Rusland in 2015 (12): kunst

René Does

Als vervolg op vier eerdere series op deze site, over de ontwikkelingen in Rusland in de jaren 2011 en 2012, 2013, 2014 en de ontwikkelingen in het eerste decennium van deze eeuw, start nu een serie over de ontwikkelingen in Rusland in 2015. De serie wordt weer gemaakt op basis van de speciale dikke eindejaarsbijlage van de kwaliteitskrant Nezavisimaja Gazeta (Onafhankelijke Krant), van 30 december 2015.

De redactie van Nezavisimaja Gazeta behandelt in de jaarlijkse bijlage veertien categorieën onderwerpen: algemene ontwikkelingen, politiek, economie, Russische regio's, 'nabije' buitenlandse politiek (de veertien andere voormalige sovjetrepublieken die al dan niet lid zijn van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten), 'verre' buitenlandse politiek (buiten de voormalige Sovjet-Unie), maatschappij, wetenschap, militaire zaken, religie, cultuur, literatuur, kunst en televisie.

De keuzes van de redactie zijn vaak voorspelbaar, maar soms ook onverwacht. Hieronder het twaalfde deel, over kunst in brede zin0.

1. Stabilisering kunstmarkt. Na het crisisjaarjaar 2014 vond er op de Russische kunstmarkt in 2015 stabilisering plaats. Zowel op buitenlandse kunstveilingen (met name die in Londen) als op Russische kunstveilingen stabiliseerde de omvang en de waarde van de kunstaankopen door Russen zich.
   Een uitzondering op deze regel werd gevormd door de boekenantiquariaten, vooral in Moskou. Naast bekende antiquariaten als Antikvarioem en het 'Huis voor het antiquarische boek', die goed draaiden, openden er nieuwe antiquariaten die ook goede zaken deden, zoals Litfond en de Antiquarische Boekenclub. Bovendien verkochten ze niet alleen met succes 'oud papier' (boeken), maar ook antiquarische grafiek, postzegels, ansichtkaarten en bonnen.
2. Nieuwe creatieve directeuren in modehuizen. De Nezavisimaja Gazeta schaart het aan de leiding komen van nieuwe creatieve directeuren in mondiale modehuizen, zoals Dior, tot de belangrijkste gebeurtenissen in de kunst in 2015.
3. 

   'Meisje met perziken'. Klik op het schilderij voor een groter beeld.
   Afbeelding: tretyakovgallery.ru

   Tentoonstelling van werken van Valentin Serov. De Tretjakov Galerij in Moskou heeft de laatste jaren groot succes met 'block busters' van beroemde Russische schilders. Na tentoonstellingen van werk van Isaak Levitan (2010), Konstantin Korovin (2012), Natalja Gontsjarova (2013) en Aleksandr Golovin (2014), was het in 2015 de beurt aan de portrettist Valentin Serov ter ere van zijn 150ste geboortedag.
   Serov is vooral bekend van zijn Meisje met perziken. Met 283.000 bezoekers was het de best bezochte tentoonstelling in Rusland in 2015.
   Alleen het socialistisch realisme zou de tentoonstelling over Serov nog kunnen verslaan: alleen al in december bezochten ruim 190.000 bezoekers de tentoonstelling Romantisch realisme. Sovjetschilderkunst 1925-1945 in de Moskouse Manege. Maar dat weten we pas in het nieuwe jaar.
4. Populariteit van televisieseries over superhelden. Via nieuwe televisiekanalen als Netflix werden ook in Rusland televisieseries over superheld(inn)en, zoals Walking Dead, Gotham en Jessica Jones, populair onder het Russische publiek.
5. Popmuzikanten bevrijden zich van platenlabels. 'Het afgelopen jaar sloeg de laatste spijker in de grafkist van de Russische muziekindustrie.' De oorzaak: het steeds vaker gebruiken van crowd funding door Russische popgroepen bij het opnemen van nieuwe platen en andere activiteiten.
   Populaire popgroepen als Bi-2, Akvarium en Lakmoes maken steeds vaker van dit middel gebruik, waarbij fans die geld inleggen beloond worden met zaken als T-shirts, de nieuwe cd's en kaartjes voor première-concerten. Kortom, platenlabels, popmedia en concertzalen moeten hun werkwijze aanpassen om niet op 'de mestvaalt van de geschiedenis' terecht te komen.