Russen mogen (misschien) weer Georgische wijn drinken

René Does

Mtsvane, Moekoezani, Kindzmaraoeli, Alaverdische tradities: na een boycot van zeven jaar kunnen de Russen binnenkort waarschijnlijk weer van deze Georgische wijnen genieten. ´Hoeveel jaar hebben we geen Georgische productie op onze markt gehad!´ riep Gennadi Onisjtsjenko, het hoofd van Rospotrebnadzor, de Russische Keuringsdienst van Waren, uit in een ontmoeting met Georgische wijnmakers. Maar er liggen nog hindernissen op de loer.

Het was overigens Onisjtsjenko zelf die in 2006 het importverbod afkondigde. Dat was in een tijd dat de politieke spanningen tussen Rusland en Georgië steeds hoger opliepen. Uiteindelijk resulteerden die in de vijfdaagse oorlog van augustus 2008 om de opstandige deelrepublieken Zuid-Ossetië en Abchazië.

Onder Onitsjtsjenko is Rospotrebnadzor berucht geworden als een staatsorganisatie die zorgen over de veiligheids- en sanitaire gevaren van importgoederen, met name landbouwproducten, uit politieke en economische overwegingen heeft misbruikt. Zo zou Georgische wijn in 2006 niet meer aan de Russische sanitaire normen hebben voldaan.

Het herstel van de importen van Georgische wijnen in Rusland is opnieuw een beslissing met een sterk politiek karakter. Ze werd mogelijk na de winst van de miljardair Bidzina Ivanisjvili in de Georgische parlementsverkiezingen van 1 oktober 2012 op een van de aartsvijanden van de Russische president Vladimir Poetin, de Georgische president Michail Saakasjvili. Ivanisjvili is pro-Russischer en pleitte in zijn verkiezingscampagne voor het herstel van normale diplomatieke en economische betrekkingen met Rusland.

In de communistische tijd was Georgië de belangrijkste producent van wijn in de Sovjet-Unie. Georgische wijn was toen ook heel populair onder het wijn drinkende deel van de sovjetbevolking. Stalin, zelf een Georgiër, dronk veel Georgische wijn. Partijleider Nikita Chroesjtsjov en de Cubaanse leider Fidel Castro hielden ervan tijdens hun ontmoetingen een glas Georgische wijn op elkaar te heffen.

Aanvankelijk was het Russische importverbod een enorme dreun voor de Georgische wijnsector, want 80 procent van de Georgische wijnexport ging naar Rusland. Maar het bleek ook een zegen: het verbod dwong de Georgische wijnmakers in hun zoektocht naar nieuwe afzetmarkten de kwaliteit te verbeteren en een betrouwbaar certificatiesysteem van wijnproducenten op te zetten. De Georgiërs wisten nieuwe afzetmarkten te winnen en extra te verdienen, omdat ze hun betere wijn voor hogere prijzen konden verkopen.

Hoewel Georgische wijnen in alle wijn drinkende landen ter wereld verschenen, werd het verlies van Rusland als afzetmarkt vooral gecompenseerd met hogere exporten naar de voormalige sovjetrepublieken Oekraïne, Wit-Rusland en Kazachstan.

In Rusland heeft zich de laatste jaren een volwassen wijnmarkt ontwikkeld: wijnen uit alle traditionele wijnlanden als Frankrijk, Italië en Spanje en uit de ´Nieuwe Wereld´ zijn daar nu te koop. Hoewel Russen nog steeds geen grote wijndrinkers zijn, ontwikkelt zich onder de middenklasse een met ons vergelijkbare cultuur van wijn drinken. De Russen drinken per hoofd van de bevolking een kwart van de wijn die de inwoners van de Europese Unie gemiddeld drinken.

Indien het importverbod op Georgische wijnen echt wordt opgeheven, zullen ze naar verwachting drie tot vier procent van de Russische wijnmarkt innemen. Jaarlijks wordt op de Russische markt voor zeven à acht miljard dollar aan wijn verkocht.

Als reactie op het importverbod is ook de Russische wijnproductie verhoogd en kwalitatief verbeterd. Er is zelfs een Russisch wijnhuis dat het presteert flink wat internationale wijnprijzen te winnen: Fanagoria. In 2011 werd in Rusland 412.000 ton aan wijndruiven geoogst.

Alvorens de importen van Georgische wijnen hersteld kunnen worden, willen medewerkers van Rospotrebnadzor eerst nog een inspectiereis onder Georgische wijnhuizen uitvoeren om zeker te zijn van het herstel van de kwaliteit en sanitaire normen van Georgische wijnen. Dit leuke dienstreisje wordt echter steeds uitgesteld als gevolg van het wederzijds opwerpen van praktische hindernissen.

Ook de politiek kan nog roet in de wijn gooien. Het is niet ondenkbeeldig dat president Saakasjvili in het voorjaar of de zomer het parlement ontbindt en vervroegde parlementsverkiezingen uitschrijft in een nieuwe poging om als premier terug te keren als in oktober 2013 zijn tweede en laatste zittingstermijn ten einde loopt. Als dat het geval is, kan hij door Rusland met voortzetting van het importverbod op Georgische wijnen om de oren worden geslagen.

Verwacht werd dat het importverbod ergens in het voorjaar van 2013 zou worden opgeheven. Dit kan door bovenstaande oorzaken vertraagd of herroepen worden. Maar Russen met nostalgie naar de sovjettijd zullen de wederkomst van Georgische wijnen in Russische winkels met vreugde begroeten.