Dit is het archief van Prospekt van de jaargang 2008.

Inhoudsopgave nr.1 (februari) 2008

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Geknakte tulpen

Karimov blijft

POETIN-SPECIAL

Poetinologie

Een overzicht van vijf boeken en één lang tijdschriftartikel voor wie zich wil verdiepen in de betekenis van Poetins regeerperiode voor Rusland en de wereld.

Poetins economie

Jan Limbeek maakt de stand van zaken op van de economische ontwikkelingen onder Poetin.

Brief aan president Vladimir Poetin (1)

Peter d'Hamecourt

Poetin en de erotiek

Over de factor erotiek in de hedendaagse Russische politiek.

Brief aan president Vladimir Poetin (2)

Alexander Münninghoff

Poetinalia

Ivo Pertijs ging op zoek naar Poetin-snuisterijen en parafernalia

'Ik was tegen de open brief aan Poetin'

Schrijver Viktor Jerofejev blijft een eigenzinnig man. Ivo Pertijs zocht hem thuis in Moskou op.

Brief aan president Vladimir Poetin (3)

Pieter Waterdrinker

Poetin in de olie

Een interview met Marina Joedenitsj, auteur van de politiek-economische roman olie.

Lachen om Poetin

Rusland kent een traditie van politieke satire. Valt er ook wat te lachen over Poetin?

Poetin op het net

COLUMN

BOEKBESPREKINGEN

Zoltan Barany, Democratic breakdown and the decline of the Russian military. Besproken door Max Bader
Ram Grosheide-van de Riet, Terug naar Saratov. Besproken door Greetje van der Werf

AGENDA

Karimov blijft

René Does

Het streven naar democratisering heeft in de republieken van de voormalige Sovjet-Unie zeer uiteenlopende resultaten opgeleverd. Naast de behoorlijk geslaagde democratisering in Oekraïne zijn er gemankeerde democratieën als Rusland, Georgië en Kirgizstan. Er zijn ook nog steeds dictaturen. Tot die laatste groep behoort het Centraal-Aziatische land Oezbekistan, waar president Islam Karimov op 23 december voor een nieuwe termijn van zeven jaar werd herkozen.

Karimov leidt Oezbekistan sinds juni 1989, toen hij de communistische partijleider van de republiek werd. Sinds 1991 is hij president. Karimov is dus bijna twintig jaar aan de macht in Oezbekistan. Hij verlengde zijn presidentschap in 1991 en 2000 via algemene verkiezingen en in 1995 en 2001 via volksreferenda over grondwetswijzigingen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Poetinologie

René Does

In het superpresidentiële stelsel dat Rusland kent, komt het volgen van de politieke, economische en maatschappelijke ontwikkelingen voor een groot deel neer op het analyseren van de woorden en daden van de leider en zijn directe omgeving. Nu de Russische presidentsverkiezingen voor de deur staan, kunt u via kranten, tijdschriften en internetbronnen (zie de internetrubriek van Nina Brugman verder in dit nummer) een hausse aan 'poetinologie' tot u nemen. Voor wie geïnteresseerd is in diepgaandere analyses van het presidentschap van Vladimir Poetin volgt hieronder een keuze uit recent verschenen boeken en één lang tijdschriftartikel.

- Leon Aron, Russia's Revolution. Essays 1989-2006, Washington D.C. 2007, The AEI Press, xiv + 374 blz., ISBN 0-6447-4242-2, € 23,95

De Amerikaanse Ruslanddeskundige Leon Aron, verbonden aan het American Enterprise Institute, maakte voor deze bundel een keuze uit de essays die hij tussen 1989 en 2006 schreef. In deze periode, die dus loopt vanaf Gorbatsjovs perestrojka, maakte Rusland volgens Aron een 'revolutie' door, dat wil zeggen een 'episch experiment in democratie en modern kapitalisme in een land dat weinig van beide heeft gezien in zijn duizendjarige geschiedenis'.

Het aardige van deze bundel is dat Aron niet alleen politieke en economische ontwikkelingen analyseert, maar ook culturele, zoals de maatschappelijke betekenis van het personage Erast Fandorin in de detectives van Boris Akoenin, en zelfs culinaire.
Lees het hele artikel

Omhoog

Poetins economie

Jan Limbeek

De Russische economie heeft het onder Poetin (augustus 1999-mei 2008) enorm goed gedaan. Al een half jaar na de roebelcrisis van augustus 1998 begon ze sterk te groeien. De voornaamste aanjager was de devaluatie van de roebel, waardoor er weer vraag kwam naar Russische producten en bedrijven konden concurreren. Vanaf het jaar 2000 werd de groei in toenemende mate gedragen door de hoge grondstoffenprijzen. De economische hervormingen in Poetins eerste termijn legden daarnaast een stevige basis voor stabiele groei.

In de periode 2000-2007 bedroeg de economische groei jaarlijks 6,9 procent. Met dat percentage verdubbelt de economie in iets meer dan tien jaar. De Russische economie groeit dus hard, maar gemeten in dollars is ze al vervijfvoudigd tot 1250 miljard dollar in 2007, vanwege een grote reële waardestijging van de roebel ten opzichte van de dollar en overige valuta.
Lees het hele artikel

Omhoog

'Ik was tegen de open brief aan Poetin'

Ivo Pertijs

De Russische auteur Viktor Jerofejev heeft de naam een tegendraadse provocerende intellectueel te zijn. Zo keerde hij zich afgelopen herfst tegen de open brief voor een derde termijn van president Poetin, die uit naam van de 'kunstenaarsgemeenschap van Rusland' werd geschreven. Prospekt-medewerker Ivo Pertijs bezocht hem thuis in Moskou.

In het riante appartement van Viktor Jerofejev (1949) in het centrum van Moskou heerst de stilte. Zijn dochter, een kleutertje, loopt rustig door de gang, terwijl de kat op de bank klautert en tevreden spint. Op een tafeltje liggen stapels vertalingen van Jerofejevs boeken, waaronder ook de recente Nederlandse titels Mannen en Een vrolijke hel. Even later stapt de schrijver in eigen persoon de kamer binnen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Poetin in de olie

Ivo Pertijs

Wekenlang stond de politieke roman Neft (Olie) van Marina Joedenitsj in de top10 van best verkochte boeken in Moskou. De voormalige perschef van president Jeltsin verwerkte haar persoonlijke herinneringen in een fictief verhaal over de jacht op Russische oliebronnen met in de hoofdrol bestaande oligarchen, politici en een onbekende miljardair. Reden voor Prospekt om Joedenitsj te interviewen.

De gouden, glanzende omslag met in het midden de inktzwarte titel Neft valt direct op in de boekhandel. Een ongewone lay-out met een ongewone inhoud, zo mag je het nieuwste werk van Marina Joedenitsj, die haar leeftijd geheim wil houden, wel omschrijven.

