Russische toeristen blijven in Egypte

René Does

Drie procent! Dit percentage van de Russische toeristen die in Egypte verbleven tijdens de uitbraak van de volksopstand tegen het bewind van president Hosni Mubarak, wilde gebruik maken van de mogelijkheid hun vakantie uit veiligheidsoverwegingen vroegtijdig te onderbreken. Het ging om 3 procent van een totaal van 40.000 aanwezige Russische toeristen, zo maakte woordvoerder Irina Tjoerina van de Russische Touroperatorbond bekend. Waarom blijven de Russische toeristen gewoon in Egypte, terwijl zij de meeste medevakantievierders halsoverkop zien vertrekken?

Een belangrijke reden is dat de protesten tegen Mubarak (nog) niet plaatsvinden in de badplaatsen aan de Egyptische kust van de Rode Zee, zoals Sharm al-Sheikh. Bijna alle Russische toeristen in Egypte zijn strandtoeristen. Het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken kondigde aan pas een evacuatieplan uit te voeren indien de massaonlusten zich ook naar deze badplaatsen verplaatsen. Het enige ongemak voor de toeristen bestaat uit problemen met geld wisselen en het doodbloeden van het nachtleven.

Maar zelfs als er politieke protesten in de kustplaatsen zullen voorkomen, is het nog maar de vraag of alle Russische toeristen zich laten evacueren. Een paar weken eerder werd in Tunesië tijdens de Jasmijnrevolutie tegen president Ben Ali door de Russische regering wel een dwingend evacuatieprogramma van Russische toeristen uit het land afgekondigd. Maar ‘lang niet allemaal’, aldus Tjoerina, stemden in met een gedwongen vervroegde terugkeer naar Rusland.

Vice-minister van Sport en Toerisme Nadezjda Nazina zei naar aanleiding van deze ervaringen in Tunesië: ‘Deze dagen toonden aan dat Russische toeristen als voorheen hun persoonlijke veiligheid verwaarlozen. Mensen onderschatten de situatie in het land sterk. Ondanks de verboden door touroperators en hotelpersoneel, gingen velen de straat op en probeerden de demonstraties en zelfs de ongeregeldheden te fotograferen. Ze stelden hun eigen leven in de waagschaal door tijdens de avondklok de straat op te gaan. Andere Russen wilden hun vakantie niet opgeven omdat in hun hotel "alles rustig" was.’

Na het uitbreken van de volksopstand in Egypte kondigde het Russische Ministerie van Sport en Toerisme wel een verbod op de verkoop van toeristenreizen naar Egypte af. Touroperators werden verplicht aan vroegtijdig teruggekeerde toeristen en toeristen van wie een reeds gekochte vakantie niet doorging de volledige reissom te vergoeden.

Niettemin wilde volgens Tjoerina nog altijd de helft van de toeristen die een vakantie in Egypte hadden geboekt voor de afkondiging van het verkoopverbod gewoon naar de Rode Zeekust afreizen. Dat mag, maar dan moeten ze wel middels een schriftelijke verklaring afzien van vergoeding van de reissom in het geval evacuatie van alle achtergebleven Russische toeristen alsnog onvermijdelijk wordt.

Verder verblijven er nog ongeveer 30.000 permanente Russische ingezetenen en ongeveer duizend studenten in Egypte. Die eerste groep woont ook bijna geheel aan de kust van de Rode Zee. De studenten wonen bijna allemaal in Caïro in studentenflats van de Al Askhar Universiteit en de Nasser Universiteit.

Uit die eerste universiteit kwam een noodkreet van 120 studenten, van wie ongeveer vijftig uit de islamitische deelrepubliek Basjkortostan, dat ze op de vierde verdieping vastzaten, moeilijk aan eten konden komen en een zelfverdedigingsmacht tegen plunderaars hadden gevormd. Het is echter onmogelijk deze studenten naar het vliegveld van de Egyptische hoofdstad te brengen of aan hen geld over te maken voor het kopen van een ticket. Hoeveel Russische studenten precies in Caïro verblijven, is echter niet duidelijk. Het meest genoemde cijfer is 190, maar er worden cijfers genoemd die oplopen tot duizend.

De vraag is natuurlijk waar die laconieke houding van Russische toeristen vandaan komt. Is het onuitroeibaar Russische fatalisme, de gedachte dat je ongeluk toch niet kunt vermijden? Is het de overtuiging van Russen dat je geld toch niet terugkrijgt en je de vakantie waarvoor je zo hard gespaard hebt dan tot het einde wilt vieren als je niet direct persoonlijk in gevaar bent?

Het zijn de minder welvarende Russen die Egyptische strandvakanties houden. Wijzend op de combinatie met de luchtigheid onder Russen over persoonlijke veiligheid grapte de vooraanstaande econoom Michail Deljagin: ‘Onze mensen zijn voor een goedkoop reistarief zelfs bereid naar het epicentrum van een nucleaire ontploffing te gaan.’

Commentator Andrej Levkin van de politicologische webpublicatie Polit.ru kwam met de verklaring dat toeristen in een afgeschermde leefwereld zitten die hen ongevoelig en onwetend maakt van gebeurtenissen in de wereld. ‘Toeristen hebben hun eigen innerlijke leven dat op geen enkele manier een band heeft met wat er om hen heen gebeurt en waarover in de kranten en op de televisie wordt bericht.’ Russische toeristen zijn blijkbaar de toeristen die tot deze afscherming van de boze buitenwereld tot het uiterste in staat zijn. Zelfs als die buitenwereld de rand van je vakantieressort akelig dicht weet te naderen.