Dit is het archief van Prospekt van de jaargang 2009.

Inhoudsopgave nr.1 (februari) 2009

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Rusland en Obama

Financiële reserves smelten weg

COLUMN

REPORTAGE

Mini-Rusland in Berlijn

Rusland was met zes vierkante kilometer vloeroppervlak aanwezig op de grootste landbouwbeurs ter wereld, de Grüne woche in Berlijn. Kasper Dijk ging een kijkje nemen.

BOEKEN

Maffiakunde

Ivo Pertijs las stapels Russische en westerse maffiaboeken en vraagt zich af wat hij nu weet van de Russische maffia.

Het Kiev van Koerkov

Eva van Santen vertaalde De laatste liefde van de president van Andrej Koerkov uit het Russisch. Zij voert u langs de Kievse plekken uit deze roman.

Pal voor Russische literatuur

De Russische uitgeverij Glas biedt de lezer een breed palet van naar het Engels vertaalde Russische literatuur. Een interview met uitgeefster Natasja Perova.

Owens ouders

Margreet Strijbosch interviewde de Britse journalist Owen Matthews, die een mooi boek schreef over liefde, in Rusland, tussen zijn Britse vader en Oekraïense moeder.

Interview met Arie van der Ent

Arie van der Ent, vertaler Russisch-Nederlands, richtte vijf jaar geleden met vrienden de uitgeverij Douane op. Nicole de Boer interviewde hem. Plus een miniatuur van een vertaalde Russische auteur uit het fonds, Dmitri Danilov.

INTERNET

BOEKBESPREKINGEN

• Raymond Detrez, Rusland. Een geschiedenis. Besproken door Greetje van der Werf
• Geoffrey Roberts, Stalin's wars. From world war to cold war, 1939-1953. Besproken door Joeri Buhrer Tavanier
• John & Carol Garrard, Russian orthodoxy resurgent. Faith and power in the new Russia. Besproken door Hella Rottenberg
• Alan Cowell, The terminal spy. The life and death of Alexander Litvinenko. Besproken door Ben de Jong
• Marc Hannemann, Sjoerd Keulen en Ronald Kroeze, Vals plat in de Oeral. Een zoektoct naar de oostgrens van Europa. Besproken door Suzanne Jansen
• Solomon Volkov, The Magical Chorus. A history of Russian culture from Tolstoy to Solzhenitsyn. Besproken door Pauline Michgelsen
• John E. Bowit, Moscow and St. Petersburg in Russia's Silver Age 1900-1920. Besproken door Nicole de boer

AGENDA

Prospekt, februari 2009

Rusland en Obama

René Does

Terwijl de meeste Nederlanders dolenthousiast reageerden op de nieuwe Amerikaanse president Barack Obama, hield de Russische premier Vladimir Poetin het in een recent interview met Bloomberg TV op 'voorzichtig optimisme'. De meeste Russen zullen het met Poetin eens zijn. Veel Russen staan onverschillig tegenover het presidentschap van Obama. Uit een opiniepeiling onder Russen vlak voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen bleek dat 28 procent van de respondenten voor Obama zou stemmen en 21 procent voor John McCain, terwijl de overigen het niet wisten of het niets kon schelen.

In Rusland is zeker geen sprake van Obamamania. Hiervoor zijn drie oorzaken: de Russen worden in beslag genomen door de nieuwe economische problemen, voelen geen bijzondere positieve emoties bij het feit dat Obama de eerste zwarte president van Amerika is (ze zijn eerder verbaasd) en Amerika is de afgelopen jaren weer uitgegroeid tot de grootste buitenlandse vijand.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Financiële reserves smelten weg

Jan Limbeek

Een van de redenen voor de grote economische groei in Rusland sinds 1999 was de strakke begrotingsdiscipline. Ondanks de toestroom van dollars uit de grondstoffenexport, vooral sinds 2004, bleef de toename van de overheidsuitgaven beperkt. De meeste inkomsten werden opgespaard.

Vanaf 2007 begonnen de overheidsuitgaven sneller toe te nemen. Rusland kon dat makkelijk financieren, want de toestroom van valuta groeide nog sneller. Het overschot was in 2007 dankzij de inkomsten uit olie en gas 5,4 procent en het geplande overschot was in 2008 3,4 procent. In werkelijkheid kwam het overschot over 2008 met 4 procent zelfs nog wat hoger uit.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Mini-Rusland in Berlijn

Kasper Dijk (tekst en foto)

BERLIJN - De Internationale Grüne Woche in Berlijn is de grootste jaarlijks terugkerende beurs ter wereld voor landbouw, tuinbouw en agrarische ontwikkeling. Rusland toonde op zes vierkante kilometer zijn lokale specialiteiten, muziek en folklore. Het traditioneel gigantische aanbod aan eten en drinken trok veel liefhebbers naar de Russische zaal. Tegelijkertijd grepen de verschillende regio's tien dagen lang de mogelijkheid aan om Europese ondernemers naar Rusland te lokken. Op tien minuten na, want even stond alles stil.

