Virtuele ontmoetingsplaats voor Russen in Nederland
door Paulijn de Bruijne
In Nederland wonen momenteel naar schatting 30.000 Russen, verspreid over het
hele land. Hoe breng je deze Russische Nederlanders bij elkaar? Via Rus.nl, de
combinatie van een tijdschrift en een internetsite. Rus is niet de eerste en
enige virtuele ontmoetingsplaats voor Russen in Nederland. Maar na drie nummers
Rus en acht maanden site is het duidelijk: Rus beantwoordt aan een behoefte,
getuige de reacties. 'Het heeft alles: het is informatief, inhoudelijk, leuk en
mooi. Eindelijk!!!!'
In december 2000 verscheen het eerste nummer van Rus. Rus typeert zichzelf als 'een informatief en onderhoudend tijdschrift in het Russisch'. Op de omslag staat een stemmige foto van Amsterdam bij nacht. Pakkende titels als 'Verdwaald in Amsterdam' en 'De Russische vrouw, droom van een idioot of winstgevende handel?' doorkruisen het beeld van de verlichte grachten.
Het tijdschrift is een initiatief van de 'Stichting Russisch-sprekende Gemeenschap Nederland'. Deze stichting wil de belangen van de Russisch-sprekende gemeenschap in Nederland behartigen. 'Het doel van Rus is het verenigen van de Russen in Nederland', aldus Vadim Blauwsteen, de voorzitter van de gemeenschap en hoofdredacteur van Rus. In 1999 kwamen 78.365 niet-Nederlanders naar Nederland, van wie 1282 uit Rusland. 'Het lastige is dat deze Russen verspreid zitten over het hele land. Daarom heeft het niet veel zin een fysieke ontmoetingsplek te organiseren, een 'huis' of zo. De keuze voor een blad, gecombineerd met een internetsite, leek dus het beste', aldus Blauwsteen. Maar Blauwsteen gaat verder: 'De Russen hier willen lezen over Nederland; zij willen kunnen volgen waarover hun Nederlandse buren praten. Dit bepaalt de selectie van onze onderwerpen: Rus schijft in het Russisch over actuele ontwikkelingen in Nederland. Dat maakt Rus anders dan de andere tijdschriften en sites: die gaan alleen over Rusland.'
Nederland op z'n Russisch
Rus wil dus 'Nederland op z'n Russisch' brengen, zoals de ondertitel luidt. Hoe
pakt dat in de praktijk uit? Wie een exemplaar van Rus openslaat, vindt 20
dichtbedrukte pagina's binnenwerk. De informatie is geordend in rubrieken als
nieuws, vraagbaak van de immigrant (met antwoord op prangende vragen als 'Wat
kan ik doen tegen mijn racistische buurman?'), toeristische tips, portretten
van bekende Nederlanders (Willen-Alexander en Kok), Nederlandse les,
interessante sites en gratis advertentieruimte voor lezers.
Het voorpagina-artikel van nummer 1 - over de Russische vrouw - blijkt een interview met Alexandra, werkzaam bij een huwelijksbureau. Zij weet haarfijn uit te leggen waarom Russinnen hier zo in trek zijn: Nederlandse vrouwen zijn onelegant en lomp geworden door de emancipatie, Russinnen weten een man nog te behagen. Net als het interessant wordt (wat verdient Alexandra nu met deze handel?), is het artikel afgelopen. Verder besteedt Rus veel aandacht aan geschiedenis en immigratie. In het eerste nummer een hartverscheurend artikel over een tiental Russische gelukzoekers die nu illegaal op een kamertje in Amsterdam zitten. Maar daarnaast ook zeer informatieve artikelen over de Commissie Gelijke Behandeling, de werkeloosheid onder immigranten ('Het belangrijkste is nu wat te doen aan de angst van werkgevers voor buitenlanders, die nu eenmaal leidt tot een vooringenomen houding') en over het systeem van asielzoekerscentra. En natuurlijk aandacht voor misdaad, drugs, Amsterdamse smerissen, mensensmokkel en de zwarte markt in Beverwijk.
Immigratie, drugs, geschiedenis, misdaad; zijn dat nu echt onderwerpen die het gesprek van de dag in Nederland bepalen en waarover de Russen hier dus geïnformeerd moeten worden? Volgens Blauwsteen is de samenloop van onderwerpen puur toeval. 'Het blad wordt geschreven door Russen in Nederland. Waar de werkelijke thema's liggen, moet nog blijken. Ik zie dat ze nu vooral interesse hebben in de praktische aspecten van het leven in Nederland. Ik verwacht dat dit afneemt en plaatsmaakt voor achtergronden bij het nieuws. Bovendien wil ik meer aandacht gaan besteden aan de relatie tussen Nederland en Rusland, bijvoorbeeld door artikelen over de diplomatieke contacten of de onthulling van het monument in Amersfoort voor Russische oorlogsveteranen.'
