KPRF ligt op apegapen

René Does

Dat was toevallig! Op de dag dat de Communistische Partij van de Russische Federatie (KPRF) een congres hield in het Moskouse theatercomplex Izmajlovo, zaterdag 3 juli, was daar het licht uitgevallen. Terwijl KPRF-leider Gennadi Zjoeganov met behulp van kaarsen en zaklampen zijn rede hield, congresseerde op een varende boot op de Moskva een tweede versie van de KPRF. Het gaat op zijn zachtst gezegd niet goed met de Russische communisten.

In de jaren negentig wisten de KPRF en Zjoeganov president Jeltsin constant het vuur na aan de schenen te leggen, maar onder Poetin is dat radicaal veranderd: de communisten lijden steeds zwaardere verkiezingsnederlagen. Tijdens de parlementsverkiezingen van afgelopen december haalde de KPRF nog maar 12,7 procent van de stemmen, tegen 24,3 procent in december 1999. Voor de presidentsverkiezingen van maart zag Zjoeganov er geen been in zich kandidaat te stellen tegenover Poetin en vaardigde namens de KPRF zijn tweede man Nikolaj Charitonov af.

Poetin wil de KPRF marginaliseren. De machthebbers in het Kremlin streven naar een tweepartijenstelsel in Rusland met een grote centrumrechtse en een grote centrumlinkse partij. De KPRF heeft zich echter nooit gemoderniseerd middels een proces van sociaal-democratrisering.

Men heeft alleen wat Russisch nationalisme door de communistische ideologie geprakt. 'De nationale idee moet rusten op een combinatie van wetenschappelijk socialisme en Russisch patriottisme', verklaarde Zjoeganov op het partijcongres. En behalve lid van de communistische internationale is de KPRF volgens hem nu ook deelnemer in de anti-globalistische beweging.

Vóór de afgelopen parlementsverkiezingen ondermijnde het Kremlin de electorale aantrekkingskracht van de KPRF door de oprichting en begunstiging van de links-nationalistische partij Rodina (Moederland). En in de maanden voor het partijcongres werd een opstand tegen Zjoeganov in de gelederen van de KPRF gesteund. Er vond een scheuring in de partij plaats, zodat op 3 juli twee KPRF'en een congres hielden. Niettemin bepaalde het Ministerie van Justitie onlangs dat de KPRF van Zjoeganov onder de oude partijnaam mag doorgaan.

De opstandelingen in de KPRF (de 'KPRF-2') zeggen onder de naam Leninistische Communistische Partij van Rusland te willen doorgaan. De KPRF van Zjoeganov wordt door politieke commentatoren geadviseerd hechter samen te werken met Rodina en misschien zelfs wel met die nieuwe partij te fuseren.

De KPRF verkeert hoe dan ook in een zware overlevingsstrijd. In de laatste peilingen haalt de partij nog maar 8 tot 10 procent van de stemmen. Bovendien zal tijdens de volgende parlementsverkiezingen in december 2007 de kiesdrempel worden verhoogd naar 7 procent.

Algemeen wordt voorspeld dat de KPRF die kiesdrempel niet meer zal halen. Na de volgende parlementsverkiezingen kan Rusland de politieke restanten van het sovjetcommunisme begraven.