Veel bedrijven in Rusland betalen geen belasting

René Does

Half juli 2011 bracht de Centrale Bank van Rusland een opmerkelijk bericht over de belastingbetalingen door Russische bedrijven naar buiten: bijna 250.000 ondernemingen betaalden in 2010 helemaal geen belasting. Dit bericht riep veel vragen op. Wat voor soort bedrijven zijn deze belastingontduikers? Waarom kwam de Centrale Bank nu met deze mededeling naar buiten?

In Rusland stonden vorig jaar 2.064.000 commerciële organisaties geregistreerd. Hiervan betaalden er bijna 249.000, dus 12 procent van het totaal aantal bedrijven, geen kopeke belasting. Onder de niet-betalers waren 66.000 bedrijven met een jaaromzet van meer dan één miljoen roebel (25.000 euro) en zes met een jaaromzet van meer dan tien miljard roebel (250 miljoen euro). Daarnaast betaalden 123.000 bedrijven heel weinig belasting, minder dan 0,1 procent van de jaaromzet.

De totale omzet van de bijna 249.000 bedrijven die in 2010 geen belasting betaalden bedroeg 4,2 biljoen roebel (ruim 100 miljard euro). Het verlies voor de Russische overheidsbegroting loopt volgens financiële deskundigen in het land in de 'honderden miljarden roebel'. Naar schatting gaat het om tussen de 200 en 400 miljard roebel.

Verder blijkt dat de kleinste bedrijven de trouwste belastingbetalers zijn. Bedrijven met een jaaromzet onder de 100.000 roebel (2.500 euro) droegen hiervan gemiddeld 37 procent af aan belastingen. Bij bedrijven met een omzet tussen 100.000 en één miljard roebel was dit gemiddeld 18 procent en bij bedrijven met een omzet tussen de één en tien miljard roebel gemiddeld 3,5 procent.

De Centrale Bank gaf bij de presentatie van de cijfers echter geen verklaring voor het feit dat 12 procent van de Russische bedrijven in 2010 geen belasting betaalden en nog eens 6 procent nauwelijks belasting. Financiële deskundigen en journalisten konden alleen maar gissen om wat voor soort bedrijven het zou kunnen gaan. Zij kwamen met de volgende categorieën: bedrijven die zwarte economische activiteiten ontplooien, bedrijven die failliet zijn gegaan, eendaagse BV's die zijn opgericht om geld naar geheime buitenlandse bankrekeningen te sluizen en bedrijven met goede contacten met politieke autoriteiten.

Volgens de financieel jurist Oleg Malkin van het agentschap Investkafe wordt jaarlijks tegen de 30 procent van de wettelijke belastingbetalingen in Rusland niet nagekomen door belastingplichtigen. 'Hoe ernstig dit probleem is blijkt uit het feit dat het hoofd van het Onderzoeksbureau van het Ministerie van Binnenlandse Zaken al in 2003 verklaarde dat de omvang van de belastingontduiking in Rusland een gevaar vormde voor de economische veiligheid van het land. Ik denk niet dat de situatie sinds die tijd verbeterd is.'

Nog een vraag die door financiële deskundigen werd gesteld was waarom de Centrale Bank de cijfers over de niet belasting betalende bedrijven nu naar buiten bracht. Het kan volgens hen niet anders dan dat dit een politieke opdracht van hogerhand was. Wordt er hiermee aangegeven dat belastingontduiking harder zal worden vervolgd en bij de autoriteiten bekend is waar men dan moet wezen?

Wil de overheid meer belastingen van bedrijven naar de staatskas doen stromen? Er staat immers een belangrijk verkiezingsjaar voor de deur. Ongeveer gelijktijdig met het bericht van de Centrale Bank werd bekend dat de belastinginkomsten van de overheid in de eerste helft van 2011 39,6 procent hoger waren dan in de eerste zes maanden van het crisisjaar 2010: 2.174 miljard roebel (55 miljard euro) om 1.557 miljard roebel.