Doel bereikt
Jan Limbeek
In september 2019 werd de Russische inflatiedoelstelling van 4,0 procent per jaar bereikt. Bij de aankondiging van de vorige renteverlaging op 6 september 2019 voorspelde de Centrale Bank van Rusland (CBR) een inflatie van 4,0 à 4,5 procent eind 2019. Eigenlijk was dit in augustus 2019, toen de inflatie 4,3 procent was, al het geval. In de jaren 2020 tot en met 2022 zou de inflatie op 4,0 procent blijven.
Bron: Russische Staatsdienst voor de Statistiek, Rosstat
De Russische inflatie daalt sinds maart 2019 elke maand een beetje en sinds juni snel. Het einde van de daling is nog niet in zicht. Een monetaire versoepeling - in de eerste plaats door middel van een verdere renteverlaging - is nagenoeg onafwendbaar om de inflatie op korte termijn op peil te houden (lees: te verhogen).
Ook al omdat de daling van de inflatie sneller gaat dan de daling van de rente. Sinds maart 2019 is de inflatie met 1,3 procentpunt afgenomen en de inflatie slechts met 0,75 procentpunt.
Aan de andere kant heeft bankpresident en inflatiehavik Elvira Nabioellina zich de afgelopen jaren nogal conservatief opgesteld op rentegebied. Het klopt dat een renteverlaging nodig is om de inflatie te stimuleren, zoals boven vermeld staat, maar dat wil niet zeggen dat er ook een renteverlaging komt na de volgende vergadering van de directieraad van de CBR op 25 oktober. Het zou best kunnen dat de CBR de extra inflatiedaling voor lief neemt en alleen de inflatieprognose neerwaarts zal bijstellen.
Door de geringe inflatie heeft de roebel verder aan kracht gewonnen. Een dollar kostte in september en de eerste helft van oktober 2019 gemiddeld 64 roebel en een euro 71 roebel.
De inflatie daalt in Rusland al vier maanden. In juni was de inflatie ten opzichte van de voorafgaande maand 0,0 procent; in juli 0,2 procent, in augustus en september -0,2 procent. De eerste 14 dagen van oktober was de dagelijkse inflatie 0,002 procent; dus opgeteld 0 procent. Het prijspeil was midden oktober 2019 vergelijkbaar met vijf maanden geleden.
Bron: Dinamika potrebitelskich tsen (oktober 2019), bijlage 2.
De voornaamste reden dat de gemiddelde prijs al zo lang gelijk blijft is de geringe prijsstijging van verse groenten en fruit. In september werden die 6,3 procent goedkoper vergeleken met augustus 2019. Maar ook vergeleken met een jaar geleden was de prijs van groente en fruit slechts 1,8 procent hoger. De totale voedselprijzen (exclusief alcoholische dranken) stegen veel harder, respectievelijk -0,5 en 5,0 procent.
Naast het grote aanbod van landbouwproducten zijn er verder drie redenen dat de inflatie in 2019 lager uitvalt dan verwacht:
- De waardestijging van de roebel en de lage inflatie bij de handelspartners maakt import relatief goedkoper.
- De BTW-verhoging van begin 2019 werd slechts ten dele doorgegeven in hogere prijzen.
- Beperkte vraag. Dit compenseerde het inflatie-effect van extra overheidsuitgaven, inclusief de nationale projecten.
Risico's op hogere inflatie, bijvoorbeeld door extra sancties, kwamen niet uit.
Alcoholische dranken stegen de afgelopen twee jaar weinig in prijs: 0,0 procent in september ten opzichte van augustus 2019 en 1,5 procent ten opzichte van september 2018. Een jaar eerder was die prijsstijging ook gering: in september 2018 stegen de alcoholprijzen met respectievelijk 0,1 en 1,3 procent.
Bron: Dinamika potrebitelskich tsen (oktober 2019), blz. 4.
Daarentegen was de prijsstijging van tabakswaren wel aanzienlijk. In september waren tabakswaren 1,1 procent duurder dan in augustus 2019 en 10,1 procent duurder dan september 2018. Het jaar daarvoor ging de prijsstijging van tabakswaren vergelijkbaar hard: in september 2018 stegen de tabaksprijzen met respectievelijk 0,7 en 10,8 procent.
De daling van de inflatie was gelijk over Rusland verdeeld. In 77 van de 82 provincies, die samen 97 procent van de prijsindex uitmaakten, daalde de inflatie. Evenzo in alle acht federale districten (zie nevenstaande tabel), waar Rusland in verdeeld is.
Aangezien de inflatie bijna overal in Rusland aan het afnemen is, overheersen de landelijke, in plaats van lokale, inflatievertragende factoren. Plaatselijke redenen dat de prijzen toe- of afnamen zijn minder belangrijk geworden.
Van juli 2017 tot en met november 2018 lag de inflatie - net als nu - beneden de doelstelling van 4,0 procent. In de eerste helft van 2018 was de inflatie slechts 2,3 procent. Maar in de tweede helft van 2018 begon de inflatie weer te stijgen en kwam vanaf december 2018 ruim boven de inflatiedoelstelling van 4,0 procent te liggen.
Het verschil met toen is dat de CBR nu geen inflatiestijging meer verwacht. Volgens de prognose zal de inflatie in ieder geval tot en met 2022 op 4,0 procent blijven.