Rusland in 2014 (12 en slot): kunst

René Does

Als vervolg op drie eerdere series op deze site, over de ontwikkelingen in Rusland in de jaren 2011 en 2012, in 2013 en de ontwikkelingen in het eerste decennium van deze eeuw, start nu een serie over de ontwikkelingen in Rusland in 2014. De serie wordt weer gemaakt op basis van de speciale dikke eindejaarsbijlage van de kwaliteitskrant Nezavisimaja Gazeta (Onafhankelijke Krant), van 30 december 2014.

De redactie van Nezavisimaja Gazeta behandelt in de jaarlijkse bijlage veertien categorieën onderwerpen: algemene ontwikkelingen, politiek, economie, Russische regio's, 'nabije' buitenlandse politiek (de veertien andere voormalige sovjetrepublieken die al dan niet lid zijn van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten), 'verre' buitenlandse politiek (buiten de voormalige Sovjet-Unie), maatschappij, wetenschap, militaire zaken, religie, cultuur, literatuur, kunst en televisie.

De keuzes van de redactie zijn vaak voorspelbaar, maar soms ook onverwacht. Hieronder het twaalfde deel, over kunst.

1. Inzakken kunstmarkt. Het jaar 2014 startte op de Russische kunstmarkt zoals 2013 was geweest, namelijk met hoge marktprijzen en hoge omzetten. Zo werd in het Huis van het Antiquarische Boek in Moskou op een veiling 354.000 dollar (20,65 miljoen roebel) betaald voor een antiquarische uitgave van het boek Russische volksschilderijen van Dmitri Rovinski. Dit was de hoogste prijs ooit betaald voor een boek op de Russische boekenmarkt.
   Maar verder in het jaar zakten de kunstveilingen in. Rijke kunstverzamelaars wilden volgens de Nezavisimaja Gazeta niet langer topprijzen betalen voor 'overgewaardeerde tweedehandswerken'.
2. True Detective. De krant is zeer onder de indruk van de Amerikaanse televisie-detectiveserie True Detective van regisseur Nic Pizzolatto. Het is een serie, maar iedere aflevering is een op zichzelf staand kunstwerk. Verder worden in de serie organisch cinematechnieken toegepast, zoals een shot met een lengte van zes minuten.
3. Manifesta-10. De Manifesta, het tweejaarlijkse Europese festival voor moderne kunst, had in 2014 Sint Petersburg als gaststad. Hoewel deze Manifesta-10 in Rusland de geschiedenis inging als het best bezochte kunstfestival ooit, gooiden de internationale politieke ontwikkelingen en westerse boycotoproepen roet in het eten.
   De internationale uitstraling van het evenement en de buitenlandse bezoekersaantallen leden hier duidelijk onder. In 2013 waren er westerse boycotoproepen vanwege de Russische wetgeving tegen 'propaganda van homoseksualiteit' en in 2014 door de ontwikkelingen in Oekraïne en de ramp met de MH17.
4. Wat kleurloos Rusland-Engeland-jaar. Na het succesvolle en kunstzinnig spannende Rusland-Nederland-jaar, 2013, was het Rusland-Engeland-jaar in 2014 een wat kleurloze opvolger. Dit was het gevolg van de buitenlands politieke ontwikkelingen in dit jaar en van onopgeloste juridische eigendomskwesties tussen Engeland en Rusland rond kunstverzamelingen.
   Niettemin kon er incidenteel in Rusland toch genoten worden van Engelse kunst, zoals van de tentoonstellingen van Wedgewood-porcelein en van grafieken van illustrator Aubrey Beardsley.
5. 

   Maria Golubeva. Foto: www.maria-golubeva.com.

   Internationale erkenning van modeontwerpers. Mode van Russische ontwerpers is in opkomst en krijgt steeds meer internationale erkenning. Denk hierbij aan merken als Ulyana Sergeenko en Maria Golubeva. In 2014 vond in Moskou twee keer een Mercedez-Benz Fashion Week plaats, in het voorjaar en in het najaar.
   Het Ministerie van Industrie en Handel (Minpromtorg) wilde de binnenlandse modeontwerpers actief ondersteunen in het buitenland. In de Modeweek van Milaan konden verschillende Russische ontwerpers hun collecties tonen. In de Italiaanse modestad werden vooral de creaties van Ljoeda Nikisjina gewaardeerd. In de Chinese hoofdstad Bejing werd draagbare Russische zomermode getoond. Chinese textiel- en kledingproducenten werd voorgesteld om waar zij maar wilden in Russische steden productiefaciliteiten op te richten.
   De snelle waardedaling van de roebel haalde echter een streep door de meeste ondersteuningsplannen van Minpromtorg: geplande Russische modeshows in Florence, New York en Shanghai werden geschrapt. 'Daarom is de promotie van hun ontwerpen nu weer een zaak van de ontwerpers zelf.'