Opkomende verzekeringsmarkt
Jan Limbeek
Een gemiddeld Nederlands gezin geeft het grootste deel van het bruto inkomen uit aan pensioenpremies, gezondheidszorgpremies, andere verzekeringen, een hypotheek op het huis en afbetaling van de auto of andere dure verbruiksgoederen. Twee op de drie Russen daarentegen hebben geen spaargeld en nauwelijks pensioenopbouw en verzekeringen.
Het leeuwendeel van het gezinsinkomen kan men vrij besteden aan consumptie. Ten tijde van de Sovjet-Unie was het niet nodig om te sparen voor de oude dag en onvoorziene omstandigheden, omdat er uitgebreide sociale voorzieningen waren en staatspensioenen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kon de staat de verantwoordelijkheden nauwelijks nog dragen. De burgers zelf hadden geen mogelijkheden om de kaalslag tegen te gaan. Maar dit zal gaan veranderen.
In Rusland zijn pensioenafdrachten tegenwoordig verplicht. Een gepensioneerde krijgt gemiddeld 26 procent van het eerdere inkomen. Minister van Financiën Aleksej Koedrin vindt dit veel te laag: het zou ten minste 40 procent moeten zijn. Maar dit zou de staat veel te veel geld gaan kosten. Zelfs het huidige niveau van 26 procent vereist al grote extra uitgaven. De lonen stijgen namelijk elk jaar harder dan het bruto binnenlands product en het aantal pensioengerechtigden zal toenemen naarmate het sterftecijfer afneemt.
Hypotheken en consumentenleningen groeien snel, maar voor het gros van de gezinnen zijn ze nog buiten bereik. Naarmate leningen normaler worden en de welvaart stijgt, zullen echter meer gezinnen gaan meedoen.
Ongeveer de helft van de Russen krijgt een deel van het salaris contant uitbetaald om de belastingen voor zichzelf en de werkgever te ontlopen. Maar in toenemende mate gaan werknemers hier niet meer mee akkoord. Ze hoeven slechts 13 procent inkomstenbelasting te betalen en die willen ze wel opbrengen: vanwege hun op papier lagere loon bij de contante uitbetaling krijgen ze een lager pensioen en hebben ze moeilijker toegang tot leningen. Meer leningen en hogere pensioenen (na een pensioenhervorming) zullen ertoe leiden dat een groter deel van het salaris wit zal worden betaald.
Premier Vladimir Poetin wil de gezinsuitgaven voor verzekeringen aftrekbaar maken van de belasting. Daarnaast wil hij de pensioenen, de sociale verzekeringen, het onderwijs en de gezondheidszorg gedeeltelijk privatiseren. Als deze plannen doorgaan wordt de particuliere markt voor verzekeringen enorm vergroot.