Zeventien terroristische organisaties

René Does

Op 28 juli publiceerde het Opperste Gerechtshof van Rusland een lijst van terroristische organisaties. Het zijn er zeventien. Het gaat om een nationale lijst, dat wil zeggen om organisaties die in Rusland actief zijn. Organisaties die in andere landen als terroristisch worden geoormerkt, maar niet in Rusland actief zijn, zoals bijvoorbeeld Hamas en Hezbollah, staan er niet op.

Het gaat om inheemse en uitheemse organisaties. Tot de inheemse behoren de twee organisaties van de wijlen Tsjetsjeense terroristenleider Sjamil Basajev: de Hoge Militaire Raad van de Verenigde Troepen van de Moehadjedien van de Kaukasus en het Congres van de Volkeren van Itsjkerië en Dagestan.

De andere groeperingen hebben hun oorsprong en hoofdkwartieren in het Midden-Oosten en Centraal- en Zuid-Azië, waaronder al-Qaida, de Taliban, de Islamitische Partij van Turkestan (voorheen de Islamitische Beweging van Oezbekistan) en de Pakistaanse Dzjamaat i-Islami. Alle groepen hebben een radicaal islamitische oriëntatie.

De organisaties hoeven niet daadwerkelijk terroristische aanslagen uit te voeren of voor te bereiden. Ze kunnen ook op de lijst komen als ze terroristische propaganda in Rusland verspreiden, terroristische activiteiten financieren of anderszins moreel en materieel terroristische activiteiten steunen.

Uiteraard concentreren de activiteiten van de zeventien organisaties zich in de islamitische delen van Rusland: met name de Noord-Kaukasus, maar ook in de Oeral (Tatarstan) en in etnische republieken langs de middenloop van de Wolga.

Volgens welke procedure wordt de terrorismelijst vastgesteld? De binnenlandse veiligheidsdienst FSB verzamelt samen met de andere Russische veiligheids- en politiediensten informatie over vermeende terroristische organisaties. Als men denkt genoeg bewijs te hebben verzameld, wordt dit overgedragen aan het Openbaar Ministerie, dat vervolgens een aanklacht opstelt tegen de organisatie. De zaak wordt voorgelegd aan het Opperste Gerechtshof, dat beslist of een organisatie al dan niet als terroristisch moet worden gebrandmerkt. Het hoofd van de afdeling internationale terrorismebestrijding van de FSB, generaal-majoor Joeri Sapoenov, noemt de lijst een 'lijst in beweging' omdat die aangevuld kan blijven worden.

Volgens de antropoloog Sergej Aroetjoenov, hoofd van de afdeling Volkeren van de Noord-Kaukasus van het Instituut voor Etnografie en Antropologie van de Russische Academie van Wetenschappen, is er op het Russische grondgebied een 'oorlog' gaande tegen terroristische organisaties en is het territorium van Rusland daarom 'oorlogsgebied'.

Verder stelt hij dat de islam in Rusland traditioneel vreedzaam en gematigd is, maar dat binnen de islamitische gemeenschap een kloof groeit tussen vreedzame moslims en een kleine, maar groeiende groep islamitische jongeren die terrorisme steunen. Deze jongeren worden - onder invloed van buitenlandse islamitische propaganda - steeds bozer over de 'corruptie' en de 'collaboratie' van de traditionele islamitische leiders. Volgens Aroetjoenov loopt deze kloof ook dwars door islamitische families in Rusland.