De opbouw van het boek is zelfs voor Russische lezers niet gemakkelijk. Het verhaal speelt zich om de paar bladzijden op een andere locatie af (Washington, Moskou, Tsjetsjenië, Londen, Havana), waarbij de schrijfster ook nog eens een niet-chronologische verhaallijn hanteert.
Lees het hele artikel

Omhoog

Lachen om Poetin

René Does

President Poetin verklaarde onlangs op een persconferentie dat Rusland in 2008 door een heel andere persoon geleid zal worden. Poetins assistent voegde daaraan toe dat volgens de eensgezinde mening in het Westen Vladimir Vladimirovitsj in de afgelopen acht jaar een heel andere persoon is geworden. Deze Poetin-grap laat zien dat het genre van de politieke satire nog steeds leeft in Rusland. Over politieke humor in Poetins Rusland.

Momenteel zijn er in Rusland ruim duizend grappen over Poetin in omloop, waaronder deze twee:
- Poetins dochter heeft zich ingeschreven bij een instituut. De concurrentie was echter enorm: ruim veertig instituten hadden zich aangemeld.
- De dag voor zijn ontslag roept Poetin premier Michaïl Fradkov bij zich. 'Luister eens, Fradkov! Ik blijk jou nergens te kunnen vinden op mijn schoolfoto's…'
Lees het hele artikel

Omhoog

Inhoudsopgave nr.2 (april) 2008

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Verdeeld Armenië

Verboden te roken

Brandgevaar voorbij

COLUMN

INTERVIEW

Jegor Gajdar

Als jonge premier vervulde Jegor Gajdar in het begin van de Jeltsin tijd een spilfunctie in de economische hervormingen. Thans is hij een vooraanstaande economische wetenschapper. Ivo Pertijs interviewde hem over de Russische economie.

ACHTERGROND

Dikke vrienden met Iran en Noord-Korea?

In onze media wordt dikwijls de indruk gewekt dat Rusland zich opwerpt als de beschermheer van landen die tot de 'schurkenstaten' worden gerekend, met name Iran en Noord-Korea. Sico van der Meer vraagt zich af of dit beeld wel klopt.

Poetinologie

Nog een boek, een rapport en een lang tijdschriftartikel voor wie zich wil verdiepen in de betekenis van Poetins regeerperiode.

INTERVIEW

Juri Felshtinsky

De Amerikaanse Rus Yuri Felshtinski is een zware criticaster van president Poetin. Margreet Strijbosch interviewde Felshtinsky over de vertrekkende president en het Rusland dat Poetin achterlaat, naar aanleiding van de verschijning van de Nederlandse vertaling van zijn laatste boek, De onderneming.

RUSSISCH LEVEN

REPORTAGE

Per vrachtwagen naar kazachstan

Fotojournaliste Silvana Wedemann stapte in Utrecht in de cabine van de DAF-truck van de Russische vrachtwagenchauffeur Aleksandr Soeproen, reed met hem mee naar Kazachstan en maakte een reportage over haar reis.

RECEPT

ACHTERGROND

Prerevolutionair Rusland in ansichtkaarten

Boekhandelaar Wim Bosch vond in een nalatenschap een bijzondere collectie ansichtkaarten uit het prerevolutionaire Rusland. Zijn verhaal van deze Collectie de Bock wordt aangevuld met een keuze uit de kaarten

BOEKBESPREKINGEN

Wendy Z. Goldman, Terror and democracy in the age of Stalin. The social dynamics of repression. Besproken door Marc Jansen
Orlando Figes, Fluisteraars. Leven onder Stalin. Besproken door Nicole de Boer
Jelle Brandt Corstius, Rusland voor gevorderden. Berichten van een overlever. Besproken door René Does
Osip Mandelstam, Europa's tedere handen. Gedichten, brieven, essays gekozen en vertaald door Nina Targan Mouravi. Besproken door Nicole de Boer
G.K. Wagner, De kunst van het oude Rusland. Besproken door Pauline Michgelsen
Leonie Woldring, Moskou & Sint Petersburg. Besproken door Greetje van der Werf
Marco Baars, Brekend rood. Besproken door Greetje van der Werf

AGENDA

Verdeeld Armenië

René Does

De presidentsverkiezingen in Armenië van 19 februari hadden in principe net zo moeten verlopen als de afgelopen presidentsverkiezingen in Rusland. Ook in Armenië was er voor de ruim twee miljoen kiesgerechtigden een 'tandem' van twee leiders in de aanbieding, die in hun functies stuivertje moesten wisselen. Premier Serzj Sarkisjan van de regerende Republikeinse Partij moest de opvolger worden van president Robert Kotsjarjan, die er twee termijnen op had zitten en op zijn beurt premier zou kunnen worden.

De uitslag van de presidentsverkiezingen maakte dit scenario na de eerste ronde al mogelijk. Bij een opkomst van 70 procent van de kiesgerechtigden won Sarkisjan 52,8 procent van de stemmen. De belangrijkste oppositieleider, oud-president Levon Ter-Petrosjan, verzamelde 21,5 procent van de stemmen. In totaal waren er negen kandidaten: Sarkisjan en acht oppositieleiders.
Lees het hele artikel

Omhoog

Verboden te roken

Voor wie het rookgedrag van de Russen kent, klinkt het misschien onwaarschijnlijk, maar de Russische regering wil het roken gaan aanpakken. Begin dit jaar heeft ook zij de WHO-conventie voor de bestrijding van het roken ondertekend. Deze conventie werd in 2003 aangenomen en is inmiddels door bijna alle landen in de wereld geratificeerd. Als een van de laatste landen sluit ook Rusland zich nu dus aan bij 'de wereldwijde mode om het roken te bestrijden', zoals de krant Novyje Izvestija het nieuws verwoordde.

Russen zijn straffe rokers en zijn in deze eeuw alleen maar meer gaan roken. De jaarlijkse sigarettenconsumptie steeg met 30 procent van 287 miljard sigaretten in 2000 tot 375 miljard sigaretten in 2007. In Rusland rookt 67 procent van de mannen en 40 procent van de vrouwen. Dit betekent dat meer dan de helft van de volwassenen rookt.
Lees het hele artikel

Omhoog

'De groei is niet gebaseerd op olie'

Ivo Pertijs

Als Jegor Gajdar zijn mening ventileert over de ontwikkeling van de Russische economie, dan wordt daar naar geluisterd. Niet dat iedereen het ermee eens is, maar de ervaren oud-premier en directeur van het Instituut voor de Economie in Transitie geldt als een autoriteit. Zijn laatste boek ligt nu in de betere Moskouse boekhandel; de Engelse vertaling Collapse of an Empire verscheen onlangs. Een interview.

Een mooiere locatie kan het Instituut voor de Economie in Transitie zich niet wensen. Het logge bouwwerk staat in een zijstraat van de Tverskaja, amper tien minuten lopen van het Rode Plein. Het gebouw wordt gedeeld door uiteenlopende organisaties. Het kantoor van Jegor Gajdar bevindt zich aan het einde van een lange gang.
Lees het interview

Omhoog

Poetinologie (vervolg)

Joeri Buhrer Tavanier en René Does

In het vorige nummer van Prospekt, de Poetin-special, stond een selectie 'poetinologie' van langere adem. Hieronder het tweede deel.

