IMF positief over Rusland

Jan Limbeek

Eens per jaar bezoekt een team van het IMF Rusland om de economische stand van zaken te beoordelen en beleidsaanbevelingen te doen. Het gaat er niet om te bekijken of Rusland recht heeft op leningen van het IMF en op welke voorwaarden. Sinds september 1999 heeft Rusland geen geld meer van het IMF ontvangen en heeft het land 15 miljard dollar terugbetaald. De resterende schuld aan het Fonds bedraagt vier miljard dollar.

Dit jaar was het IMF-team op 1 september klaar. De bevindingen kwamen op 30 september naar buiten. Net als in de afgelopen jaren was het team positief over de stand van de Russische economie. De economie groeit hard, de inflatie is betrekkelijk laag en er zijn grote overschotten op de betalingsbalans en de begroting. Het IMF verwacht dat de groei voorlopig krachtig zal blijven vanwege hoge olieprijs, de grote valutareserves en de geringe staatsschuld.

Het vertrouwen van de bevolking en investeerders - van levensbelang voor de economie - kan geschokt worden door verdere onrust in de bankensector. In de maanden mei en juni was de sector hevig in beroering. De aanleiding was het intrekken door de Centrale Bank van de vergunning van een particuliere bank, waarna een run volgde op enkele banken. De Centrale Bank heeft goed gereageerd op de crisis, waarvoor het een compliment krijgt van het IMF.

Maar het vertrouwen van de bevolking in de banken kan ieder moment weer in een vrije val raken. Andere gevaren die de economie van Rusland bedreigen zijn de voortslepende Joekos-affaire, inflatie en oververhitting van de economie.

De versnelling van de economische groei van 4,7 procent in 2002 naar 7,3 procent in 2003 komt niet alleen op het conto van de hogere olieprijs, maar is ook een gevolg van hogere investeringen en een groeiende binnenlandse vraag. De binnenlandse groeifactoren nemen in belang toe dankzij politieke stabiliteit, een verstandig macro-economisch beleid en enige structurele hervormingen.

De inflatie stond aan het einde van 2003 op 12 procent en daalt dit jaar naar verwachting naar 10 procent. Ze blijft echter te hoog naar de zin van het Fonds. De overheid moet daarom de hand op de knip blijven houden, maar die is juist van plan in 2005 meer geld uit te geven. Dit stimuleert de inflatie en de economische groei tot het punt van oververhitting. Een gevaarlijke ontwikkeling, aldus het IMF.

Een belangrijke oorzaak van de hoge inflatie zijn de interventies van de Centrale Bank om de kracht van de roebel te beperken. Door het grote overschot op de betalingsbalans zou de munt anders in waarde stijgen (appreciatie). Het IMF vindt dat de Russische beleidsmakers de nadelen van appreciatie overschatten en de nadelen van inflatie voor de economie onderschatten.

In 2003 vonden slechts twee belangrijkste structurele hervormingen plaats, beide in de financiële sector. Het IMF vindt dat te weinig. Maar er staat een reeks hervormingen op stapel, die het IMF van harte steunt. Dit geldt met name voor de hervorming van de sociale zekerheid, onder meer de vervanging van de voordelen in natura door een geldelijke toelage. De geplande verlaging van de sociale belasting (enigszins vergelijkbaar met de sociale premies die ingehouden worden op het Nederlandse brutoloon) juicht het fonds ook toe.

Al met al is het IMF dit jaar nog optimistischer over de Russische economie dan in de voorgaande jaren. Het stipt enkele gevaren aan - te hoge inflatie, oververhitting van de economie, onrust in de bankensector - maar is verder erg te spreken over de prestaties van Rusland.

In World Economic Outlook, het halfjaarlijkse rapport over de wereldeconomie van het IMF, dat in september verscheen, ging het Fonds uit van een economische groei van 7,3 procent in 2004 en 6,6 procent in 2005. Het Russische Ministerie van Economie denkt dat de groei dit jaar uitkomt op 6,9 procent.