapitaalinvesteringen.
Roemenië daarentegen heeft volgens het IMF wat minder gunstige perspectieven. Het land kent eveneens een groot tekort op de lopende rekening en een continu, hoewel sinds 2002 beperkt begrotingstekort. De inflatie daalt sinds kort niet verder en de salarissen, met name in de publieke sector, stijgen te hard. Een oplopend tekort op de lopende rekening plus een procyclisch begrotingsbeleid zou kunnen leiden tot oververhitting van de economie.
De economieën van Bulgarije en Roemenië groeien al jaren harder dan het Europese gemiddelde. Dat mag ook wel, want de waarde van hun economieën is erg klein. Tabel 2 laat zien dat de economieën van Bulgarije en Roemenië ongeveer drie keer kleiner zijn dan het gemiddelde in de EU-25. Met andere woorden, volgens de gestandaardiseerde koopkracht (PPS) kan de gemiddelde inwoner van de EU drie keer zoveel kopen met zijn geld dan een Bulgaar of Roemeen.
Omgerekend in euro's stellen de economieën van Bulgarije en Roemenië nog minder voor: per hoofd van de bevolking is hun bbp volgens de wisselkoers ongeveer een tiende van dat van de EU-15 en de helft van de toetreders van 2004.
| 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bulgarije | -5,4 | 3,9 | 2,3 | 5,4 | 4,1 | 4,9 | 4,5 | 5,6 | 5,5 | 6,0* | 6,0* | 6,2* |
| Roemenië | ... | ... | -1,2 | 2,1 | 5,7 | 5,1 | 5,2 | 8,4 | 4,1 | 7,2* | 5,8* | 5,6* |
| Tsjechië | -0,7 | -0,8 | 1,3 | 3,6 | 2,5 | 1,9 | 3,6 | 4,2 | 6,1 | 6,0* | 5,1* | 4,7* |
| Estland | 11,1 | 4,4 | 0,3 | 10,8 | 7,7 | 8,0 | 7,1 | 8,1 | 10,5 | 10,9* | 9,5* | 8,4* |
| Letland | 8,4 | 4,7 | 3,3 | 6,9 | 8,0 | 6,5 | 7,2 | 8,6 | 10,2 | 11,0* | 8,9* | 8,0* |
| Litouwen | 8,5 | 7,5 | -1,5 | 4,1 | 6,6 | 6,9 | 10,3 | 7,3 | 7,6 | 7,8* | 7,0* | 6,5* |
| Hongarije | 4,6 | 4,9 | 4,2 | 8,1 | 4,1 | 4,3 | 4,1 | 4,9 | 4,2 | 4,0* | 2,4* | 2,7* |
| Polen | 7,1 | 5,0 | 4,5 | 4,2 | 1,1 | 1,4 | 3,8 | 5,3 | 3,5 | 5,2* | 4,7* | 4,8* |
| Slovenië | 4,8 | 3,9 | 5,4 | 4,1 | 2,7 | 3,5 | 2,7 | 4,4 | 4,0 | 4,8* | 4,2* | 4,5* |
| Slowakije | 5,7 | 3,7 | 0,3 | 0,7 | 3,2 | 4,1 | 4,2 | 5,4 | 6,0 | 6,7* | 7,2* | 5,7* |
| Kroatië | 6,8 | 2,5 | -0,9 | 2,9 | 4,4 | 5,6 | 5,3 | 3,8 | 4,3 | 4,5* | 4,6* | 4,5* |
| Macedonië | 1,4 | 3,4 | 4,3 | 4,5 | -4,5 | 0,9 | 2,8 | 4,1 | 4,0* | 3,8* | 4,5* | 5,5* |
| Ter vergelijking: | ||||||||||||
| USA | 4,5 | 4,2 | 4,4 | 3,7 | 0,8 | 1,6 | 2,5 | 3,9 | 3,2 | 3,4 | 2,3* | 2,8* |
| Japan | 1,6 | -2,0 | -0,1 | 2,9 | 0,2 | 0,3 | 1,4 | 2,7 | 1,9 | 2,7* | 2,3* | 2,1* |
| EU (15 landen) | 2,6 | 2,9 | 3,0 | 3,9 | 1,9 | 1,1 | 1,1 | 2,3 | 1,5 | 2,7 | 2,2* | 2,3* |