- Laura Starink, De Russische kater, Prometheus/NRC Handelsblad, Amsterdam/Rotterdam 2008, 272 blz., ISBN 978-90-446-1094-9, € 17,95

Twintig jaar geleden was Laura Starink correspondent voor NRC Handelsblad in Moskou, waar zij verslag deed van Gorbatsjovs perestrojka en de ineenstorting van de Sovjet-Unie. In 2007 keerde zij terug naar Rusland. In De Russische kater schetst zij in elf portretten een beeld van het nieuwe Rusland.
Lees het hele artikel

Omhoog

'De echte oligarchen komen uit de geheime dienst'

Margreet Strijbosch

Terwijl Vladimir Poetin oligarchen uit de jaren negentig bestreed, stond onder zijn bewind in Rusland een nieuwe klasse miljardairs op. Leden van de geheime diensten legden samen met Poetin de hand op de ondernemingen en grondstoffen van het land. Dat schrijft de Amerikaanse Rus Yuri Felshtinsky in zijn boek The Age of Assasssins. The Rise and Rise of Vladimir Putin. Een interview naar aanleiding van het verschijnen van de Nederlandse vertaling van zijn boek onder de titel De onderneming.

De doodsvijand van de vertrekkende Russische president Vladimir Poetin is anno 2008 nog altijd de oligarch Boris Berezovski. Toch onvluchtte Berezovski Rusland al in 2001. Onder Poetins bewind (2000-2008) stonden er in Rusland nieuwe rijken op, vertelt de Amerikaanse Rus Yuri Felshtinsky. Felshtinsky is in Nederland ter gelegenheid van het uitkomen van De onderneming. Voor de lezer is het niet onbelangrijk te weten dat Felshtinsky is gelieerd aan Berezovski. De onderneming past geheel in de lijn van diens 'zwarte kremlinologie'.
Lees het hele artikel

Omhoog

Russisch leven

In de rubriek 'Russisch leven' worden nieuwsberichten uit Russische kranten, weekbladen, persbureaus en nieuwssites samengevat. Het gaat om zaken die de Nederlandse media gewoon niet halen, maar die wel inzicht geven in het Russisch bestaan.

BUKKEN
Ondanks de enorme ruimte in Rusland worden mensen in het land gedwongen zich klein te maken om zo een gevoel van onderdanigheid jegens hogere machten af te dwingen. Men wordt er vaak gedwongen om te bukken, hetgeen het duidelijkste zichtbaar is bij de kaartjeskassa in de metro, krantenstalletjes en straatkiosken. 'Overal in de stad zijn gebogen ruggenwervels en naar achteren stekende achterwerken zichtbaar.' De auteur van dit stuk, Akram Moertazajev, schrijft dat hij rondliep met het idee om een proefschrift te schrijven met de titel De rol van lage plafonds in de versterking van een totalitair regime.

Novaja Gazeta, 2-3-2008

Lees de rubriek

Omhoog

Per vrachtwagen naar Kazachstan

Silvana Wedemann (tekst en foto's)

Er is maar heel weinig dat zo dicht bij het gevoel van vrijheid komt als beweging. Ik houd van snelwegen die vooral in de nacht een roes van ongehinderd vooruitgaan geven. Soms zie ik mijzelf weer met mijn ouders in onze grijze Trabant op de Oost-Duitse Autobahn richting Tsjechoslowakije of Hongarije rijden. Dat waren onze zomervakanties waar we het hele jaar naartoe leefden. Te danken aan de onrustige en ondernemende geest van mijn vader, die hiervoor een heel netwerk aan 'Beziehungen' moest opbouwen.

De benauwdheid van zo'n Trabant voor een gezin met twee kinderen en kilo's aan campingspullen werd goed gemaakt door het onderweg zijn, de landschappen, en natuurlijk de grensovergangen. Het gevoel van een oneindig durende vakantie en vrijheid. Ik zie ze weer voor me, de vrachtwagens die als een homerische stoet op de rechterrijbaan voorbij trekken. In tegenstelling tot de mensen die een kort uitstel van hun gewone leven hadden, schenen zij geen haast te hebben. Ik hield ervan om hun nummerborden te lezen en droomde weg naar alle mogelijke en onmogelijke bestemmingen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prerevolutionair Rusland in ansichtkaarten

Nicole de Boer

Boekhandel Pegasus wordt af en toe gevraagd om de Russische boeken in een nalatenschap te inventariseren. Onlangs stuitte medewerker Wim Bosch op een wel heel bijzondere boedel.

Wim Bosch: 'In het begin van 2005 bevind ik mij in het appartement van Nina de Bock-Beljankina in Amsterdam-Noord. Zij is niet lang daarvoor na een kort ziekbed overleden. Haar woning is een Russische enclave, gevuld met snuisterijen die de herinnering aan haar land van herkomst levend moeten houden. Als ik een pasfotootje van haar te zien krijg, herken ik haar direct als vaste klant van de boekwinkel.
Lees het hele artikel

Omhoog

Inhoudsopgave nr.3 (juni) 2008

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

'De KGB is weer aan de macht'

Blijvende polarisatie

Wijs Georgisch NAVO-lidmaatschap af

Tien jaar Odradnoje

Opkomende verzekeringsmarkt

Oncologen waarschuwen

COLUMN

DAGELIJKS LEVEN

Politburo in streepjespyjama

Een encyclopedische studie beschrijft het dagelijks leven in de Sovjet-Unie.

Gezondheidszorg blijft zorgenkind

Pogingen om de gezondheidszorg te hervormen zijn tot nu toe weinig succesvol. Een inventarisatie van de stand van de medische zorg in Rusland.

Goede betaalbare dokter gezocht

Hoe onze medewerker in Moskou Ivo Pertijs naar de tandarts ging.

RUSSISCH LEVEN

DAGELIJKS LEVEN

Daar komen de Russen

Tegenwoordig gaan ook de Russen in het buitenland op zon- en strandvakantie. Dat vinden Nederlanders niet altijd even leuk. Esmé Visser analyseerde de oorzaken.

Hoe ik in Moskou een huis kocht

Een huis kopen in Nederland is een fluitje van een cent in vergelijking met Moskou. Gleb Vilenski beschrijft hoe hij in Moskou een woning kocht.

De grote uittocht

De Russische schoonfamilie van Ivo Pertijs heeft een datsja bij Moskou. Hij beschrijft de geneugten, maar ook de zorgen, van het datsjaleven.

Russen kijken graag naar series

Russen zijn televisiejunkies en kijken graag naar series. Wat krijgen zij voorgeschoteld?.

Internet

BOEKBESPREKINGEN

Boris Reitschuster, Der neue Herr im Kreml. Besproken door Ivo Pertijs
Hiroaki Kuromiya, The voices of the dead Stalin's Great Terror in the 1930s. Besproken door Harm Ramkema
Simon Payaslian, The history of Armenia. Besproken door Marco van Duyvendijk
Tom Rob Smith, Kind 44. Besproken door Joeri Buhrer Tavanier

AGENDA

'De KGB is weer aan de macht'

Ivo Pertijs

LONDEN - De voormalige Kremlin-correspondente Jelena Tregoebova (34) kreeg afgelopen april politiek asiel in Groot-Brittannië. Na ruim een jaar in ballingschap houdt ze er een scherpe mening over de Russische politiek op na.

