Rusland in 2019 (4): energie

René Does

Als vervolg op acht eerdere series op deze site, over de ontwikkelingen in Rusland in de jaren 2011 en 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 en de ontwikkelingen in het eerste decennium van deze eeuw, start nu een serie over de ontwikkelingen in Rusland in 2019. De serie wordt weer gemaakt op basis van de speciale dikke eindejaarsbijlage van de Russische kwaliteitskrant Nezavisimaja Gazeta (Onafhankelijke Krant), van 30 december 2019.

De redactie van de Nezavisimaja Gazeta behandelt in de jaarlijkse bijlage veertien onderwerpen: algemene ontwikkelingen, politiek, economie, energie, maatschappij, 'nabije' buitenlandse politiek (de veertien andere voormalige sovjetrepublieken die al dan niet lid zijn van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten), buitenlandse politiek (buiten de voormalige Sovjet-Unie), militaire zaken, onderwijs en gezondheidszorg, wetenschap, religie en maatschappij, cultuur, literatuur en televisie. De keuzes van de redactie zijn vaak voorspelbaar, maar soms ook onverwacht. Hieronder het vierde deel, over energie in brede zin.

1. Gaspijpleiding Noordstroom-2 niet afgebouwd. Het lukte in 2019 niet de aanleg van de gasleiding Noordstroom-2 voor de export van extra gas van Rusland naar Duitsland via de bodem van de Oostzee te voltooien. Het project moet de export via Duitsland naar Europa van Russisch gas verdubbelen. Ondanks politieke gevaren voor het project, zoals de moord op een Tsjetsjeense veldheer in Berlijn en het afkondigen van sancties door de Verenigde Staten voor bedrijven die aan het project meewerken, blijft ook Duitsland voorstander van het project en doet dit land er alles aan om Noordstroom-2 als een louter economisch project te behandelen.
2. Overstap naar energiebesparende technologieën. De aansluiting van Rusland bij het Klimaatakkoord van Parijs voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen betekent dat het land sterk zal gaan inzetten op de invoering van energiezuinige technologieën in alle sectoren van de economie en het dagelijks leven. Hiervoor kan een programma worden geactiveerd dat al in 2015 was ingevoerd onder de omslachtige naam 'Klimatologisch neutrale economische activiteit: de invoering van nieuwe toegankelijke technologieën'.
   Uitvoering van het programma wordt echter gehinderd door het ontbreken van werkbare onderliggende beleidsdocumenten als een Energiestrategie en het gebruik tot nu toe van boetes en heffingen op de uitstoot van broeikasgassen in plaats van het subsidiëren van schone technologieën. In de praktijk werken zulke boetes en heffingen slechts als een extra kostenpost voor bedrijven en als een extra inkomstenbron voor de overheidsbegroting.


Klik op de foto om een reportage over afval te zien.

3. Afvalverwerking werd nationaal vraagstuk. De afvalproblematiek in Rusland rukte op naar de top-3 van door de bevolking gevoelde nationale problemen in Rusland. De inwoners van de provincie Moskou rond de hoofdstad liepen in groten getale te hoop tegen de steeds vollere en stinkende afvalbergen in hun woonomgeving.
   Momenteel heeft zich in Rusland 38 miljard ton industrieel en dagelijks afval opgehoopt op afvalstortplaatsen. Jaarlijks komt hier 70 miljoen ton afval bij. Slechts 4 procent van het afval wordt hergebruikt.
   In het nationale project 'Ecologie' wordt tot 2024 ten doel gesteld om het verwerken van afval te vergroten tot 60 procent en het hergebruik van afval tot 40 procent. Hiervoor is door de regering 300 miljard roebel (circa 4,3 miljard euro) gereserveerd.
   Een allereerste stap is het gaan scheiden van huiselijk afval. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de buitenlandse afvalbedrijven, met name het Duitse bedrijf Remontis. Het is echter zeer de vraag of de Russische bevolking de afvalheffingen hiervoor kan en wil betalen.
4. Hervorming elektriciteitsgebruik blijft achterwege. De in Rusland gebruikelijke praktijk in de elektriciteitssector van 'kruissubsidiëring', waarbij bedrijven relatief meer voor elektriciteitsgebruik betalen om de tarieven van huishoudens laag te houden, remt de economische ontwikkeling van het land en de hervorming van de energiesector.
   Daarom wil de regering af van de praktijk van 'kruissubsidiëring' in de sector, maar het gelijk trekken van de elektriciteitstarieven voor huishoudens en bedrijven zal een zaak van lange adem worden. Het lijkt sowieso onvermijdelijk dat er dan voor gezinnen met lagere inkomens subsidies voor de betaling van hogere tarieven moeten komen.
5. Mislukking van VN-klimaatconferentie in Madrid. De 25ste VN-conferentie voor Klimaatvraagstukken in Madrid in de eerste helft van december liep uit op een mislukking. Een echte omwenteling naar bestrijding van de klimaatopwarming vond opnieuw niet plaats.