Slovenië

Erik Nijsten

Begin mei werd in de Sloveense hoofdstad Ljubljana de Week van Europa georganiseerd. Deze week werd aangegrepen om de naderende verkiezingen voor het Europese Parlement te promoten. Ondanks alle lof vanuit het Europees Parlement die Slovenië na afloop van zijn voorzitterschap tijdens de eerste helft van 2008 kreeg, is er onder de Sloveense bevolking namelijk maar weinig interesse voor de komende Europese parlementsverkiezingen.

Voedsel- en energieveiligheid: op verschillende posters in Ljubljana worden deze thema's onder de aandacht gebracht. Slogans als 'Wat voor Energie willen wij? Breng uw stem uit tijdens de Europese Verkiezingen!' moeten ervoor zorgen dat de Slovenen de weg naar de stembus vinden. Net als in andere lidstaten wordt in Slovenië echter een lage opkomst verwacht.

Tijdens de eerste Europese Parlementsverkiezingen waar Slovenië aan meedeed, in juni 2004, bracht slechts 28 procent van de stemgerechtigden zijn stem uit. De christendemocratische Europese Volkspartij en Europese Democraten (EVP-ED) kreeg toen vier Sloveense afgevaardigden. De Sloveense liberalen, lid van de Partij van Europese Liberalen en Democraten (ELDR), wisten twee zetels in de wacht te slepen. De sociaaldemocraten van de Partij voor Europese Socialisten (PES) wist één zetel te bemachtigen.

Deze uitslag was verrassend. De Sloveense partijen die lid waren van de EVP-ED, de Sloveense Democratische Partij (SDS) en de partij Nieuw Slovenië waren in Slovenië oppositiepartijen. De partij die lid was van de ELDR, de Liberaal Democraten van Slovenië (LDS) was juist een van de regeringspartijen.

De uitslag van de Europese verkiezingen bleek een voorbode te zijn van de Sloveense parlementsverkiezingen die later dat jaar werden gehouden. De SDS werd toen de grootste partij. Voor het eerst sinds zijn onafhankelijkheid in 1991 kwam er een rechts-conservatieve regering in Slovenië.

De machtverhoudingen in Slovenië zijn na de nationale parlementsverkiezingen, gehouden op 21 september 2008, weer verschoven. De centrumlinkse partij Sociaal-Democraten (SD), een afsplitsing van de LDS, won de verkiezingen en regeert sindsdien met twee andere partijen, waaronder de LDS. De verwachting is dat de komende Europese verkiezingen wederom een afspiegeling zullen zijn van de binnenlandse machtverhoudingen.

De ELDR zal waarschijnlijk de grootste partij worden, op de voet gevolgd door de EVP-ED. Afhankelijk van de opkomst kan echter ook de EVP-ED de meeste Sloveense afgevaardigden leveren. Wie bij de verkiezingen in juni de grootste partij gaat worden is moeilijk te voorspellen.

Uit de Eurobarometer blijkt dat voor de Slovenen de werkloosheid en de economie de belangrijkste thema's zijn. Voor de huidige kredietcrisis uitbrak was de Sloveense economie een van de snelst groeiende economieën van de regio. De verwachting is dat dit jaar de groei zal afnemen of stagneren. Ook de vraag naar Sloveense producten neemt snel af. Vergeleken met februari 2008 was de export in februari van dit jaar met een kwart gedaald. Meer dan 500 bedrijven hebben subsidie aangevraagd voor werktijdverkorting voor meer dan 46.000 werknemers.

De werkloosheid zal naar verwachting stijgen. In december 2008 was het werkloosheidcijfer nog 7 procent. Sindsdien hebben al meer dan 15.000 mensen hun baan verloren. Sommige experts verwachten dat eind 2009, door toestroom van de nieuwe schoolverlaters, het aantal werklozen kan oplopen tot 120.000, ruim 10 procent van de beroepsbevolking

De promotiecampagne voor de Europese verkiezingen die in Slovenië van start is gegaan, is er niet voor niets. Tijdens een begin dit jaar gehouden opinieonderzoek onder 1008 Slovenen bleek dat slechts 37 procent van de ondervraagden wist wanneer de Europese verkiezingen werden gehouden. 53 procent van de ondervraagden gaf aan geïnteresseerd te zijn in de Europese verkiezingen, en 12 procent gaf aan zeker niet te gaan stemmen. Dit cijfer is overigens wel lager dan het hele Europese gemiddelde van 15 procent. Er wordt dan ook alles op alles gezet om zoveel mogelijk mensen op 7 juni naar de stembus te lokken.

Behalve posters die in Ljubljana hangen, staat er tijdens de Week van Europa in een van de straten van de hoofdstad een promotiestandje. Voor de vorige Europese verkiezingen waren er vergelijkbare promotieacties in Ljubljana. Dit jaar worden overigens ook in andere Sloveense steden promotieacties gehouden.

Naast het standje staat een soort rad van fortuin. Voorbijgangers kunnen aan het rad draaien en krijgen vervolgens een vraag over de Europese Unie. Bij het juiste antwoord krijgen de deelnemers pennen, folders en sleutelhangers met de sterren van de Europese Unie erop. Een kookboek met gerechten uit alle lidstaten is ook een prijs.

'De meeste mensen denken dat het weinig zin heeft om te gaan stemmen. De opkomst zal dan ook niet heel erg hoog zijn,' zeggen Klemen Pti?ak, student economie en Žan Lebi?, student politicologie. 'Voor ons studenten is de toetreding erg gunstig. Wij kunnen vrij reizen zonder eerst een visum te moeten bemachtigen. Voor de meeste Slovenen is er sinds de toetreding echter weinig veranderd. Als student economie vind ik dat de Europese Unie veel meer moet samenwerken op het gebied van economisch beleid. Juist in deze tijd van crisis is dat heel belangrijk,' aldus Ptićak.

De meeste Slovenen (62 procent) geven in de Eurobarometer aan dat zij denken dat de situatie in hun land zal verbeteren als er een meer gecoördineerd economisch beleid komt binnen de Europese Unie. Slechts een kleine meerderheid, 51 procent, wil dat het Europese Parlement meer macht krijgt.

De studenten Ptićak en Lebić delen deze mening. 'Een Europees parlement met meer macht is niet de oplossing. Er zitten zoveel verschillende nationaliteiten in het Europese parlement en de meeste landen gunnen elkaar niets. Ze werken elkaar eerder tegen'. Of de slechte vooruitzichten op het gebied van economie en werkgelegenheid een positief effect zullen hebben op de opkomst bij de Europese verkiezingen, is dan ook nog maar de vraag.