Tegenwoordig lijkt Londen de locatie bij uitstek voor Russische ballingen. Oligarch Boris Berezovski, de Tsjetsjeense rebellenminister Achmed Zakajev, wijlen Aleksandr Litvinenko en nu dus ook Jelena Tregoebova gingen hier op zoek een veilige plek, ver van het voor hun gevaarlijke Moedertje Rusland.
Lees het hele artikel

Omhoog

Blijvende polarisatie

Max Bader

De parlementsverkiezingen in Georgië van 21 mei hebben geen einde gebracht aan de politieke onrust die het land sinds september 2007 in zijn greep houdt. De Verenigde Oppositie, de belangrijkste oppositiebeweging, bestaande uit acht partijen en een handvol bekende individuen, gelooft niet dat de partij van president Michaïl Saakasjvili op eerlijke wijze zo'n 120 van de 150 zetels in het nieuwe parlement heeft veroverd. Uit protest heeft de oppositie aangekondigd geen plaats te nemen in het nieuwe parlement en eist ze nieuwe, ditmaal eerlijke verkiezingen.

De aanhoudende politieke crisis begon met de arrestatie in september vorig jaar van voormalig minister van Defensie Irakli Okroeasjvili, breed gezien als een meer politieke dan strikt strafrechtelijke affaire. De crisis bereikte een dieptepunt nadat begin november ordetroepen een grootschalige en dagenlange demonstratie uiteensloegen, waarna Saakasjvili de noodtoestand afkondigde en het belangrijkste televisiestation dat met de oppositie sympathiseerde, Imedi, liet sluiten.
Lees het hele artikel

Omhoog

Opkomende verzekeringsmarkt

Jan Limbeek

Een gemiddeld Nederlands gezin geeft het grootste deel van het bruto inkomen uit aan pensioenpremies, gezondheidszorgpremies, andere verzekeringen, een hypotheek op het huis en afbetaling van de auto of andere dure verbruiksgoederen. Twee op de drie Russen daarentegen hebben geen spaargeld en nauwelijks pensioenopbouw en verzekeringen.

Het leeuwendeel van het gezinsinkomen kan men vrij besteden aan consumptie. Ten tijde van de Sovjet-Unie was het niet nodig om te sparen voor de oude dag en onvoorziene omstandigheden, omdat er uitgebreide sociale voorzieningen waren en staatspensioenen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kon de staat de verantwoordelijkheden nauwelijks nog dragen. De burgers zelf hadden geen mogelijkheden om de kaalslag tegen te gaan. Maar dit zal gaan veranderen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Gezondheidszorg blijft zorgenkind

Greetje van der Werf

De nieuwe Russische president Dmitri Medvedev beloofde al voor zijn installatie op 7 mei dat hij vaart zal maken met het nationale project 'Hervorming van de gezondheidszorg'. 'Rusland zal zijn gratis gezondheidszorg echter in geen geval opgeven. Wij moeten ons eigen model ontwikkelen, waarbij de kwaliteit van de medische zorg omhoog gaat en deze tegelijkertijd gratis blijft,' aldus Medvedev in het weekblad Argoementy i Fakty. Los van de vraag hoe realistisch dit streven is, blijkt de medische zorg in Rusland bij nader inzien lang niet zo gratis als Medvedev beweert.

Gezondheidszorg is een van de vier nationale projecten waarvoor Medvedev tot voor kort als vice-premier verantwoordelijk was. De andere drie betreffen onderwijs, landbouw en volkshuisvesting.
Lees het hele artikel

Omhoog

Russisch leven

In de rubriek 'Russisch leven' worden nieuwsberichten uit Russische kranten, tijdschriften en websites samengevat. Het gaat om zaken die de Nederlandse media gewoonlijk niet halen, maar die wel inzicht geven in het Russische bestaan.

KANNIBALISME
Begin december werd op het schiereiland Kamtsjatka een vierde zaak van kannibalisme in 2007 ontdekt. Kannibalisme komt steeds vaker voor in Rusland. Het aantal gevallen is internationaal gezien ook groot. Alleen in verschillende Afrikaanse landen zijn de kannibalismecijfers vergelijkbaar.

Een geruchtmakend geval van kannibalisme was dat van de 69-jarige documentairefilmer Jevgeni Zorin uit Sint Petersburg, die in juli 2006 in zijn huis werd vermoord, ontleed en deels opgegeten door een 29-jarige man uit Krasnojarsk. Het relatief hoge aantal gevallen van kannibalisme in Rusland wordt verklaard uit - naast de zuiver psychisch gestoorde kannibalen - het toenemende alcoholisme dat mensen op de diepste bodem van het leven kan doen belanden en tot kannibalisme kan aanzetten.

Novyje Izvestija, 5-12-2007

Lees de rubriek

Omhoog

De Grote Uittocht

Het nieuwe datsjaseizoen is begonnen! Massaal verlaten Moskovieten de stad om onder de heerlijke lentezon in de tuin van de datsja te werken en bij te komen van het beklemmende stadsleven. Prospekt beschrijft het datsjagevoel en het begin van de Grote Uittocht.

'De datsja is de plek waarnaar je altijd terugkeert voor nieuwe energie. De datsja is pure rust. Als je 's ochtends ontwaakt en de zachte zonnestralen naar binnen ziet schijnen, voel je een intens geluk. De datsja is één zijn met de natuur - het hoge gras, de bomen vol blad en de zwaluwen in de lucht. De datsja is je gezicht wassen met schoon water uit de pomp, de heldere rivier met de zachte zandbodem en de met gras begroeide oever. En de datsja is de grote, oude berk in de tuin en de koele nachten met de mysterieuze maan aan de oneindige zwarte hemel.' Op deze haast poëtische wijze beantwoordde mijn vrouw de vraag hoe zij, als geboren Moskouse, die sinds haar jeugd de zomermaanden doorbrengt in het buitenhuis, het datsjagevoel omschrijft.
Lees het hele artikel

Omhoog

Russen kijken graag naar series

Ivo Pertijs

Wie de Russische televisie aanzet, stuit al snel op een televisieserie van binnen- of buitenlandse makelij. Het aanbod is breed met voor ieder wat wils. Een aantal genres steekt er bovenuit.

'Onze televisie behoort kwalitatief tot de beste ter wereld,' zei Dmitri Medvedev eind april tegen verslaggevers. De nieuwe Russische president preciseerde zijn mening helaas niet, waardoor het gissen is wat hem zo aanspreekt aan de nationale televisie. Zijn het de nieuwsprogramma's waarin hij met grote regelmaat de hoofdrol speelt, de vele documentaires over oude nationale helden en historische gebeurtenissen of toch de geïmporteerde actiefilms met Steven Seagal (door wiens aderen naar verluidt Russisch bloed stroomt), Arnold Schwarzenegger en Jackie Chan die om de haverklap op prime time worden uitgezonden? Of doelt het nieuwe staatshoofd misschien op het grote aantal sportwedstrijden, de talkshows of de talloze binnen- en buitenlandse televisieseries?
Lees het hele artikel

Omhoog

Inhoudsopgave nr.4 (augustus) 2008

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Rusland en Europa samen verder

Javlinski half weg

'onze Guus'

REPORTAGE

Blijvende verdeeldheid over taalkwestie

De vraag of de voormalige sovjetrepubliek Moldavië wel of niet Roemeens is, vindt zijn weerslag vooral in de Moldavische taalkwestie. Een reportage van Tom Kuiper en Suzanne Peters.

