Mini-Rusland in Berlijn

Kasper Dijk (tekst en foto)

BERLIJN - De Internationale Grüne Woche in Berlijn is de grootste jaarlijks terugkerende beurs ter wereld voor landbouw, tuinbouw en agrarische ontwikkeling. Rusland toonde op zes vierkante kilometer zijn lokale specialiteiten, muziek en folklore. Het traditioneel gigantische aanbod aan eten en drinken trok veel liefhebbers naar de Russische zaal. Tegelijkertijd grepen de verschillende regio's tien dagen lang de mogelijkheid aan om Europese ondernemers naar Rusland te lokken. Op tien minuten na, want even stond alles stil.

De Russische hal is de strengst beveiligde van de enorme Messegelände in Berlijn, met beveiligingspoortjes, bodyguards en politieagenten in burger. Er heerst een rustige en totaal niet bedreigende sfeer, maar toch krijgt iedere standhouder en medewerker controle van een bodybuilder, die in jas- en broekzakken zoekt naar ongeoorloofd materiaal. Betalende bezoekers mogen op deze middag Hal 2.2 niet eens binnen. Overdreven? Nou, de reden voor de strenge maatregelen is de komst van Vladimir Poetin. Hij is in Berlijn om met Merkel te spreken over de gascrisis en maakt een moment vrij om de Grüne Woche te bezoeken.

'Vladimir Vladimirovitsj... Privjet...!' Poetins komst is voelbaar bij het selecte groepje mensen dat in de zaal mag blijven. Vrouwen vallen in katzwijm, mannen zwellen van opwinding. Ze gaan Poetin in levende lijve zien! Lang zullen ze er echter niet van kunnen genieten: de regeringschef blijft minder dan tien minuten in de zaal.

Hij maakt in hoog tempo een ronde langs de stands en houdt zo nu en dan even halt. Een handwerker uit Jamalo-Nenetsk mag zijn houtsnijwerk tonen. De 14-jarige Katja Tkatsjenko uit Krasnodar is lid van een koortje waar Poetin even aandachtig naar luistert. Deze opvoering van het lied Koebanskije Sinije Notsji (De blauwe nachten van de Koeban) zal Katja nooit vergeten, zo verraadt haar glimmende gezicht. Poetin gunt haar een seconde of tien, loopt dan met stevige pas naar de achteruitgang en verdwijnt in een zwarte Mercedes. Vol gas naar het hem bekende Dresden, waar hij een opera zal bezoeken.

Het bliksembezoek van Poetin is een onderbreking van een culinaire, folkloristische en muzikale rondreis door de elf tijdzones van Rusland. Met zesduizend vierkante meter is Rusland de grootste niet-Duitse vertegenwoordiging op de Grüne Woche. De route voert van Kaliningrad tot Siberië en van het noorden naar de Kaukasus, langs 25 regio's.

In de hypermoderne stand van Sint Petersburg kunnen de bezoekers aan de tafels op touchscreens met menu's de peperdure bestellingen doorgeven. Iets verder een groot schip, waarop de als Don-Kozakken verklede Rostov-delegatie zich toont. In de hut van Boerjatië proberen Aziatisch uitziende vrouwen toeristen te overtuigen van de schoonheid van het Bajkalmeer en het gebied aan de Mongoolse grens. Met kleurrijke kleding en weelderige bloementooi zingt een muziekgroep uit Saratov melodieuze liederen. Drommen mensen drinken wijn uit de Koeban en Stavropol.

Maar bovenal, wie zich onderdompelt in dit mini-Rusland ontkomt niet aan de vele verschillende wodka's en likeuren. Vrijwel elke regio heeft een wodkatafel, waaraan gretig wordt gedronken. Puur. Een dame uit de regio Leningrad schenkt de glaasjes vol en moet veelvuldig aan niet-Russen uitleggen dat een shot wodka traditioneel samengaat met een klein hapje. Ze deelt hoofdschuddend stukjes stokbrood met kaas en augurkjes uit.

