Presidentsverkiezingen in Rusland (4): kandidaat Poetin

René Does

Vladimir Poetin (59) gaat op 4 maart 2012, en heel misschien drie weken later bij een tweede ronde, de Russische presidentsverkiezingen winnen. Maar wat heeft hij er hard voor moeten werken! Het ging veel minder makkelijk dan hij waarschijnlijk ooit gedacht heeft.

Dat harde werken bestond niet uit debatten voeren met zijn vier tegenstrevers. Daar deed Poetin niet aan en stuurde hij 'gevolmachtigden' naar toe, onder wie bekende Russische televisiesterren en sporthelden. Overigens stuurde Michail Prochorov in zulke gevallen ook een gevolmachtigde, onder wie zijn zus Irina Prochorova, redactrice van het literaire maandblad Novoje literatoernoje obozrenije (Nieuw literatuuroverzicht).

Wat Poetin wel heeft gedaan is sinds 16 januari een serie van zeven lange artikelen (laten) schrijven waarin hij zijn analyses, standpunten en beleidsvoonemens ontvouwde. Deze artikelen werden geplaatst op zijn speciale verkiezingssite www.putin2012.ru en daarnaast als primeurs netjes verdeeld over kranten met verschillende politieke oriëntaties. Verder zag hij zich genoodzaakt om op 23 februari in het stadion Loezjniki een massa van 130.000 aanhangers toe te spreken als antwoord op de betogingen van de oppositie na de parlementsverkiezingen.

Na een inleidend programmatisch artikel in de neutrale krant Izvestija op 16 januari volgden artikelen over het nationaliteitenvraagstuk in de intellectuele Nezavisimaja Gazeta (23 januari), over de economie in de liberale zakenkrant Vedomosti (30 januari), over politieke en juridische hervormingen in het oppositionele Kommersant (6 februari), over sociale vraagstukken in de populaire Komsomolskaja Pravda (13 februari), over leger en defensie in de regeringskrant Rossijskaja Gazeta (20 februari) en over de buitenlandse politiek in de liberale Moskouse krant Moskovskije Novosti (27 februari).

Tussen ieder artikel zat dus precies een week. Bij elkaar opgeteld vormen de artikelen wel een boek. Overwerk voor de Ruslanddeskundigen!

In alle artikelen volgt Poetin een vast stramien in de opbouw: na de chaos en bijna ondergang van Rusland in de 'slechte jaren negenting' is er onder zijn bewind op alle gebieden vooruitgang geboekt en stabiliteit bereikt, maar kan er ook nog veel verbeterd worden. En dat laatste zal hij doen in zijn volgende termijn als president.

De artikelen weerspiegelen het dubbelzinnige en raadselachtige karakter dat Poetin als politicus nog altijd vaak wordt toegedacht. De artikelen over de politieke, economische, juridische en sociale hervormingen hebben een hervormingsgezinde en - in het geval van de economische en sociale voornemens - een sterk populistische toon, terwijl het artikel over leger en defensie vol pathos zit en Poetin in het artikel over de buitenlandse politiek zijn gebruikelijke anti-westerse en met name anti-Amerikaanse oprispingen niet kon binnenhouden.

Russische commentatoren reageerden verdeeld op de artikelen. De commentatoren die met de oppositiebeweging sympathiseren wezen op feitelijke en analytische fouten in de artikelen en vragen bij Poetins analyse van de bestaande problemen in Rusland aan Poetin wat hij sinds 2000 gedaan heeft, want veel van die problemen, zoals corruptie, het slechte investeringsklimaat voor kleine en middelgrote ondernemingen en de problemen in de Noord-Kaukasus zijn volgens vele onderzoeken alleen maar groter geworden.

Aan de andere kant waren er commentatoren die Poetin prezen om het feit dat hij een serieuze poging heeft ondernemen om zijn standpunten en beleidsprogramma uitgebreid in de openbaarheid te brengen. Bovendien is dit programma in zijn algemeen op papier toch een redelijk hervormingsgezind programma. Poetin lijkt hiermee een verzoenend antwoord te willen geven aan de sterke oppositie die hij sinds de parlementsverkiezingen van 4 december ondervindt.

In dit opzicht citeren commentatoren dan meestal twee stukken tekst uit het inleidende programmatische artikel. 'Wij zullen rekenschap van de staat voor de burgers waarvoor zij werkt garanderen. Alle landelijke en gemeentelijke diensten zullen aan de burgers in elektronische vorm worden aangeboden. Wij zullen de behandeling van klachten van burgers tegenover de staat vereenvoudigen en hiervoor administratieve rechtbanken opzetten.' En deze over het midden- en kleinbedrijf: 'De activiteiten van het rechtshandhavende systeem moeten gericht zijn op de bescherming en de ondersteuning van het wettige ondernemerschap en niet op de strijd daarmee.'

Welke Poetin na zijn inauguratie vooral naar voren zal komen, de hervormer of de autocratische grootmachtdenker, blijft op basis van bovengenoemde hectische schrijfarbeid nog steeds raadselachtig.