Begin van een serie renteverlagingen

Jan Limbeek

Na een pauze van zes maanden besloot de Centrale Bank van Rusland (CBR) op vrijdag 24 maart 2017 de belangrijkste rente vanaf 27 maart met een kwart procentpunt te verlagen van 10,0 naar 9,75 procent. De overige rente-instrumenten van de CBR dalen eveneens met 0,25 procentpunt.

Opmerkelijk is dat de CBR nog in februari 2017 stelde dat het monetaire beleid streng zou blijven en dat de CBR - net als voorheen - de risico's op een hogere inflatie groot achtte. Het lijkt erop dat de CBR nu al van mening is veranderd. De renteverlaging bedraagt weliswaar slechts 0,25 procent, maar in het licht van de eerdere geharnaste opvattingen is dit toch behoorlijk. Een grotere renteverlaging zou de geloofwaardigheid van de CBR aan kunnen tasten.

In december 2016 bedroeg de inflatie 5,4 procent, in januari 2017 5,0 procent en in februari 4,6 procent. Op 20 maart was de inflatie naar schatting van de CBR 4,3 procent op jaarbasis. De huidige reële rente (rente min inflatie) was dus 5,7 procent, ruimte genoeg om de rente te verlagen en zodoende de economie te stimuleren.

Een renteverlaging van een kwart procent lijkt erg bescheiden gezien de hoge reële rente. Maar juist omdat het zo lucratief is om rente te trekken, wordt een deel van de geldhoeveelheid gesteriliseerd en blijft de inflatie afnemen.

De doelstelling van de CBR is een inflatie van vier procent. In 2016 verwachtte de Centrale Bank dit eind 2017 bereikt te hebben. Een verwachting die de CBR bevestigt in de begeleidende verklaring bij de huidige renteverlaging.

Bankpresident Elvira Nabioellina sluit niet uit dat er een serie renteverlagingen aankomt in het tweede en derde kartaal. Als dat werkelijkheid wordt, dan zou de inflatie trager kunnen dalen dan nu het geval is. De inflatie hoeft straks echter niet meer te dalen.

Nu het gewenste niveau van vier procent inflatie in zicht is, kan de CBR een losser monetair beleid voeren. Met name het verder verlagen van de rente en het opkopen van valuta in ruil voor roebels. Beide maatregelen verruimen de geldhoeveelheid. Dit zal de CBR voorzichtig doen want het inflatiepercentage moet stabiel blijven en niet weer toenemen boven de vier procent. Bovendien zijn er invloedrijke personen, zoals presidentieel economisch adviseur Aleksej Koedrin, die een inflatie van vier procent nog te hoog vinden.

De huidige renteverlaging van 0,25 procentpunt heeft geen enkel negatief effect gehad: de beurs stond enkele dagen later nog steeds op winst en de roebel won nog iets aan kracht. Op het moment van de renteverlaging kostte een euro 62 roebel en een dollar 57 roebel.

In haar verklaring gaf Nabioellina twee voorname redenen voor de huidige renteverlaging:

1. De economie herstelt zich sterker, de werkloosheid neemt af en de reële lonen stijgen. Dit verloopt evenwel zonder opwaartse prijsdruk.
2. De inflatie is sneller gedaald dan verwacht en het gewenste niveau van vier procent is in zicht. De CBR beoordeelt nu dat het gevaar van extra inflatie is afgenomen.

Op 22 maart maakte Poetin bekend dat Nabioellina voor een nieuwe termijn van vijf jaar genomineerd, dus benoemd, zal worden. Nabioellina, uitgeroepen tot Centrale Bankier van het jaar 2015 en van 2016 door achtereenvolgens de tijdschriften Euromoney en The Banker, leidt sinds juli 2013 de CBR. In deze periode heeft ze naam gemaakt als succesvol inflatiebestrijder en degene die een derde van de banken heeft gesloten.

De volgende bijeenkomst van de raad van bestuur van de CBR vindt plaats op 28 april 2017. De kans is groot dat de volgende renteverlaging dan zal worden bekend gemaakt.