Gratis
Rus wordt gemaakt door vrijwilligers. De eerste nummers zijn betaald uit
sponsorbijdragen van privé-personen. In de toekomst moeten adverteerders en
subsidie de kosten dekken. Ondanks de financiële problemen, is Rus gratis en
zal dat ook zo blijven. Waarom? 'Als je Rus niet kent, is zelfs een prijs van
twee gulden al een barrière om het blad te kopen. Het doel is nu een snelle
bekendheid, een snel groeiende lezersgroep,' aldus Blauwsteen.
Het lijkt erop dat deze strategie werkt. Rus mag zich, volgens Blauwsteen, in ieder geval verheugen in een flinke belangstelling. Het blad verschijnt in een oplage van 30.000. Zo'n 6000 exemplaren worden per post verstuurd aan abonnees, de overige vinden hun weg via Russische restaurants, luchtvaartmaatschappijen, winkels en consulaten. Dagelijks melden zich 50 nieuwe abonnees. Het verspreidingsgebied overstijgt Nederland, Rus wordt bijvoorbeeld ook in Rusland, Duitsland en Israel gelezen.
Concurrentie
Ook Rus.nl, de tweetalige internetsite, wordt goed bezocht. De site, bijna een
jaar in de lucht, opent dagelijks met verse, in het Russisch vertaalde
Nederlandse nieuwsberichten. Al spelen ook hier gezondheid, migratie en misdaad
een grote rol, de spreiding van onderwerpen is veel breder. De site ziet er
zeer professioneel uit en is ongelooflijk uitgebreid. Ook hier weer de
vraagbaak (veel paspoortzaken en juridische kwesties), advertentieruimte en
nuttige links, maar ook een chatmogelijkheid, een discussieplatform, de - onder
Russen onvermijdelijke - moppentrommel, een culturele agenda, een Nederlands
woordenboek en zelfs digitale ansichtkaarten met molens ter versturing naar het
vaderland.
Vult Rus.nl ook een gat in de markt, net als het tijdschrift? Een zoektocht op het internet heeft al snel resultaat: Rusland.Net is drietalig en wordt ook door en voor Russen in Nederland gemaakt. De site lijkt qua inhoud en vormgeving een eeneiig tweelingzusje van Rus.nl. 'Inderdaad, de makers van Rus.nl hebben goed naar onze site gekeken,' zegt hoofdredacteur Sander Fain met licht cynische ondertoon.
Ook Rusland.Net is liefdewerk. De site is ondergebracht onder de 'Stichting OVK: Information and Integration', die zich voornamelijk bezighoudt met de bouw van sites. Ook de Russische startpagina, met allerlei links naar sites door en voor Russen is een initiatief van OVK. Toch is er een belangrijk verschil: nieuws over gebeurtenissen in Nederland ontbreekt. De site biedt vooral ruimte aan haar lezers (die er bijvoorbeeld ook een eigen site kunnen hosten) en aan Russische activiteiten in Nederland. Daarmee lijkt Rusland.net minder op Nederland gericht dan Rus.nl. Hoewel Fain deze conclusie niet helemaal onderschrijft, stelt hij de doelstelling van Rus.nl wel ter discussie. 'De Nederlandse doelgroep zoekt informatie over Rusland en Russen zoeken elkaar. Russische Nederlanders die gebruik maken van het internet zijn over het algemeen goed opgeleid en spreken Engels. Zij hebben dus andere manieren om aan informatie over Nederland te komen. Deze informatie verspreiden via internet is goed bedoeld, maar weinig effectief.'
Dat Rusland.Net met Rus.nl een concurrent heeft gekregen, wil Fain niet ontkennen. Concurrentie is niet te voorkomen; er zullen nog wel meer van dit soort sites verschijnen. Dat is nu eenmaal de openheid van internet.' Toch kent de startpagina geen verwijzing naar Rus. 'Je gaat in de Dirk toch ook geen reclame maken voor de Albert Heijn', aldus Fain.
Tienduizenden reacties
De doelgroep maalt er niet om. Rusland.Net krijgt volgens Fain tienduizenden
reacties per maand. Ook op Rus.nl verschijnen dagelijks nieuwe aanvullingen in
de chat- en discussiefora, waarop tientallen Russen reageren. 'Nuttig,
informatief, goed, eindelijk!', 'Dit geeft me de hoop mijn weg te vinden in dit
leven', juichen de bezoekers van de site. Het lijkt erop dat het internet
inderdaad de ideale ontmoetingsplek vormt voor al die Russen in Nederland:
open, ongeorganiseerd, vrijblijvend en gratis. En voor wie meer wil dan alleen
virtueel contact: Rusland.Net verschaft een lijst met alle deelnemers. Voor
mensen als Marianna, die niet meer mailt dan: 'Ik ben zo alleen'