ACHTERGROND

'Voor ons is het glas halfvol'

Ngo's hebben het de laatste jaren in Rusland lastiger gekregen. Is de situatie voor hen nog wel werkbaar?.

INTERVIEW

'Veel is hier niet veranderd'

De Oekraïense mensenrechtenactivist Jevgeni Zacharov over de persvrijheid in zijn land.

ONDERWIJS EN WETENSCHAP

Rusland moet middenmoot ontstijgen

Jan Limbeek bekeek, binnen het kader van de BRIC-landen, de positie van rusland in de internationale onderwijsrankings.

Stimulans voor Russisch schoolbestuur

Peter Karstanje, directeur van de Nederlandse school voor Onderwijsmanagement, vertelt over de samenwerkingsprojecten met Rusland waar hij de leiding over had.

'Het Russische studentenleven is harder'

Student Russische taal- en letterkunde Rolf van Benthem heeft niet alleen enige ervaring met het volgen van onderwijs in Rusland, maar ook met lesgeven.

Bljad!

De Russische lexicograaf Aleksej Ploetser-Sarno werkt aan een twaalfdelige encyclopedie over Russische schuttingtaal. In dit interview vertelt hij over de eerste twee delen, choej en pizda.

De toendra en het broeikaseffect

Voor zijn promotie-onderzoek gaat Frans-Jan Parmentier twee keer per jaar naar de Oost-Siberische deelrepubliek Jakoetië. Een interview.

COLUMN

RECEPT

BOEKBESPREKINGEN

Pete Earley, Comrade J. The untold secrets of Russia's master spy in America after the end of the cold war. Besproken door Ben de Jong
Johan de Boose, Het geluk van Rusland. Reis naar het eenzaamste volk op aarde. Besproken door Greetje van der Werf
Tjalling Halbertsma, Yeti jagers. Het verborgen onderzoek naar de wilde mens. Besproken door René Does
Jan Paul Hinrichs, Lemberg-Lvov-Lviv. Besproken door Donald Niedekker
Aleksej Ivanov, De man die zijn wereld opdronk. Besproken door René Does
Karel Onwijn, Rusland. Besproken door René Does

AGENDA

Rusland en Europa samen verder

René Does

Halfjaarlijks houden Rusland en de Europese Unie een top. Op 26 en 27 juni vond alweer de 21ste plaats. Deze keer in Chanty-Mansijsk, een booming oliestadje in West-Siberië.

De allereerste taak waarvoor beide partijen zich gesteld zagen, was werken aan een nieuw Partnerschapsverdrag (PV). Het PV uit 1997 liep in 2007 af en moest worden vernieuwd, maar door weerstand van eerst Polen, vanwege het Russische importverbod op Pools vlees, en later Litouwen, vanwege kritiek op Ruslands harde politiek jegens de voormalige sovjetrepublieken Oekraïne en Georgië, werd het werken aan een nieuw PV steeds uitgesteld en bleef het verdrag uit 1997 van kracht.
Lees het hele artikel

Omhoog

Javlinski half weg

René Does

Grigori Javlinski, een van de markantste en bekendste politici van Rusland in de postcommunistische tijd, doet een stap terug. Op het vijftiende congres van de partij Jabloko, dat in het weekend van 21 en 22 juni werd gehouden, maakte hij bekend af te treden als partijleider. De partij was nu volwassen genoeg om zonder hem door te gaan, aldus de 56-jarige Javlinski.

Wie Jabloko zei, zei Javlinski. De partij werd in 1993 opgericht en viert dit jaar dus haar 15de verjaardag. De naam betekent 'Appel' in het Russisch en werd gevormd uit de eerste letters van de achternamen van de drie oprichters, maar de partij werd al die tijd eigenlijk alleen met Javlinski in verband gebracht.
Lees het hele artikel

Omhoog

'Onze Guus'

René Does

Na de knappe 2-0 overwinning tegen Zweden op het Europees Kampioenschap Voetbal sloeg de euforie toe in Rusland. De voorronde was overleefd en nu zou het Nederlands elftal in de kwartfinale met zijn eigen wapen, namelijk totaalvoetbal, worden verslagen.

Helaas voor de Nederlandse voetbalfans kwam deze voorspelling volkomen uit. Daarna was de koek op en verloor Rusland in de halve finale met 3-0 kansloos tegen Spanje. Toch werden de voetballers en hun begeleiders na hun terugkeer in Moskou als helden onthaald, want de prestaties waren boven verwachting.
Lees het hele artikel

Omhoog

'Voor ons is het glas halfvol'

René Does en Margreet Strijbosch

Russen hebben vaak moeite met niet-gouvernementele organisaties, zeker als ze zich met gevoelige politieke onderwerpen bezighouden en financiële steun uit het buitenland ontvangen. Vooral gedurende de laatste jaren van het presidentschap van Vladimir Poetin lijken de duimschroeven te zijn aangedraaid bij dit soort ngo's. Prospekt schetst een stand van zaken en vroeg twee Nederlanders met activiteiten in Rusland naar hun ervaringen.

Tijdens zijn antiwesterse filippica op de Veiligheidsconferentie in februari 2007 in München betitelde Poetin ngo's als 'instrumenten van buitenlandse staten ter uitvoering van hun beleid jegens Rusland'. Kort daarna op 26 april, tijdens zijn jaarlijkse toespraak tot het parlement, zei hij: 'Sommige maken deskundig gebruik van pseudo-democratische retoriek om ons terug te leiden naar het recente verleden, sommige om weer straffeloos de natuurlijke rijkdommen van de natie te plunderen en de staat en het volk te beroven, en weer andere om ons land zijn politieke en economische onafhankelijkheid te ontnemen.'
Lees het hele artikel

Omhoog

Rusland moet middenmoot ontstijgen

Jan Limbeek

De vier BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China) zijn een begrip geworden omdat hun economieën al jaren hard groeien en ze veel potentieel hebben voor verdere groei. Verwacht wordt dat ze een steeds grotere rol gaan spelen in de wereld. Hoe doet Rusland het op onderwijsgebied vergeleken met de overige drie groeipartners?

