Rusland in 2014 (9): militaire zaken

René Does

Als vervolg op drie eerdere series op deze site, over de ontwikkelingen in Rusland in de jaren 2011 en 2012, in 2013 en de ontwikkelingen in het eerste decennium van deze eeuw, start nu een serie over de ontwikkelingen in Rusland in 2014. De serie wordt weer gemaakt op basis van de speciale dikke eindejaarsbijlage van de kwaliteitskrant Nezavisimaja Gazeta (Onafhankelijke Krant), van 30 december 2014.

De redactie van Nezavisimaja Gazeta behandelt in de jaarlijkse bijlage veertien categorieën onderwerpen: algemene ontwikkelingen, politiek, economie, Russische regio's, 'nabije' buitenlandse politiek (de veertien andere voormalige sovjetrepublieken die al dan niet lid zijn van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten), 'verre' buitenlandse politiek (buiten de voormalige Sovjet-Unie), maatschappij, wetenschap, militaire zaken, religie, cultuur, literatuur, kunst en televisie.

De keuzes van de redactie zijn vaak voorspelbaar, maar soms ook onverwacht. Hieronder het negende deel, over militaire aangelegenheden.

1. Neerhalen van de MH17. 298 doden, onder wie 193 Nederlanders. Dat was het trieste gevolg van het neerhalen van de Boeing 777-200ER van Malaysia Airlines, op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur, op 17 juli boven het gebied in Oost-Oekraïne dat door pro-Russische separatisten werd gecontroleerd. De Oekraïense regering en westerse landen gaven meteen de separatisten of Russische militairen de schuld. Die zouden een Russische Boek-raket (een grond-lucht raket) hebben afgeschoten.
   Maar de Nezavisimaja Gazeta is niet overtuigd van deze versie. Was het geen Oekraïense Boek-raket? Want waarom duurde het zo lang, tot oktober, voor de wrakstukken van het vliegtuig door de onder Nederlandse leiding staande Internationale Onderzoekscommissie in het rampgebied werden verzameld? Waarom werden luchtverkeerleidster Anna Petrenko uit Dnepropetrovsk en piloot Dmitro Jakoetsoets van een Oekraïense Soe-25 straaljager de dag na de ramp naar het buitenland op vakantie gestuurd? Hadden de Oekraïners niet het regeringsvliegtuig van president Vladimir Poetin willen neerhalen, die op die dag over het gebied van Warschau naar Rostov zou vliegen, maar echter naar Moskou terug vloog?
   'De ondergang van de Boeing-777 leidde tot een nieuwe golf economische sancties tegen Rusland en werd een aanleiding voor weer een propagandistische campagne waarin Rusland als een vijand van de westerse wereld werd neergezet.'
2. Nieuw overkoepelend bestuurssysteem. Op 1 december werd officieel het Nationale Centrum voor het Defensiebestuur van de Russische Federatie (NTOeO) in gebruik genomen. Dit centrum kreeg als taak de omvangrijke hedendaagse informatiestromen op defensiegebied te verwerken en analyseren.
   Het betreft hier niet alleen puur militaire informatie op landelijk en regionaal niveau, maar ook de hiermee verband houdende politieke en economische informatie. Volgens de krant helpt het centrum in 'het tegengaan van potentiële agressie tegen Rusland'.
3. Versterking NAVO aan Russische grenzen. Als reactie op de gebeurtenissen op de Krim en in Oost-Oekraïne en de perceptie in het Westen van de dreiging door Rusland voor andere Oost-Europese landen, versterkte de NAVO zijn aanwezigheid in deze landen aan de grenzen met Rusland.
   Zo werd de Baltic Air Policing boven de drie Baltische staten Estland, Letland en Litouwen een permanente NAVO-activiteit, werden in het luchtruim boven Polen en Roemenië vluchten van verkennende Awacs-vliegtuigen gestart, verdrievoudigde het aantal NAVO-vluchten aan de Russische grenzen en werd in de Baltische staten de Snelle Interventiemacht van de NAVO versterkt, die bovendien van 2 tot 7 november in deze republieken strategische oefeningen onder de naam Steadfast Jazz hielden.
   'Het vertrouwen tussen de Russische Federatie en het Westen is ondermijnd. De ontwikkelingen ontvouwen zich volgens de scenario's van de ontwikkeling van een nieuwe Koude Oorlog,' aldus de Nezavisimaja Gazeta.
4. 

   Affiche van Vostok-2014. Foto: mil.ru.

   Strategische oefening 'Vostok-2014'. Van 19 tot 23 september hield Rusland onder de naam Vostok-2014 ('vostok' betekent 'oosten') in het Verre Oosten van het land, op Sachalin, Kamtsjatka en in Tsjoekotka, de grootste militaire commando-oefeningen uit de postcommunistische tijd. Ruim 155.000 militairen en meer dan 8.000 militair-technische 'eenheden', waaronder 1.500 tanks, namen aan de oefeningen in de verafgelegen regio deel.
   De oefeningen in het kader van Vostok-2014 hadden drie doelstellingen. Eén: het testen van de gevechtsklaarheid van de strijdkrachten in verafgelegen, maar potentiële crisisgebieden, dat wil zeggen het Hoge Noorden van Rusland en Arctica. Twee: het onderzoeken van de capaciteit om eenheden en technisch nieuw materiaal van het Russische leger uit verafgelegen gebieden snel te verplaatsen naar crisisgebieden. En drie: het testen van de effectiviteit van de samenwerking tussen de verschillende legeronderdelen, met name die met de marine.
5. Boko Haram sticht kalifaat. In Nigeria veroverde de moslimextremistische organisatie Boko Haram in het noorden van het land grote stukken gebied, waar het vervolgens een islamistisch kalifaat stichtte. In de regio sloegen 700.000 mensen voor de organisatie op de vlucht.
   'Feitelijk is Nigeria uiteengevallen in een islamitisch noorden en een overwegend christelijk zuiden. Parallel aan de Islamitische Staat in Irak en de Levant in het Midden-Oosten ontstond er nog een kalifaat, waarvan de wereld het gevaar nog niet bewust werd.'