De Russische hal is de strengst beveiligde van de enorme Messegelände in Berlijn, met beveiligingspoortjes, bodyguards en politieagenten in burger. Er heerst een rustige en totaal niet bedreigende sfeer, maar toch krijgt iedere standhouder en medewerker controle van een bodybuilder, die in jas- en broekzakken zoekt naar ongeoorloofd materiaal. Betalende bezoekers mogen op deze middag Hal 2.2 niet eens binnen. Overdreven? Nou, de reden voor de strenge maatregelen is de komst van Vladimir Poetin. Hij is in Berlijn om met Merkel te spreken over de gascrisis en maakt een moment vrij om de Grüne Woche te bezoeken.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Maffiakunde

Ivo Pertijs

In de jaren negentig waren boeken over de Russische maffia haast niet aan te slepen. In Rusland en daarbuiten verschenen de spannendste en bloedigste verhalen over de wildwestpraktijken in Moskou, Sint Petersburg en de Oeral. Wat weten we anno 2009 eigenlijk over de Russische maffia? Een reis door maffiaboekenland.

Tweemaal kwam ik Alimzjan Tochtachoenov bij een feestelijk evenement in Moskou tegen. De eerste keer bij de verkiezing van de Russische kandidate voor de wedstrijd Supermodel of the World. Tochtachoenov zat keurig op de eerste rij, pal naast de catwalk. De tweede keer zag ik hem in warenhuis Gostiny Dvor bij de opening van een Russische modeweek. Of ik hem even op de foto mocht zetten, vroeg ik Tochtachoenov, die instemde en keurig poseerde. Ik had al een foto van de Oezbeekse zakenman, weliswaar niet zelf genomen, maar in een boek over beruchte Russische criminelen.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Pal voor Russische literatuur

Ivo Pertijs

Wie wel eens in een grote Moskouse boekhandel rondsnuffelt, ziet ze vrijwel altijd op de afdeling buitenlandse literatuur staan: de naar het Engels vertaalde boekjes moderne Russische literatuur van uitgeverij Glas. De persoon achter de uitgeverij is vertaalster Natasja Perova. Prospekt interviewde haar.

'Wie wordt de volgende Tolstoj?' is een vraag die Natasja Perova vaak te horen krijgt. Als redactrice van Glas, een kleine Moskouse uitgeverij die Russische literatuur vertaalt en publiceert in de Engelse taal, zoekt ze naar nieuw literair talent of juweeltjes die in het verleden te weinig aandacht kregen. De vraag over Tolstoj - overigens niet gesteld door Prospekt - vindt Perova hetzelfde als de vraag wie de volgende Dickens is. 'Door het zoeken naar iets vergelijkbaars eindig je vaak met gefrustreerde verwachtingen, terwijl de Russische cultuur een reis door het onbekende is en een opwindende ervaring,' zegt Perova. De uitgeefster straalt het enthousiasme uit van iemand die houdt van zijn vak.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Owens ouders

Margreet Strijbosch

De Brit Mervyn Matthews en sovjetburgeres Ljoedmila Bibikova leerden elkaar kennen in 1964 in Moskou. Ze werden verliefd, maar na negen maanden dwongen de sovjetautoriteiten Mervyn om terug te keren naar huis. Decennia later schreef hun zoon, de Britse journalist Owen Matthews, de liefdesgeschiedenis van zijn ouders op in zijn boek Kinderen van Stalin. Een ontmoeting met de auteur.

De eerste taal die Owen Matthews leerde, was Russisch. Toch groeide de zoon van de Britse slavist Mervyn Matthews en de Oekraïense historica Ljoedmila Bibikova op in Groot-Brittannië, zonder besef van de bijzondere liefdesgeschiedenis van zijn ouders. Pas als volwassene ontdekte hij op zolder een koffer met honderden brieven. Gedurende de periode in de jaren zestig dat Matthews' ouders noodgedwongen gescheiden leefden, schreven ze elkaar dagelijks, soms zelfs twee keer op een dag.
Lees het interview

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Boekenrijk op internet

Nina Brugman

Vandaag bezoeken we internetsites die de Russische boekenwereld voor ons openen. In alle gevallen gaat het om Russischtalige boeken van zowel binnenlandse als buitenlandse auteurs. De bezochte sites betreffen online boekwinkels, bibliotheken en enkele belangrijke uitgeverijen. In de internetbibliotheken kunnen boeken online gelezen worden en, indien aaangeboden, gedownload voor privé-doeleinden.

• Internet winkels
  
• www.ozon.ru is een Russische online winkel (vergelijkbaar met bol.com) waar u onder andere boeken kunt kopen uit de categorieën bellettrie, non-fictie, luisterboeken, antiquariaat, boeken in vreemde talen, businessboeken, digitale boeken en luxe uitgaven. Levering over de hele wereld.

Bekijk alle sites

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Publieksvriendelijk geschiedenisboek

Greetje van der Werf

Raymond Detrez (1948), hoogleraar Oost-Europese geschiedenis en literatuur aan de Universiteit Gent, is gespecialiseerd in de geschiedenis van Zuidoost-Europa. Hij schreef tot nu toe zes boeken over landen van de Balkan, maar in oktober 2008 verscheen van zijn hand een zeer leesbare geschiedenis van Rusland, onder de eenvoudige titel Rusland. Een geschiedenis.

