Herhaling in parlementsverkiezingen Letland

René Does

De grootste partij zijn, maar toch geen enkele kans maken om een regeringscoalitie te vormen. Dit is opnieuw het lot van de sociaal-democratische en pro-Russische partij Harmonie in Letland na de parlementsverkiezingen van 4 oktober 2014. De regering blijft gevormd worden door Letse partijen die in meer of mindere mate rechts zijn.

Harmonie is de partij die bijna volledig steunt op de Russischtalige minderheid in Letland en geleid wordt door de burgemeester van Riga, Nils Usakovs (Nil Oesjakov in het Russisch). Echter, geen enkele Letse partij wil met Harmonie regeren, zeker niet zolang Usakovs en Harmonie weigeren het zogenoemde ´o-woord´ uit te spreken.

Die ´o´ staat voor ´occupatie´, de erkenning van de algemene opinie van de etnische Letten dat de sovjettijd geen bevrijding van het nazi-juk was, zoals de algemene opinie onder de Harmonie-aanhang en Rusland luidt, maar een nieuwe vorm van ´occupatie´, bezetting, was. Wat ook niet meehelpt, is dat Harmonie sterke contacten heeft met de Russische regeringspartij Eenheid, een bouwsteen van het regime van de Russische president Vladimir Poetin.

Aan de parlementsverkiezingen deden 13 partijen mee, waarvan er zes de kiesdrempel van 5 procent haalden. Harmonie werd dus weer de grootste partij van Letland, net als tijdens de vorige parlementsverkiezingen van september 2011.

Wel was de winst minder groot dan drie jaar geleden. Harmonie haalde nu 24 zetels in de 100 zetels tellende Seim, het parlement van Letland, tegen 31 in 2011. Hieronder de uitslag van de verkiezingen van 4 oktober 2014:

• Harmonie: 23,3 procent (24 zetels)
• Eenheid: 21,6 procent (23 zetels)
• Unie van Groenen en Boeren: 19,7 procent (21 zetels)
• Nationaal Verbond Visu Latvijai!: 16,5 procent (17 zetels)
• Letland in het hart: 6,9 procent (7 zetels)
• Letse Regionale Unie: 6,5 procent (8 zetels)

Het lijkt dat Harmonie tot de oppositie blijft veroordeeld zolang de helft van de Russischtaligen in Letland, ruim 40 procent van de bevolking van twee miljoen zielen, als ´niet-burgers´ zonder Lets staatsburgerschap geen stemrecht bezitten.

Letland is een sterke parlementaire republiek, waarin het parlement de president en de regering benoemt. De twee grootste partijen van de Letse bevolkingsgroep, de centrumrechtse partijen Eenheid en de Unie van Groenen en Boeren, hebben genoeg stemmen om met enkele van de kleinere partijen een regeringscoalitie te vormen die op minstens 60 zetels in de Seim steunt.

De verwachting is dan ook dat president Andris Berzins en dezer dagen de vrouwelijke zittende Eenheid-premier Laimdota Straujuma opdracht geeft een nieuwe regeringscoalitie te vormen. Zo blijft de Letse regering rechts en Lets-nationalistisch.

Een extra reden om dit snel voor elkaar te krijgen is dat Letland vanaf 1 januari 2015 een half jaar lang het voorzitterschap van de Europese Unie zal bekleden. Dan kan er natuurlijk geen regeringscoalitie komen waarin de leidende partij grote sympathie en sterke banden heeft voor de Russische partij Eenheid.