Twaalf jaar Roemenië Bulletin

Vlad Nicolae

Opgericht in 1994 op initiatief van het Roemenië Comité, hield het Roemenië Bulletin in december 2006, aan de vooravond van Roemenië’s toetreding tot de EU, op te bestaan. Ongeveer een jaar later is er onder de redactie van Jan Willem Bos, Sorin Alexandrescu, André Kom en Cornelia Golna een verzameling artikelen verschenen die in de 72 nummers van het tijdschrift gepubliceerd zijn. Het boek laat welbewust politieke stukken buiten beschouwing, omdat deze over het algemeen zeer tijdgebonden waren.

Erg handig is dat de bijdragen in dit boek gegroepeerd zijn in negen verschillende hoofdstukken met verschillende thema’s. Dit betekent dat iedereen op zoek kan gaan naar onderwerpen die hem of haar aanspreken. En de keus is werkelijk heel breed, zowel voor ‘Roemenië-kenners’ als voor leken die voor het eerst met dit land in aanraking komen.

Wat de lezer zich wel moet realiseren is dat de twaalf jaren Roemenië Bulletin samenvielen met een periode van grote veranderingen. Daardoor zijn sommige stukken, duidelijk geschreven in ‘verschillende tijdperken’, niet altijd even actueel, maar ze geven een interessant beeld van de roerige transitieperiode die het land door maakte.

Het eerste hoofdstuk, ‘Land en Volk’, is omvangrijk en biedt een veelzijdige kennismaking met zowel het Roemenië van eeuwen geleden als die van onze tijd. Zo komen onder andere de oorsprong van de Roemeense taal, koninklijke paleizen, kerken en Roemeense wijnen aan bod.

Ook de actuele stukken zijn bijzonder de moeite waard. Wie ooit op een Roemeense bruiloft is geweest, waar werkelijk niets te gek is, zal het beeld dat door Olaf Tempelman in het artikel ‘Trouwen op zijn Roemeens’ geschetst wordt (namelijk van een Roemeense bruiloft als ‘superieure vorm van absurd theater’) bekend voorkomen.

Interessant is tevens de opkomst van de succesvolle middenklasse van hoog opgeleide dertigers en veertigers, die onder druk staan om carrière te maken en veel geld te verdienen. Dennis van Peppen laat zien hoe dit tot een hectische en uit balans geraakte maatschappij leidt, waar men slechts geïnteresseerd is in geld verdienen en consumeren.

Dat leven in het huidige Roemenië en vooral Boekarest een ‘survival of the fittest’ inhoudt laat wederom Dennis van Peppen zien in ‘Mijn haat-liefdeverhouding met Boekarest’, dat deel uitmaakt van het tweede hoofdstuk, ‘Impressies van Roemenië’. Hierin wordt terecht beweerd dat het rijgedrag van de Boekarester, dat weinig rekening houdt met de belangen van de andere weggebruikers, veel zegt over zijn normen en waarden.

Een zeer boeiend hoofdstuk is ‘Geschiedenis’, dat een goed beeld geeft van het ontstaan van het Roemeense volk, maar tevens een omstreden figuur uit de Roemeense geschiedenis, Ion Antonescu, behandelt. De geschiedschrijvers zijn het er niet over eens of de man die van Roemenië een militaire dictatuur maakte en tijdens de Tweede Wereldoorlog de kant van nazi-Duitsland koos een oorlogsmisdadiger was of een nationale held.

Ook wat betreft zijn rol in de jodenvervolging blijft het onduidelijk of hij de beul was van 125.000 uit Roemenië gedeporteerde joden of de redder van 300.000 joden die toestemming kregen om het land te verlaten. Feit is wel dat zijn rehabilitatie, waarmee gedurende de jaren negentig een begin gemaakt werd, onder westerse druk tijdens de onderhandelingen voor toetreding tot de NAVO en de Europese Unie een halt toegeroepen is.

In het hoofdstuk ‘Impressies van Nederland’ krijgt de lezer inzicht in de manier waarop Roemeense uitwisselingstudenten en gastdocenten aan de Universiteit van Amsterdam het leven in Nederland ervaren hebben. Daarop volgt een aantal kortere hoofdstukken die de lezer bekend maken met kunst en cultuur, Roemenië’s belangrijkste componisten, dichters en schrijvers. Ook toeristisch Roemenië komt aan bod.

Ter afsluiting van het boek is er een verzameling besprekingen van artikelen die gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw over Roemenië in het tijdschrift National Geographic gepubliceerd werden. Aan de hand van impressies van Amerikaanse buitenstaanders wordt een beeld geschetst dat sterke overeenkomsten vertoont met het land dat we vandaag kennen: een economie in ontwikkeling en een groot land met een enorm potentieel.