In het eerste hoofdstuk geeft Detrez een korte verhandeling over de verschillende benamingen die Rusland in de loop van zijn geschiedenis gehad heeft. In de allervroegste periode, die begon in de 9de eeuw, heette het Roes (Rus). Historici gebruiken de benaming Kijevskaja Roes (Kiev-Rusland) voor het oude Rusland, omdat Kiev de hoofdstad ervan was en de term Roes ook na het einde van Kiev-Rusland nog gebruikt werd. In de 16de eeuw raakte ook de term Rossija (Rusland) in zwang en deze wordt tot op de dag van vandaag gebruikt.
Lees de recensie

Omhoog

Prospekt, februari 2009

Cultuur en politiek

Pauline Michgelsen

Politiek en cultuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, zeker in Rusland in de twintigste eeuw, stelt Solomon Volkov in de inleiding van The Magical Chorus. A History of Russian Culture from Tolstoy to Solzhenitsyn. Het is een thema dat hem al sinds zijn kinderjaren boeit, zo vervolgt hij, toen hij krantenfoto's van Stalin met Gorki en andere belangrijke culturele figuren verzamelde. Volkov heeft voor zijn Russische cultuurgeschiedenis dan ook de verschillende politieke leiders als leidraad genomen, maar schuwt het niet om - zoals al uit het bovenstaande blijkt - ook uit zijn persoonlijke herinneringen te putten.

Volkov (1944) is van huis uit muziekwetenschapper en was in zijn sovjetjaren lid van de Componistenbond. In 1976 emigreerde hij naar de Verenigde Staten, werd cultureel commentator voor de Voice of America en Radio Free Europe/Radio Liberty en schreef verschillende boeken over de Russische cultuur, waaronder een cultuurgeschiedenis van Sint Petersburg en twee werken over de componist Dmitri Sjostakovitsj.
Lees de recensie

Omhoog

Inhoudsopgave nr.2 (mei) 2009

REDACTIONEEL

ACHTERGROND

Wachten op de Twitterrevolutie

Erik Sportel schetst de achtergronden van de Twitterrevolutie in Moldavië

Rusland raakt zijn gas moeilijker kwijt

Anders dan gedacht, wordt de gasrelatie tussen Rusland en Europa geen aanbodprobleem, maar een vraagprobleem. Jan Limbeek legt uit waarom.

COLUMN

SEPERATISTISCHE CONFLICTEN

Nieuw klein landje

Wat betekent de erkenning door Rusland (en Nicaragua) van de onafhankelijkheid van Zuid-Ossetië? Guido de Graaf Bierbrauwer over de achtergronden van het Ossetische conflict.

Seperatistenstaatje loopt leeg

Een reportage van Peter van Klinken uit een van de zwarte gaten van Europa: Transdnestrië

Gehavend paradijs

Een fotoreportage van Marco van Duyvendijk uit Abchazië.

Jong in niet-erkend Nagorno-Karabach

In Nagorno-Karabach is inmiddels een generatie jongeren opgegroeid die hun hele leven in het 'onafhankelijke' Nagorno-Karabach hebben gewoond. Marco van Duyvendijk portretteerde hen.

Studenten in Stepanakert wachten op toeristen

Jongeren hopen op de komst van buitenlandse toeristen naar het Staatsmuseum van Nagorno-Karabach in Stepanakert om hun spreekvaardigheid Engels te oefenen. Jorie Horsthuis sprak met twee meisjes voor het museum.

RECEPT

GESCHIEDENIS

Oorlog in Oost-Azië

Ruim 105 jaar geleden begon de Russisch-Japanse oorlog (1904--1905), die voor de Russen op een vernederende nederlaag uitliep. Harm Ramkema zet het verloop en de feiten op een rij.

FILM

Gogols spookverhaal Vi opnieuw verfilmd

Tweehonderd jaar geleden werd de beroemde Russische schrijver Nikolaj Gogol geboren. Ter zijner ere gaat dit jaar een moderne verfilming van zijn spookverhaal Vi in première

BOEKBESPREKINGEN

• Jelle Brandt Corstius, Kleine landjes. Berichten uit de Kaukasus. Besproken door René Does
• Sjeng Scheijen, Sergej Diaghilev. Een leven voor de kunst. Besproken door Pauline Michgelsen
• Lev Lunc, Uitgaand schrijven Nr. 37. Dagboek van een kantoorchef. Besproken door Nicole de Boer

AGENDA

Prospekt, mei 2009

Wachten op de Twitterrevolutie

Erik Sportel

Op 7 april liepen protesten tegen de uitslag van de parlementsverkiezingen in Moldavië uit de hand. Via onder andere het medium twitter hadden vooral jongeren elkaar opgeroepen om massaal te protesteren tegen de verkiezingsuitslag van 5 april. De demonstranten trokken later op de dag naar het parlement en het presidentiële paleis. Niet veel later sloeg de vlam in de pan en werd meubilair uit het parlement naar buiten gesleept en in brand gestoken. Het presidentiële paleis werd op een regen van straatstenen getrakteerd. Deze protesten werden door Moldavische commentatoren algauw omgedoopt tot de 'Twitterrevolutie'.