De echte fijnproever gaat echter niet voor stokbrood, maar kiest dé Russische delicatesse: toastjes met zwarte kaviaar van de steur. Hoogblonde Russinnen in strakke kleding verkopen de kleine snack voor 3 euro per stuk. Een potje van 113 gram zwart goud kost op de beurs 35 euro. Aan de volle borden op het terrasje te zien, struikelen de fijnproevers niet over de prijs. 'Ze krijgen de wodka er dan ook voor niets bij,' lacht de jonge verkoopster, die net als veel andere Russen in Berlijn woont.

Naast de toeristische en culinaire trekpleisters, stond de beurs voor de standhouders in het teken van economische ontwikkeling. 'Van de kredietcrisis merkt de landbouwsector weinig,' pocht landbouwminister Aleksej Gordejev tijdens de Grüne Woche, 'omdat de regering ons moderniseringsproces met kredieten blijft ondersteunen. We zijn even goed voorbereid op de lente als in andere jaren.' Deze uitspraken zijn koren op de molen van veel regio's, die graag een graantje meepikken van West-Europese gelukszoekers. Rusland is groot en biedt veel ruimte aan buitenlandse ondernemers.

Een goed voorbeeld van een actieve zoektocht naar deze investeerders is de provincie Voronezj. Alles is uit de kast getrokken om tijdens de Grüne Woche een flinke slag te slaan. Vanuit de gelijknamige hoofdstad zijn de departementsleiders Leonid Selitrennikov voor Economische Ontwikkeling en Anatoli Spivakov voor Landbouw naar Berlijn afgereisd. Het doel: Europese ondernemers warm maken voor een overgang naar Centraal-Rusland.

Voronezj ligt 500 kilometer ten zuiden van Moskou, heeft 2,7 miljoen inwoners en werkt sinds het begin van deze eeuw aan de modernisering van industrie en landbouw. Op 500 hectare, ten zuidwesten van de hoofdstad, moet een 'agrarische zone' ontstaan, waar ruimte is voor bijvoorbeeld suiker-, melk- en diervoederfabrieken en de vleesverwerkende industrie. In dezelfde stijl ontstaan elders in de regio meer 'industriële clusters', onder meer voor (kern)energie, ruimtevaart en machinebouw.

'De infrastructuur in Voronezj staat op zeer hoog niveau in vergelijking met andere regio's,' doceert Selitrennikov. 'Behalve goede wegen zijn gas-, water- en electriciteitvoorzieningen zeer betrouwbaar. Bovendien is de geologische ligging van Voronezj zeer goed voor landbouw: tien tot elf maanden per jaar is de vruchtbare zwarte aarde bewerkbaar.'

Veertig ondernemingen, waaronder grote spelers als Heidelberg Cement, EkoNiva en Siemens, hebben al vestigingen in Voronezj. Dit komt volgens Spivakov mede door gunstige financiële ondersteuningsmaatregelen. 'Investeerders helpen we met belastingverlagingen en lage pachten. Ook zijn ten gunste van de banencreërende ondernemer federale wetten op de schop gegaan. In combinatie met een goede basisstructuur hopen we zo veel bedrijven over de streep te trekken.'

Waar ondernemen in Voronezj toe kan leiden, is te zien en te proeven in de vijftig vierkante meter grote stand van de regio: zestien ondernemingen tonen hun waren, waaronder wodka, verschillende kaassoorten, vleeswaren en konfety, de typische Voronezj-pralinés. Behalve deze traditionele specialiteiten, proeven de gasten ook nieuwe vindingen als plantaardige olie en vruchtensappen.

Veel eten, veel drinken: op de Grüne Woche kan het grenzeloos. Als dan toch om zeven uur de afsluitende bel klinkt, gaat het licht uit in mini-Rusland. De delegatie uit Voronezj laat de stand achter zich en zoekt een Berlijns restaurant op. De nog steeds talrijke bezoekers gaan naar huis met tassen vol folders en lekkernijen. Dit gaat bij de één gemakkelijker dan bij de ander: de ruime hoeveelheid soldaat gemaakte wodka eist overduidelijk haar tol.