Iedereen erkent dat voor de toekomst van een land kwalitatief goed onderwijs erg belangrijk is. Ook de nieuwe president Dmitri Medvedev spreekt mooie woorden over de noodzaak het onderwijs te moderniseren en te verbeteren. De meningen zijn verdeeld over hoe het onderwijs er nu voorstaat, maar geen enkele expert vindt Rusland boven de middenmoot uitsteken.
Lees het hele artikel

Omhoog

Nederlandse stimulans voor Russisch schoolbestuur

Nicole de Boer

Peter Karstanje (1947) is al twintig jaar directeur van de Nederlandse School voor Onderwijsmanagement, een interuniversitaire organisatie waar schoolleiders op alle niveaus (behalve primair onderwijs) worden opgeleid. Met het overdragen van zijn kennis heeft Karstanje naam gemaakt in tien landen, waaronder Rusland. Van de Universiteit van Blagoevgrad in Bulgarije ontving hij een eredoctoraat. Prospekt vroeg hem naar zijn ervaringen in het Russische onderwijs van toen en nu.

Hoe vul je een curriculum in als niet langer eenderde deel ervan besteed hoeft te worden aan ideologie? Hoe besteed je je geld op een school als de centrale overheid niet langer bepaalt waaraan? Hoe ga je om met buitengewoon slimme leerlingen? Hoe leid je een school als het opeens wemelt van de nieuwe mogelijkheden?
Lees het interview

Omhoog

De toendra en het broeikaseffect

Nicole de Boer

Bij het verschijnen van deze Prospekt bevindt Frans-Jan Parmentier zich in Jakoetië. Deze deelrepubliek van de Russische Federatie is zo groot als India en ligt in het oosten van Siberië. Zo'n tweeduizend kilometer ten noorden van de hoofdstad Jakoetsk, ver boven de poolcirkel, ligt het stadje Tsjokoerdach. Daar 'vlakbij' ligt het natuurreservaat Katalyk. Bij de uiterwaarden van de rivier de Indigirka doet Parmentier veldwerk. Hij is promovendus aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en doet onderzoek naar - kort gezegd - broeikasgas op de toendra.

Parmentier: 'De gemiddelde temperatuur over een jaar in Katalyk was van 1960 tot 1990 -14,3 graden Celsius. Van 1990 tot nu is dat - 10 graden Celsius. De aarde warmt op en in de poolgebieden gaat dat helemaal snel. Door de opwarming wordt uit de bodem van de toendra moerasgas uitgestoten. Moerasgas of methaan (CH4) is een erg sterk broeikasgas. Tegelijkertijd groeien planten die een ander broeikasgas, kooldioxide (CO²), opnemen, sneller. Ik onderzoek de balans tussen uitstoot en opname van broeikasgassen op de warmer wordende toendra.'
Lees het interview

Omhoog

Inhoudsopgave nr.5 (oktober) 2008

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Rusland niet echt blij

Echte strijd in Oekraïne

INTERVIEW

'Wij zijn Nasji, wij horen erbij'

De Nederlandse uitgever Derk Sauer heeft met zijn bedrijf Independent Media een vooraanstaande positie veroverd op de Russische bladenmarkt. Een interview uit Moskou.

REPORTAGE

Wroeten in Russische aarde

Waar gedurende de Tweede Wereldoorlog de frontlijn liep doen Russische amateurhistorici de laatste jaren opgravingen naar overblijfselen van gesneuvelden. Silvana Wedemann ging mee.

KUNST

Van privéverzameling tot museumcollectie

Russen hebben door de eeuwen heen kunst verzameld. Hun collecties groeiden in de negentiende eeuw uit tot indrukwekkende particuliere verzamelingen. Een historisch overzicht.

Stil vertrek van sovjetcollectioneur

Gedurende de sovjetjaren hebben particulieren in alle stilte kunst verzameld die 'waardeloos' of zelfs verboden was. Margreet Strijbosch bezocht een van hen.

De schoonheid van verboden kunst

Omstreeks 1960 ontstond in het Westen grote belangstelling voor Russische twintigste-eeuwse kunst. Pauline Michgelsen inventariseert enkele westerse verzamelingen.

Suppoosten in bloemetjesjurk

Piet Hermans bezocht een kunstmuseum in de Oezbeekse historische stad Samarkand.

Stoere mijnwerkers, stevige boerinnen

PvdA-prominent Jacques Monasch werd tijdens zijn politieke werk in Oekraïne verliefd op de socialistisch realistische schilderijen die hij daar aantrof. Een interview.

Malevitsj in het Stedelijk

Het Stedelijk Museum Amsterdam bezit een grote collectie schilderijen van Kazimir Malevitsj. Nicole de Boer sprak met Geurt Imanse.

Russische kunst op internet

Vaste plek voor kunst uit Rusland

Volgend jaar zal Amsterdam beschikken over een permanent museum voor kunst en cultuur uit Rusland. Een reportage uit de Hermitage aan de Amstel.

COLUMN

Van privéverzameling tot museumcollectie

Pauline Michgelsen

Van Catherina de Grote tot de superrijken van dit moment, ook Russen hebben door de eeuwen heen kunstverzamelingen aangelegd. Hoe de belangrijkste Russische kunstcollecties tot stand gekomen zijn, hoe ze de twintigste eeuw doorkwamen en hoe tegenwoordig nieuwe collecties gevormd worden.

In de Royal Academy of Arts in Londen brak eind 2007 flinke paniek uit. Daar moest op 26 januari 2008 de expositie From Russia openen, en Rusland dreigde opeens de expositie niet te sturen. From Russia, die op dat moment nog in Düsseldorf te zien was, omvatte ruim 120 Franse en Russische schilderijen uit de periode 1870-1925 uit de collecties van Ruslands grootste en belangrijkste musea: het Poesjkinmuseum en de Tretjakovgalerij in Moskou, en het Russisch Museum en de Hermitage in Sint Petersburg.
Lees het hele artikel

Omhoog

Stil vertrek van sovjetcollectioneur

Margreet Strijbosch

Bijna net zo abrupt als de Russische Revolutie in 1917 een einde maakte aan collectievorming à la Morozov en Sjtsjoekin, zo zette het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 een punt achter het bestaan van de stille sovjetverzamelaar. Anno 2008 kent Rusland een nieuwe type collectioneur. Met doorgaans veel geld en weinig kennis.

Ze staan er nog steeds bij honderden in de grote Russische steden. De vervallen, stoffig stinkende sovjetflats. Een houten deur aan de buitenkant, een metalen binnendeur die met en zonder code opengaat. Dan heb je de keuze tussen een scheve betonnen trap of een gammele lift.

Je belt aan. Je hoort iemand op pantoffels naar de deur sloffen, hij of zij begluurt je door een spionnetje, om dan te roepen: Kto tam? Wie is daar? Bij een geruststellend antwoord worden de sleutels knersend in de sloten omgedraaid. Dubbele deuren gaan open. Het eerste wat je ziet is het verveloze parket in visgraatmotief, hout dat de decennia, zij het zonder glans, toch maar mooi heeft doorstaan.
Lees het hele artikel

Omhoog

De schoonheid van verboden kunst

Pauline Michgelsen

Vanaf de jaren zestig hebben westerse kunstverzamelaars belangstelling gehad voor Russische twintigste-eeuwse kunst. Deze kunst te verzamelen was niet gemakkelijk. Voor kunst die gewoon de grens over mocht, was in het Westen geen belangstelling, en voor de kunst die het graag wilde hebben, bestond een uitvoerverbod. Over westerse verzamelaars van Russische kunst.