Begrijpelijkerwijs werden er parallellen getrokken met de Oranje Revolutie in Oekraïne, de Georgische Rozenrevolutie en, in mindere mate, de Kirgizische Tulpenrevolutie van vijf jaar eerder. In Rusland probeerde de vicefractievoorzitter van de Staatsdoema van de regerende partij Verenigd Rusland al snel de Moldavische protesten onder de paraplu van eerdere revoluties in de voormalige Sovjet-Unie te plaatsen door ze te betitelen als de 'Seringenrevolutie'. Een revolutie lijkt het echter voorlopig nog niet te zijn.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, mei 2009

Rusland raakt zijn gas moeilijker kwijt

Jan Limbeek

Rusland levert 27 procent van de Europese gasbehoefte. Driekwart hiervan stroomt door pijpleidingen via Oekraïne. Het conflict met Oekraïne van afgelopen januari leidde tot een beperking en zelfs stopzetting van die gasstroom voor de duur van twintig dagen. Grote delen van Zuidoost-Europa waren exclusief afhankelijk van Russisch gas dat via Oekraïne stroomt, terwijl het hartje winter was. Europa wil door dit alles een volgend conflict voorkomen en de afhankelijkheid van Russisch gas verkleinen. In hoeverre kunnen die pogingen succesvol zijn?

Rusland heeft altijd ontkend de leverantie van energie als politiek drukmiddel te gebruiken. Gas kan natuurlijk gebruikt worden om invloed uit te oefenen, maar het is een bot en inefficiënt wapen. Geld is veel effectiever. Rusland probeert dan ook al jaren om van alle afnemers hogere westerse prijzen voor energie te krijgen. Ook de beste vrienden van Rusland in het GOS, Armenië en Wit-Rusland, moeten eraan geloven.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, mei 2009

Nieuw klein landje

Guido de Graaf Bierbrauwer

Zuid-Ossetië, tot voor kort een in het Westen onbekend gebied in Georgië, was gedurende de korte en heftige oorlog in augustus 2008 tussen Georgië en Rusland voor sommigen opeens het strijdtoneel van een nieuwe Koude Oorlog tussen Rusland en het Westen. Nu lijkt het weer langzamerhand een vergeten gebied te worden, maar volgens Rusland en Nicaragua wel als onafhankelijke staat. Over de achtergronden van het Ossetische conflict.

Zuid-Ossetië is een klein gebied dat ongeveer honderd kilometer ten noordwesten van de Georgische hoofdstad Tbilisi ligt. De Georgiërs refereren naar dit gebied als Shida Kartli, Samachablo, of Voormalig Autonome Provincie Zuid-Ossetië. Voor de oorlog tussen Rusland en Georgië in augustus 2008 woonden er naar schatting 70.000 mensen in Zuid-Ossetië. Het was een lappendeken van Ossetische en Georgische dorpen. De Ossetische dorpen werden bestuurd door de facto president Edoeard Kokoity, gesteund door het Russische leger, dat daar gelegerd was als 'peacekeeper'. De Georgische dorpen stonden onder directe controle van Tbilisi en werden beschermd door het Georgische leger.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, mei 2009

Separatistenstaatje loopt leeg

Peter van Klinken

TIRASPOL - 'In eenheid ligt onze kracht!' Het staat met cyrillische chocoladeletters onder een billboard in het centrum van Tiraspol, de hoofdstad van Transdnestrië. Daarop staan de leiders van Zuid-Ossetië, Abchazië en Transdnestrië afgebeeld. Ze lachen breeduit. De drie zelfverklaarde republieken hebben onlangs een alliantie gesloten. Eindelijk een paar vriendjes - en dat wil men hier weten ook. Een reportage uit de opstandige Moldavische deelrepubliek.

Het billboard is een van de vele opvallende objecten langs de brede 25 Oktoberboulevard in Tiraspol. Voor het massieve, betonnen regeringsgebouw staat een reusachtig standbeeld van Vladimir Lenin. Wie zich voor even in de oude Sovjet-Unie wil wanen, kan in dit sovjetopenluchtmuseum zijn hart ophalen. Dat Transdnestrië banden heeft met Zuid-Ossetië en Abchazië is overigens niet toevallig: alledrie streven ze naar onafhankelijkheid en erkenning. Verschil tussen de drie is dat Zuid-Ossetië en Abchazië sinds het recente geweld op de Kaukasus worden erkend door Rusland en Nicaragua, terwijl Transdnestrië nog altijd geldt als een internationale paria.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, mei 2009

Hete bonen uit Abchazië

Nina Brugman

In een oude Abchazische legende roept God op een dag de afgezanten van alle volkeren ter wereld bij elkaar om de aarde onder hen te verdelen. De afgevaardigde van Abchazië komt te laat. Er was niets meer voor hem over, behalve zeeën en woestijnen. God vraagt hem waarom hij te laat kwam. De Abchaziër antwoordt dat hij een gast op bezoek had en dus niet eerder kón komen. God vindt dit zo mooi dat hij de Abchaziërs een paradijselijk hoekje van de aarde schenkt, dat hij eigenlijk voor zichzelf had willen bewaren.