| 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bulgarije | 25,6* | 26,0* | 26,0 | 26,5 | 28,0 | 28,3 | 31,0 | 31,8 | 32,9 | 34,2** | 35,5** | 37,0** |
| Roemenië | ... | ... | 25,3 | 24,9 | 26,2 | 28,1 | 29,9 | 32,6 | 34,1 | 35,8** | 37,0** | 38,4** |
| Tsjechië | 69,2* | 66,8* | 65,9 | 64,7 | 65,8 | 67,7 | 70,7 | 72,1 | 73,7 | 76,1** | 78,1** | 80,0** |
| Estland | 38,4* | 39,3* | 38,7 | 42,1 | 43,7 | 46,8 | 51,2 | 53,4 | 59,8 | 65,0** | 69,8** | 74,3** |
| Letland | 33,0* | 33,9* | 34,0 | 35,3 | 37,1 | 38,7 | 41,2 | 43,6 | 48,0 | 52,3** | 55,9** | 59,4** |
| Litouwen | 37,2* | 38,8* | 37,4 | 37,9 | 40,1 | 41,9 | 47,1 | 49,0 | 52,1 | 55,0** | 57,7** | 60,1** |
| Hongarije | 49,8* | 50,9* | 51,7 | 53,9 | 56,9 | 59,1 | 60,8 | 61,3 | 62,5 | 63,6** | 63,7** | 64,2** |
| Polen | 44,2* | 45,1* | 45,8 | 46,7 | 46,1 | 46,3 | 46,9 | 48,7 | 49,7 | 51,1** | 52,4** | 53,8** |
| Slovenië | 71,0* | 71,9* | 73,6 | 72,7 | 73,9 | 74,5 | 77,4 | 79,9 | 81,9 | 83,6** | 85,0** | 86,7** |
| Slowakije | 47,4* | 47,6* | 46,9 | 47,4 | 48,7 | 51,0 | 52,8 | 54,4 | 57,1 | 59,4** | 62,2** | 64,3** |
| Kroatië | 40,9* | 41,7* | 39,6* | 40,8* | 41,4* | 43,6* | 45,6* | 46,5** | 48,0** | 49,0** | 50,1** | 51,2** |
| Macedonië | 25,3 | 25,3 | 25,5 | 25,6 | 24,0 | 23,9 | 24,5 | 24,9 | 25,9** | 26,2** | 26,7** | 27,6** |
| Ter vergelijking: | ||||||||||||
| USA | 152,8 | 153,3 | 154,1 | 151,9 | 148,4 | 145,4 | 146,4 | 148,0 | 150,1 | 150,1** | 148,6** | 148,1** |
| Japan | 121,5 | 115,7 | 112,6 | 111,8 | 109,5 | 107,5 | 107,9 | 108,9 | 110,0 | 110,4** | 110,4** | 110,5** |
| EU (15 landen) | 110,1 | 110,0 | 109,9 | 109,7 | 109,6 | 109,3 | 108,9# | 108,6 | 108,2 | 108,0** | 107,5** | 107,2** |
| 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| werkloosheid | ||||||||||
| Bulgarije | ... | ... | ... | 16,4 | 19,5 | 18,1 | 13,7 | 12,0 | 10,1 | 8,9 |
| Roemenië | 5,3 | 5,4 | 6,6 | 7,2 | 6,6 | 8,4 | 7,0 | 8,1 | 7,2 | ... |
| inflatie | ||||||||||
| Bulgarije | ... | 18,7 | 2,6 | 10,3 | 7,4 | 5,8 | 2,3 | 6,1 | 5,0 | 7,3 |
| Roemenië | 154,8 | 59,1 | 45,8 | 45,7 | 34,5 | 22,5 | 15,3 | 11,9 | 9,1 | 6,6 |
| balans overheidsbegroting | ||||||||||
| Bulgarije | ... | 1,7 | 0,4 | -0,5 | 1,9 | 0,1 | 0,3 | 1,9 | 3,1 | ... |
| Roemenië | ... | -3,2 | -4,5 | -4,6 | -3,3 | -2,0 | -1,7 | -1,3 | -0,4 | ... |
| balans lopende rekening | ||||||||||
| Bulgarije | 5,2 | -0,4 | -5,1 | -5,5 | -7,3 | -5,6 | -8,5 | -5,8 | -11,8 | ... |
| Roemenië | ... | -6,9 | -4 | -3,7 | -5,5 | -3,3 | -5,5 | -8,4 | -8,7 | ... |