Tuberculose niet meer onder controle

Greetje van der Werf

In het Westen komen hier en daar enkele gevallen van tbc voor en is de ziekte als geheel onder controle, maar in Rusland raken steeds meer mensen besmet met de tuberculosebacil en dreigt men de controle erover kwijt te raken. Dit heeft twee oorzaken: het aantal hiv-besmettingen is sterk toegenomen en de tuberculosebacil blijkt in Rusland in toenemende mate resistent tegen moderne medicijnen. Mensen die besmet zijn met het hiv-virus hebben een veertig maal grotere kans om tbc op te lopen.

Ten tijde van de Sovjet-Unie bestond er een afdoende, zij het omslachtig programma om tbc te voorkomen. Dat programma bestond uit het massaal testen van de bevolking op de aanwezigheid van tbc.

Na de val van het communisme raakte de tbc-bestrijding van over-heidswege in het slop en verslechterde de algehele gezondheidstoestand van de bevolking als gevolg van de economisch crisis. Het aantal alcoholisten en daklozen, die extra gevoelig zijn voor tbc, nam toe. Bovendien nam ook de immigratie uit oorlogsgebieden en voormalige sovjetrepublieken toe.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat het aantal gevallen van tbc in Rusland sinds 1991 is verdrievoudigd tot 134 gevallen op 100.000 inwoners. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten zijn dat 5, in Noorwegen 6 en in Groot-Brittannië 12 gevallen op de 100.000 inwoners.

In Rusland is ten minste één op de tien daklozen met de bacil besmet en loopt één op de tien gevangenen deze op gedurende de periode van detentie. In Rusland overlijden jaarlijks 30.000 mensen aan tbc.

De WHO verwijt de gezondheidsautoriteiten in Rusland laksheid bij de opsporing en bestrijding van tbc en stelde vast dat de maatregelen die genomen worden contraproductief werken. Doordat een strenge controle ontbreekt maken veel patiënten hun kuur niet af, waardoor de resistentie tegen de medicijnen steeds groter wordt.

Als gevolg hiervan zijn steeds duurdere medicijnen nodig die bovendien minder effectief zijn en veel langer ingenomen moeten worden, soms wel twee jaar lang. Vanwege het contraproductieve effect heeft Artsen zonder Grenzen onlangs haar programma ter bestrijding van tbc in gevangenissen in Siberië beëindigd.

De WHO heeft uitgerekend dat op dit moment één op de tien tbc-patiënten resistentie tegen medicijnen vertoont. In de gevangenissen reageert één op de vijf tbc-patiënten op geen enkel medicijn. De WHO waarschuwt voor een nog veel grotere toename als er geen maatregelen genomen worden om het aantal besmettingen met het hiv-virus terug te dringen.