In Abchazië zijn landbouw en veeteelt van oudsher de middelen van bestaan. Groente, fruit, druiven, walnoten, maïs en maïsmeel, bonen, meloenen, honing: alles is volop aanwezig in het dagelijkse menu van de Abchaziërs. In vergelijking met de andere Kaukasische keukens, waar (vrij vette) vleesgerechten populair zijn, gebruiken Abchaziërs veel meer plantaardige producten.

Daarbij zijn Abchazische gerechten erg scherp vanwege het veelvuldige gebruik van rode peper en de zogeheten adzjika, een rode peperpasta met knoflook, soms walnoten, kruiden en zout. Vandaag maken we een Abchazisch voorgerecht met de moeilijke naam akoedejlyrsjsjwa, wat 'bonen met walnoten' betekent.
Lees het recept

Omhoog

Prospekt, mei 2009

Oorlog in Oost-Azië

Harm Ramkema

In de nacht van 8 op 9 februari 1904 openden Japanse oorlogsschepen het vuur op de Russische vloot in de havenstad Port Arthur. Hoewel de relatie tussen Rusland en Japan gespannen was, kwam de aanval voor de Russen als een verrassing. Op 10 februari 1904 verklaarden beide landen elkaar de oorlog. Deze zou tot 5 september 1905 zou duren. Wat was de oorzaak van het conflict? Hoe verliep de strijd? En waarom leden de Russen een nederlaag? Een schets van de Russisch-Japanse Oorlog van 1904-1905.

In de laatste decennia van de negentiende eeuw maakte het Japanse keizerrijk op industrieel en commercieel gebied een sterke expansie door. Als gevolg hiervan werd het vasteland van Oost-Azië steeds belangrijker voor Japan, niet alleen als voedselproducent voor de snel groeiende bevolking, maar ook als afzetmarkt voor Japanse producten. Het ging dan vooral om het formeel onafhankelijke Korea en het onder Chinese soevereiniteit staande Mantsjoerije.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, mei 2009

Gogols spookverhaal Vi weer verfilmd

Nicole de Boer

Nikolaj Vasiljevitsj Gogol werd op 1 april 1809 geboren in het district Mirgorod, in het oost-Oekraïense gouvernement Poltava. Zijn ouders hadden er een klein landgoed. In 1828 verhuisde Gogol naar Sint Petersburg, waar hij een jaar later zijn eerste werk publiceerde. Gogol, die altijd in het Russisch is blijven schrijven, overleed op 4 maart 1852 in Moskou. Zijn verhaal Vi uit de bundel Mirgorod zal dit jaar opnieuw verfilmd worden.

Naar aanleiding van Gogols 200ste geboortedag kwam een aloude kwestie tussen Oekraïne en Rusland bovendrijven: is Gogol nu een Oekraïense of een Russische schrijver. De Oekraïense president Viktor Joesjtsjenko noemde Gogol een 'nationale held' van Oekraïne. 'Hij behoort zonder twijfel tot Oekraïne,' zei Joesjtsjenko ter gelegenheid van Gogols verjaardag op 1 april in zijn geboortedorp Sorotsjinstsy. 'Gogol schreef in het Russisch, maar hij dacht en voelde in het Oekraïens.'
Lees het hele artikel

Omhoog

Inhoudsopgave nr.3 (juli) 2009

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Obama moet het weer doen

President Barack Obama brengt op 6 en 7 juli een bezoek aan Rusland. Hij wil in de Amerikaans-Russische betrekkingen op de 'resetknop' drukken.

ACHTERGROND

Elke dag een uur ondergronds

De Moskouse metro spiegelt onder de grond het Moskouse en Russische leven bovengronds, aldus Sveta Agafonova in haar beschouwing over dit hoofdstedelijk vervoermiddel.

COLUMN

KAZACHSTAN

Nazarbajevs land

Marlies Ootes verbleef als studente enkele maanden in Kazachstan. Ze heeft veel plekken in het land bezocht en maakte voor ons een fotoreportage met haar indrukken.

Onbekend steppeland

Apples are from Kazakhstan: een boekbespreking.

Landbouw omhoog uit diep dal

Greetje van der Werf over tarwe, maagdelijke gronden en nationale landbouwprogramma's.

'In Kazachstan doet zich klassieke stagflatie voor'

Een interview met hoogleraar Bodo Lochman over de staat van de Kazachstaanse economie.

Voorjaarsbegroeting in Almaty

Op 22 maart viert Kazachstan het volksfeest Nauriz. Marlies Ootes was er dit jaar bij.

Het aanleren van de vijf w's

Adil Dzjalilov probeert met zijn mediaschool in Almaty de journalistiek in Kazachstan te moderniseren. Jeroen Verkroost sprak met hem.