Dipart. Het heeft niks met dippen of depressies te maken, maar alles met diplomaten. Het was de term die begin jaren zestig werd gegeven aan de Russische onofficiële kunst die voornamelijk door westerlingen werd gekocht. Door diplomaten dus, maar ook door correspondenten en andere buitenlandse bezoekers die net wat verder keken dan de doorsnee toerist.
Lees het hele artikel

Omhoog

Suppoosten in bloemetjesjurk

Piet Hermans

Het grootste museum in de Oezbeekse historische stad Samarkand is het Staatsmuseum voor de Geschiedenis en Cultuur van Oezbekistan. Het ligt als een eenzame, vermoeide kolos uitgebleekt door de brandende zon aan het wereldberoemde veertiende-eeuwse Registan, het centrale plein van Samarkand.

Ik knijp mijn ogen half dicht als ik over het verblindend witte plein naar de ingang van het museum loop. In de ruime entree hangen op een bank slapende vrouwen in bloemetjesjurken. Ik kuch zachtjes als ik voor een leeg bureau sta te wachten om het toegangsbewijs te betalen. Een van hen doet haar ogen open, hijst zich moeizaam omhoog, schiet met haar voeten in een paar schoenen en sloft naar het bureau. Zonder mij een blik waardig te gunnen scheurt ze langs een liniaal het entreebewijs uit een boekje, int het geld en sloft weer terug naar de bank.
Lees het hele artikel

Omhoog

Stoere mijnwerkers, stevige boerinnen

Margreet Strijbosch

Het begon met een verblijf in Oekraïne. Daar kocht Jacques Monasch zijn eerste socialistisch-realistische schilderij. De PvdA-partijprominent raakte helemaal verslingerd aan het genre van de stoere arbeiders en stevige boerinnen. Toen zelfs de slaapkamer volledig door het socialistisch realisme dreigde te worden overgenomen, ontpopte Monasch zich als kunsthandelaar.

Het schilderij hangt boven de bank in een enigszins beschadigde lijst. Een jongen met een typische Boedjonov-puntmuts met een rode ster erop, een lid van de revolutionaire garde in Oekraïne. Het is het eerste schilderij dat Jacques Monasch in 1999 kocht toen hij in Oekraïne woonde.
Lees het hele artikel

Omhoog

Malevitsj in het Stedelijk

Nicole de Boer

Het Stedelijk Museum Amsterdam was de laatste jaren geregeld in het nieuws vanwege zijn verbouwing en uitbreiding aan het Museumplein en vanwege de kwestie met de erven Malevitsj. Het duurt nog tot eind 2009 voor het Stedelijk de nieuwbouw kan betrekken en de collectie-Malevitsj er weer zal pronken. Prospekt sprak met Geurt Imanse, hoofd collecties van het Stedelijk en gespecialiseerd in Russische kunst.

Gedurende de verbouwing bivakkeert het Stedelijk op verschillende plekken in de stad. Het grootste deel van de vaste collectie ligt opgeslagen in het depot nabij Station Sloterdijk, waar tijdelijk ook de kantoren gevestigd zijn.
Lees het hele artikel

Omhoog

Vaste plek voor kunst uit Rusland

Greetje van der Werf

In 2009 zal Nederland beschikken over een nieuw groot kunstmuseum waar uitsluitend kunst uit Rusland tentoongesteld wordt. Midden in het centrum van Amsterdam, tussen Carré en het Muziektheater, wordt op dit moment hard gewerkt aan de uitbreiding van de Hermitage aan de Amstel, een museum met de ambitie om behalve museum ook een Russisch cultureel centrum te worden. Een verkenning.

Wat geen enkel Nederlands museum tot dan toe gelukt was, kreeg het Groninger Museum in 2001 ineens wel voor elkaar: een overzichtstentoonstelling van de vermaarde Russische schilder Ilja Repin. De tentoonstelling kwam tot stand dankzij de bemiddeling en sponsoring door de Nederlandse Gasunie in Groningen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Inhoudsopgave nr.6 (december) 2008

REDACTIONEEL

OVERWEGINGEN BIJ DE JAARWISSELING

ACTUALITEIT

Financiële klap voor Rusland

Etnisch stemmen

Geen duidelijke winnaar

ENERGIE

Spin in het web

Op de energiemarkt is Rusland de spin in het web. Gebruikt Rusland deze positie om politieke druk uit te oefenen. De meningen zijn verdeeld.

Tabel

Nijazovs 'Las vegas'

Piet Hermans maakte onlangs een reis door Turkmenistan, een belangrijke energieproducent onder de voormalige sovjetrepublieken. Een fotoreportage.

Russische warmte

De landen van Midden-Europa en de Balkan zijn op energiegebied hecht aan Rusland verbonden. De landenspecialisten van Ablak beschrijven hoe 'hun' land in deze situatie het nationale energiebeleid vormgeeft: Balticum, Polen, Bulgarije, Servië, Roemenië, Hongarije, Tsjechië.

RECEPT

COLUMN

BOEKBESPREKINGEN

Charles king, The ghost of freedom. A history of the Caucasus en Bernard Chiari Hg., Kaukasus. Wegweiser zur geschichte. Besproken door Marc Jansen
Vasili Grossman, Leven en lot.. Besproken door Ivo Pertijs
Arkadi Babtsjenko, De kleur van oorlog.. Besproken door Ivo Pertijs
Peter d'Hamecourt, Petersburg, paradijs in het moeras. Mythes over een dramatisch wereldwonder. Besproken door Charles Hoedt
Peter d'Hamecourt & Julia Klotchkova, Leven als God in Rusland.. Besproken door Nina Brugman

AGENDA

Financiële klap voor Rusland

Jan Limbeek

In de eerste helft van 2008 leek er nog weinig aan de hand met de Russische economie. Alles groeide hard: de export, de import, het begrotingsoverschot, de reële lonen, de economie als geheel. De prijzen rezen de pan uit. De inflatie was gedurende de zomer 15 procent. Het IMF en de Wereldbank waarschuwden in juli ieder apart voor oververhitting van de economie.

De wereldwijde kredietcrisis vanaf september heeft dit beeld echter geheel gewijzigd. Rusland is zwaar getroffen, ook al omdat de olieprijs na juli in een vrije val belandde, terwijl de laatste jaren de schuldenlast sterk toenam. Eind juni 2008 was de gezamenlijke waarde van de beurs (RTS en MICEX) 30.000 miljard roebel (1280 miljard dollar), 90 procent van het bruto binnenlands product van 2007. Sindsdien is de beurswaarde met 70 procent afgenomen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Etnisch stemmen

Erik Nijsten

Voor de vierde keer sinds het einde van de oorlog in Bosnië-Herzegovina in 1995, werden afgelopen oktober lokale verkiezingen gehouden. Wederom kozen de meeste kiezers langs etnische lijnen.

