Rusland in 2014 (7): maatschappelijke ontwikkelingen

René Does

Als vervolg op drie eerdere series op deze site, over de ontwikkelingen in Rusland in de jaren 2011 en 2012, in 2013 en de ontwikkelingen in het eerste decennium van deze eeuw, start nu een serie over de ontwikkelingen in Rusland in 2014. De serie wordt weer gemaakt op basis van de speciale dikke eindejaarsbijlage van de kwaliteitskrant Nezavisimaja Gazeta (Onafhankelijke Krant), van 30 december 2014.

De redactie van Nezavisimaja Gazeta behandelt in de jaarlijkse bijlage veertien categorieën onderwerpen: algemene ontwikkelingen, politiek, economie, Russische regio's, 'nabije' buitenlandse politiek (de veertien andere voormalige sovjetrepublieken die al dan niet lid zijn van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten), 'verre' buitenlandse politiek (buiten de voormalige Sovjet-Unie), maatschappij, wetenschap, militaire zaken, religie, cultuur, literatuur, kunst en televisie.

De keuzes van de redactie zijn vaak voorspelbaar, maar soms ook onverwacht. Hieronder het zevende deel, over maatschappelijke ontwikkelingen.

1. Uitbarsting Ebola-virus. Het Ebola-virus, genoemd naar de rivier Ebola in de Republiek Congo en het westen van Soedan, werd in 1976 ontdekt in een dorp bij deze rivier. In maart brak er een uitbarsting van het virus uit in het westen van Afrika, die een bedreiging vormde voor de mondiale gezondheid. Het virus veroorzaakt dodelijke inwendige en uitwendige bloedingen. Een medicijn tegen het virus bestaat nog niet. De kans dat het virus ook in Rusland toeslaat is volgens de Nezavisimaja Gazeta echter 'praktisch nihil'.
2. 

   Vicepremier Olga Golodets overziet onder andere volksgezondheid en onderwijs. Foto: government.ru.

   Hervorming gezondheidszorg. In 2014 begon eindelijk de onvermijdelijke hervorming van de Russische gezondheidszorg. De kern van de hervorming bestaat uit omvangrijke vermindering van de ziekenhuiszorg.
   Momenteel wordt 30 procent van de medische hulp verricht in poliklinieken en 70 procent in ziekenhuizen. Deze percentages moeten door de hervorming worden omgedraaid. Zo werden er in 2014 in Rusland 306 ziekenhuizen gesloten.
   Er zijn ook tegenstanders van de hervorming. Zij zijn niet tegen het doel van de hervorming, maar tegen de methodes waarop die wordt doorgevoerd, en dan met name tegen de afnemende toegankelijkheid van de zorg.
3. Eerlijk eindexamen. In het Russische middelbaar onderwijs is er voor de eindexamenleerlingen tegenwoordig een gemeenschappelijk eindexamen, bekend onder de afkorting EGE. Het eindexamen van 2014, dat begon op 26 mei, moest nu eens eerlijk verlopen. Dit moest onder meer bereikt worden door het inzetten van speciaal opgeleide inspecteurs en van stoorzenders die het stiekeme gebruik van mobiele telefoons onmogelijk moesten maken.
   Een gevolg van de eerlijkheid waarmee het eindexamen dit jaar werd afgenomen was dat de resultaten aanzienlijk achterbleven bij die uit eerdere jaren. Om een 3 te halen in Russische taal (op de Russische cijferschaal van 5 punten) werd om een 'catastrofale' landelijke uitslag te voorkomen het puntental op een schaal van 100 verlaagd van 36 naar 24. Bij wiskunde werden de antwoorden op de meetkundevragen om diezelfde reden maar niet meegerekend.
   Kortom, tijdens het spel werden de regels veranderd. Door de extra veiligheidsmaatregelen kostte de afhandeling van het eindexamen dit jaar 1,65 miljard roebel (circa 26 miljoen euro), tegen 500 miljoen roebel in 2013.
4. Daling moedersterfte. De laatste jaren doet zich in Rusland door doelgerichte maatregelen een spectaculaire daling van de moedersterfte voor. In 2014 bereikte deze een historisch minimum van 11,3 sterftegevallen per 100.000 geboorten. In 2000 was dit cijfer nog 40,3 sterftegevallen onder moeders per 100.000 geboorten.
   Door het opmerkelijke resultaat bij dit cijfer voldeed Rusland aan een van de 23 mondiale ontwikkelingsdoelstellingen die de Verenigde Naties in 2000 hadden afgekondigd.
5. Opstel weer onderdeel van het eindexamen. Het eindexamen kende in Rusland in 2014 nog een bijzonderheid, namelijk de terugkeer van het opstel als onderdeel. Om mee te mogen doen aan het EGE van 2015 moest op 3 december een voldoende voor het schrijven van een opstel worden gehaald. Voor het opstel wordt geen cijfer gegeven, maar geldt de beoordeling voldoende/onvoldoende.
   Het opstel werd op initiatief van president Poetin opnieuw ingevoerd als onderdeel van het voornemen het schoolvak 'literatuur' opnieuw te introduceren en leerlingen meer aan het lezen te krijgen. Het schrijftalent van de eindexamenleerlingen werd via het opstel beoordeeld aan de hand van vijf 'parameters': themavastheid, argumentatie, logica, compositie en woordenschat.
   De leerlingen kregen 3 uur en 55 minuten de tijd een opstel te schrijven over vijf voorgelegde thema's, waaronder 'Welke gebeurtenissen en indrukken in het leven maken een mens volwassen?' en 'Wat is belangrijker: lief te hebben of geliefd te zijn?' Er werden dit jaar nog geen expliciete verwijzingen naar en citaties uit literaire werken verlangd.
   Volgens de krant kan het opstel de huidige jongeren goed helpen in het helder leren denken en het helder leren formuleren op papier. 'Beeldschermen en monitors, waaronder die van de tv en talloze gadgets, geven een clipachtige blik op de wereld en verstoren bij alle overvloed van informatie de vorming van een logisch verbonden wereldbeeld in het hoofd van een scholier.'