Herstel Aralmeer slechts gedeeltelijk

Hoewel de opdroging van het Aralmeer een van de grootste milieuproblemen ter wereld blijft, lijkt een totale milieuramp in het gebied voorkomen. Een reportage van Jeroen Verkroost.

INTERNET

BOEKBESPREKINGEN

• David King, Red star over Russia. A visual history of the Soviet Union from 1917 to the death of Stalin. Besproken door Pauline Michgelsen
• Anthony Read, Wereldbrand. 1919 en de strijd tegen de Bolsjewieken. Besproken door Jan Limbeek

AGENDA

Prospekt, juli 2009

Obama moet het weer doen

René Does

Tijdens de grote jaarlijkse Internationale Veiligheidsconferentie in München in februari 2007 haalde Russische president Vladimir Poetin ongemeen hard uit naar het buitenlandse beleid van de regering-Bush. Gedurende de editie van de conferentie in de afgelopen winter kondigde de nieuwe Amerikaanse vice-president Joe Biden aan dat de regering van Barack Obama ook het Rusland-beleid van George W. Bush wilde aanpakken door op de 'resetknop' te drukken. Hiertoe brengt Obama op 6 en 7 juli zijn eerste staatsbezoek aan Rusland.

De relatie tussen Amerika en Rusland is de afgelopen jaren onder de oud-presidenten Bush en Poetin behoorlijk ontspoord. Het is vooral Rusland dat zich benadeeld en onbegrepen voelt. Het grootste misnoegen betrof de plaatsing van het Amerikaanse anti-raketschild in Polen en Tsjechië en de mogelijke oostwaartse uitbreiding van de NAVO naar de voormalige sovjetrepublieken Oekraïne en Georgië.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, juli 2009

Elke dag een uur ondergronds

Sveta Agafonova

Het Kremlin is voor velen het eerste beeld dat opkomt bij het woord 'Moskou'. Het Kremlin kan zonder meer het belangrijkste symbool van de Russische hoofdstad genoemd worden, haar belangrijkste bezienswaardigheid. Echter, het ware hart van de stad, het punt waarop al het hoofdstedelijke leven samenkomt, is de Moskouse metro.

Dankzij zijn enorme bereik, zijn stiptheid en de betrekkelijk lage prijs van een ritje, is de metro de belangrijkste vorm van openbaar vervoer in de hoofdstad. Het is dé manier waarop het volk zich verplaatst. De Moskouse metro vervoert dagelijks tien miljoen passagiers en is daarmee de meest intensief gebruikte metro in Europa en de tweede, na Tokyo, in de wereld. 80 procent van de Moskovieten neemt regelmatig de ondergrondse, de meesten brengen dagelijks meer dan een uur onder de grond door.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, juli 2009

Landbouw omhoog uit diep dal

Greetje van der Werf

In de vijf Centraal-Aziatische landen woont gemiddeld 60 procent van de bevolking op het platteland. De landbouw biedt er werk aan 45 procent van de beroepsbevolking en is verantwoordelijk voor 25 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het meest afwijkende van deze gemiddelden is Kazachstan, waar de landbouw werk biedt aan 20 procent van de beroepsbevolking en een bescheiden 8 tot 10 procent aan het bbp bijdraagt.

Als het gaat om de landbouw lijkt Kazachstan dan ook meer op Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland, waar gemiddeld 15 procent van de beroepsbevolking in de agrarische sector werkt en deze rond 10 procent aan het bbp bijdraagt. De 15,4 miljoen inwoners van Kazachstan wonen in een gebied groter dan West-Europa.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, juli 2009

'In Kazachstan doet zich klassieke stagflatie voor'

Marlies Ootes

'Kazachstan beleeft op dit moment zijn tweede kredietcrisis.' Dat zegt Bodo Lochman, hoogleraar economie aan de Deutsch-Kasachische Universität in Almaty. Begin deze eeuw kon ruim een derde van de huizenbezitters al niet aan zijn verplichtingen voldoen. Dat zijn er het afgelopen jaar alleen maar meer geworden. Een interview over de Kazachstaanse economie.

Lochman onderscheidt drie fasen in de Kazachse economie sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991. 'In de jaren negentig was de situatie hier rampzalig. Er moest op grote schaal geherstructureerd worden, maar de staat had nauwelijks middelen tot zijn beschikking. De olieprijzen waren toen bijzonder laag.'
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, juli 2009

Voorjaarsbegroeting in Almaty

Marlies Ootes

Meisjes te paard die de mannelijke ruiters een klap met de zweep mogen verkopen als ze hen te snel af zijn, getokkel op dombras en gegiste kamelenmelk. Als de dagen lengen wordt in Kazachstan het voorjaarsfeest Nauriz gevierd. Een reportage.

Het volksfeest Nauriz, dat Kazachstan op 22 maart viert, staat voor de overwinning van het nieuwe en onbedorvene over de kwade machten der duisternis. Het berust op tradities die teruggaan tot in de oudheid.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, juli 2009

Kazachstan op Internet

Nina Brugman

Kazachstan is breed vertegenwoordigd op Internet. Van grote nieuwsportalen en overheidssites tot toeristische trekpleisters en accommodaties, er is van alles te vinden. Opvallend is dat vele sites ten minste drietalig zijn: Engels, Kazachs en Russisch.