Op zondag 5 oktober konden ongeveer drie miljoen kiesgerechtigde inwoners van Bosnië-Herzegovina de weg naar de stembureaus maken om de leden van 149 stadsraden en 140 burgemeesters te kiezen. De opkomst was vrij hoog: 55 procent van de kiesgerechtigden bracht zijn of haar stem uit. De opkomst was daarmee hoger dan de vorige lokale verkiezingen en ook hoger dan verwacht.
Lees het hele artikel

Omhoog

Geen duidelijke winnaar

Monica Bota

Op 30 november wist de alliantie van de Sociaal-Democratische Partij (PSD) en de Conservatieve Partij (PC) de Roemeense parlementsverkiezingen met 33 procent van de stemmen te winnen. Na vier lange jaren in de opositie was de euforie groot, maar van korte duur.

De andere opositiepartij, de Liberaal-Democraten Partij van president Traian Basescu (PD-L), bleek op minder dan één procent te volgen, maar krijgt wel drie zetels meer. De regerende Liberale Partij (PNL) van premier Calin Popescu Tariceanu en de Partij van de Hongaarse Minderheid (ook in de regering) haalden ook de kiesdrempel, met respectievelijk 18 en 6 procent van de stemmen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Spin in het web

René Does

Het was Winston Churchill die voor het eerst de kern van nationaal energiebeleid kernachtig samenvatte: 'Diversificatie, diversificatie en diversificatie.' De laatste tijd staat diversificatie in de energievoorziening volop in de belangstelling in de lidstaten van de Europese Unie. Angst voor te grote afhankelijkheid van Rusland is hiervan de belangrijkste reden. Moeten de Europeanen zich zorgen maken?

Energieveiligheid is belangrijk in het moderne leven. In een recent 'briefing paper' van Instituut Clingendael definieert Bas R. Percival energieveiligheid als 'voldoende, betaalbare en betrouwbare bevoorrading van energie'. Dus genoeg, goedkoop en makkelijk verkrijgbaar. Idealiter zou deze veiligheid bereikt moeten worden door 'energieonafhankelijkheid'.
Lees het hele artikel

Omhoog

Balticum

Herman W. Hoen

De Baltische staten - Estland, Letland en Litouwen - ondertekenden in 1998 het Kyoto-protocol en ratificeerden het verdrag in 2002. Daarmee hebben de landen zich verplicht tot emissiereducties van broeikasgassen in de periode 2008-2012 van 8 procent beneden het niveau van 1990. Nu behoren de drie landen tot de snelste groeiers in de Europese Unie en economische groei staat vaak op gespannen voet met het milieubeleid. Derhalve rijst de vraag of en in hoeverre Estland, Letland en Litouwen aan de eisen van het verdrag van Kyoto kunnen voldoen.

Estland, Letland en Litouwen hebben alle drie een sovjetverleden. In de sovjettijd was er een enorme verspilling van energie en nog steeds ervaren buitenlandse bezoekers een te intensief gebruik van energie, bijvoorbeeld als blijkt dat in hotels het raam als thermostaat van de verwarming dient. Alleen door het verder te openen of sluiten kan een aangenamere kamertemperatuur worden verkregen. Tot de sovjeterfenis behoren ook de vervuilde gronden en de hoge emissies van broeikasgassen, in het bijzonder die van kooldioxide (CO2).
Lees het hele artikel

Omhoog

Bulgarije

Hellen Kooijman

Begin november schudden de huizen in en rondom Sofia licht. Er werden aardbevingen variërend van 3,5 tot 2,5 op de schaal van Richter gemeten. De schokken zetten het denken over de gevolgen van een forsere aardbeving weer eens aan. Politici en verschillende wetenschappers menen echter dat het wel mee zal vallen. Anderen, onder wie professor Rangel Gjoerov van de Nieuwe Bulgaarse Universiteit, doen duistere prognoses. Volgens hen zit er een fikse aardbeving aan te komen.

Bulgarije maakte al kennis met zo'n ramp in 1977. Toen verwoestte een aardbeving van 7,4 op de schaal van Richter een groot deel van de stad Svisjtov, aan de Donau. Het idee dat dit nogmaals kan gebeuren, is een nachtmerrie.
Lees het hele artikel

Omhoog

Roemenië

Energiezekerheid en diversificatie zijn kernbegrippen geworden in het Roemeense energiebeleid. Vooral sinds Traian Basescu vier jaar geleden president werd, is Roemenië consequent geweest in zijn poging een sleutelrol aan de Zwarte Zee te spelen en een belangrijke schakel te worden tussen de Europese Unie en de aan olie en gas rijke Kaspische regio. Op energiegebied houdt dit in dat Europa zonder tussenkomst van Rusland ook via Roemenië - door de geplande gaspijplijn Nabucco - van gas voorzien zou moeten worden.

Terwijl buurlanden als Hongarije en Bulgarije de afgelopen jaren de uitgestoken hand van Gazprom aanpakten en onderhandelden over deelname aan Zuidstroom, de directe Russische concurrent van het Europese project Nabucco, bleef Roemenië bij herhaling het belang van een gezamenlijk energiebeleid en het commitment aan 'Europa's meest belangrijke alternatieve aanvoerroute' onderstrepen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Hongarije

Hongarije is voor zijn belangrijkste energiebronnen, aardgas en olie, bijna volledig afhankelijk van het buitenland. Bijna honderd procent van het gas wordt inmiddels uit Rusland betrokken. Nu de olie- en gasprijzen stijgen en de energie-afhankelijkheid van Rusland groeit, gaan er ook in Hongarije stemmen op om aan energiediversificatie te doen. Nieuwe technieken maken het nu mogelijk dat de ontginning van de goede, oude steenkool eveneens haalbaar wordt. Het Mecsek-gebergte is de ideale plek daarvoor.

Ten noorden van de zuidelijke stad Pécs ligt het Mecsek-gebergte met een omvang van vijfhonderd vierkante kilometer. Het is een mooi natuurgebied met glooiende heuvels en lage bergen. De hoogste top is de Zengö, die 682 meter boven de zeespiegel ligt.
Lees het hele artikel

Omhoog

Tsjechië

Marlies Ootes

Precies één dag na de ondertekening op 8 juli van het verdrag voor het anti-raketschild met de Verenigde Staten maakte Rusland bekend de oliekraan voor Tsjechië een beetje dicht te moeten draaien. Afgelopen juli ontving Tsjechië 40 procent minder olie dan gepland, in de daarop volgende maanden was dat zo'n 30 procent minder. Hoewel van Russische zijde benadrukt werd dat het één niets met het ander te maken had, werd Tsjechië eens te meer met zijn neus op de feiten gedrukt: de afhankelijkheid van Rusland is negentien jaar na het openen van het IJzeren Gordijn nog altijd groot.

Dit besef is beslist niets nieuws, maar tot nu toe is er nog weinig ondernomen. Al vanaf 1962, het jaar waarin de pijpleiding 'Vriendschap' werd geopend, ontvangt Tsjechië het leeuwendeel van zijn olie vanuit Rusland. Sinds de val van het communisme laaide de discussie over de afhankelijkheid van Russische energie-importen telkens weer op.
Lees het hele artikel

Omhoog