• Nederlandstalige sites
  
• nl.wikipedia.org/wiki/Kazachstan geeft algemene informatie over Kazachstan: geschiedenis, geografie, economie, staatsinrichting en demografie.

Lees de hele rubriek

Omhoog

Inhoudsopgave nr.4 (augustus) 2009

REDACTIONEEL

ACTUALITEIT

Dam tegen vermeende geschiedvervalsing

Rusland ergert zich al lange tijd aan het historisch debat in verschillende buurlanden. Een officiële staatscommissie moet historische 'falsificaties ten nadele van Rusland' bestrijden.

REPORTAGE

Eenzijdige vrede

Ruim een jaar geleden voerden Rusland en Georgië een vijfdaagse oorlog om Zuid-Ossetië. Peter van Klinken bezocht de regio en schetst de stand van zaken.

ACHTERGROND

Tandemocratie

President Dmitri Medvedev en premier Vladimir Poetin worden gepresenteerd als een tandem die gebroederlijk Rusland bestuurt. Hoe functioneert deze 'tandemocratie' ruim een jaar na de presidentsverkiezingen.

Moskouse marktperikelen

De grootste vlooienmarkt van Oost-Europa was de Tsjerkizon-markt in Moskou. De markt werd op 29 juni gesloten. Bericht over een besluit met economische, persoonlijke, etnische en internationaal politieke aspecten.

STEDEN

Jerevan: schakel tussen heden en verleden

Patriotten van Kaliningrad

Crisis? Kom naar Sotsji!

Lviv: onontdekte culturele trekpleister

'Vroeger waren mijnwerkersogen nog sexy' (Donetsk)

Een serie reportages uit vijf steden in de voormalige Sovjet-Unie.

COLUMN

RECEPT

INTERVIEW

De burgemeester van het Grote Kerkhof

Johan Bouwmeester (72) bezit al zestien jaar een Russisch antiquariaat aan het Grote Kerkhof in Deventer. Een interview.

BOEKBESPREKINGEN

• Fleur van der Laan, Zwarte zee Besproken door Nicole de Boer

AGENDA

Prospekt, augustus 2009

Dam tegen vermeende geschiedvervalsing

René Does

Rond 23 augustus breekt ieder jaar gebakkelei uit tussen Rusland enerzijds en de Baltische landen en Polen anderzijds. Dit jaar werd de zeventigste verjaardag van het Molotov-Von Ribbentrop-pact herdacht, het niet-aanvalsverdrag tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie dat een geheime bijlage bevatte waarin Duitsland en de Sovjet-Unie de Oost-Europese landen verdeelden. De Balten en de Polen lopen nu echter het risico dat zij een nieuwe Russische historische 'waarheidscommissie' aan hun broek krijgen.

De Russen hebben zich de laatste jaren groen en geel geërgerd aan het - in hun ogen - historisch 'revisionisme' in de voormalige socialistische broederstaten. Vooral in Estland, Letland, Litouwen en Polen wordt constant - en tot steeds groter ongenoegen van Rusland - getamboereerd op de stelling dat de bevrijding van de nazi's door het sovjetleger in 1945 voor hen een nieuwe bezetting door een totalitair buitenlands regime betekende: de stalinistische Sovjet-Unie. Voor de Russen daarentegen zijn hun ontberingen en opofferingen in de Tweede Wereldoorlog en hun overwinning op de nazi's misschien wel de belangrijkste bouwstenen van hun historische geheugen en nationale identiteit.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, augustus 2009

Eenzijdige vrede

Peter van Klinken

Het meeste puin is opgeruimd, de vluchtelingen opgevangen en de militairen terug op hun basis. Georgië wil de oorlog van vorig jaar met Rusland zo snel mogelijk achter zich laten. Intussen is Zuid-Ossetië een 'onafhankelijk land' dat vol zit met Russische militairen. Gaat het staakt-het-vuren tussen Rusland en Georgië standhouden?

Onverstoorbaar blijft hij voor zich uitkijken, Josef Stalin. Alsof er niets is gebeurd en dit provinciestadje toen al even loom en slaperig was als nu op deze bloedhete julimiddag. Maar dit plein in Stalins geboorteplaats Gori, waar hij een museum heeft en een levensgroot standbeeld, was vorig jaar het toneel van een bloedbad. Op dinsdagmiddag 12 augustus sloeg hier een Russische raket in die zeven Georgische burgers en de Nederlandse cameraman Stan Storimans dodelijk trof. Tientallen mensen raakten gewond.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, augustus 2009

Tandemocratie

René Does

Ruim een jaar geleden had nog geen politicoloog of wie dan ook van 'tandemocratie' gehoord, maar bij de Russen en de buitenlandse Ruslandkenners is de term inmiddels een ingeburgerd woord om de politieke verhoudingen sinds de verkiezing van Dmitri Medvedev tot president te karakteriseren. Hoe moeten we, ruim een jaar na diens inauguratie op 7 mei 2008, de nieuwe politieke constellatie in Rusland interpreteren?

Vorig jaar kon de populaire Vladimir Poetin niet voor een derde opeenvolgende termijn tot president worden herkozen, terwijl de bevolking hem ook niet kwijt wilde als de politieke leider. In de geleide democratie die Rusland is, werd dit zogenoemde 'probleem-2008' opgelost doordat Poetin zijn vertrouweling Dmitri Medvedev als zijn gewenste opvolger naar voren schoof, die meteen daarna Poetin uitnodigde om zijn premier te worden. Voor de presidentsverkiezingen van 7 maart 2008 werd zo de 'tandem' Medvedev-Poetin gepresenteerd.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, augustus 2009

Moskouse marktperikelen

René Does

Het was niet zomaar een markt die op 29 juni door het Moskouse stadsbestuur officieel gesloten werd wegens overtreding van de sanitaire en brandveiligheidsnormen. De Tsjerkizon-markt in het noordoosten van de Russische hoofdstad gold als de grootste vlooienmarkt van heel Oost-Europa: 72 hectare groot, met een jaarlijkse miljardenomzet en tienduizenden, veelal buitenlandse werknemers. Bericht van een marktdrama in Moskou.

De sluiting van de Tsjerkizon-markt is meer dan de verdwijning van een uit zijn jas gegroeide detailhandelsmarkt voor voedingsmiddelen, kleding, schoeisel, cd's, dvd's en andere consumentengoederen. De kwestie raakt aan de Russische handels- en industriepolitiek, het ook in Rusland spelende immigratievraagstuk en zelfs aan de internationale politiek, namelijk de betrekkingen met China.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, augustus 2009

Patriotten van Kaliningrad

René Does

Deze maand is het precies 65 jaar geleden dat het Duitse Königsberg door de bommen van de Britse luchtmacht werd verwoest. Als Kaliningrad kwam de provincie onder het gezag van Moskou. In mentaal opzicht is de Russische enclave nog altijd een tegenpool van Europa. Hoe ziet de 'gewone Rus' er zijn toekomst? 'Zelfs de priester vergeeft je zonden niet voor niets.'

'Deze tanden komen uit Königsberg.' De 81-jarige Freya von Schönkater uit Bremen wijst op haar kaarsrechte, glimmende gebit. 'Mijn tanden stonden zo scheef dat ik speciaal naar de hoofdstad Königsberg moest om de tandarts te bezoeken. Het was een maandelijks uitje, arm in arm met mijn moeder.'

Von Schönkater was 16 jaar toen ze moest vluchten uit Königsberg. De stad brandde. Nu pas heeft ze de moed bijeen geraapt om te gaan kijken. Ze bezoekt het bescheiden museum in de oude gotische Dom van Kaliningrad.
Lees het hele artikel

Omhoog

Prospekt, augustus 2009

Dolma's uit de Armeense keuken

Nina Brugman

De Armeense culinaire traditie is de oudste in de Kaukasus en een van de oudste in Klein-Azië. Ze ontstond in de tiende eeuw voor Christus. Geen wonder dat de Armeense keuken grote invloed heeft gehad op de keukens van nabuurlanden als Turkije en Azerbeidzjan.

De bereiding van traditionele Armeense gerechten is vaak arbeidsintensief en tijdrovend. Interessant is dat de gerechten vaak de namen dragen van de potten en pannen waarin ze worden bereid, zoals poetoék, ktsjoetsj, tapák: de eerste twee zijn de namen van de aardewerkpotten en tegelijkertijd de soepen en de derde is een pan, maar ook het hoofdgerecht.

Vandaag koken we Armeense dolmá, een van de populairste en bekendste Armeense gerechten, met rijst en gehakt, gehuld in druivenbladeren. Het gerecht is ook heel populair in Turkije, Griekenland en andere Balkanlanden; het kent talloze variaties en namen - dolmak, dolmades, dolmadakia en dergelijke - die allemaal terug te voeren zijn op het Turkse woord voor 'gevuld', dolma.
Lees het recept

Omhoog

Prospekt, augustus 2009

De burgemeester van het Grote Kerkhof

Margreet Strijbosch

Tweedehands Russische boeken. Dat is de specialiteit van Johan Bouwmeester, eigenaar van antiquariaat Lomonosov op het Grote Kerkhof in Deventer en Prospekt-lezer van het eerste uur. 'Als boeken binnenkomen zie ik in één oogopslag wat voor vlees ik in de kuip heb.'

In november 1993 verrichtte de historicus Jan Willem Bezemer (1921-2000) de opening van het eerste Russische antiquariaat in Nederland. Een paar jaar daarvoor, toen de Koude Oorlog begon weg te ebben, had voormalig leraar Maatschappijleer Johan Bouwmeester (72) bedacht dat het tijd werd om over te stappen op Russische boeken. Ooit begonnen met de handel in Judaica - 'Die markt bleek te beperkt' - volgde hij zijn eigen belangstelling voor Oost-Europa. In de zijbeuk van de oude Lebuïnuskerk in Deventer opende hij een winkeltje.
Lees het hele artikel

Omhoog