Rusland in 2017 (12): kunst en evenementen

René Does

Als vervolg op zes eerdere series op deze site, over de ontwikkelingen in Rusland in de jaren 2011 en 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 en de ontwikkelingen in het eerste decennium van deze eeuw, start nu een serie over de ontwikkelingen in Rusland in 2017. De serie wordt weer gemaakt op basis van de speciale dikke eindejaarsbijlage van de kwaliteitskrant Nezavisimaja Gazeta (Onafhankelijke Krant), van 28 december 2017.

De redactie van Nezavisimaja Gazeta behandelt in de jaarlijkse bijlage veertien onderwerpen (dit jaar iets andere dan vorig jaar): algemene ontwikkelingen, politiek, economie, Russische regio's, 'nabije' buitenlandse politiek (de veertien andere voormalige sovjetrepublieken die al dan niet lid zijn van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten), buitenlandse politiek (buiten de voormalige Sovjet-Unie), wetenschap, onderwijs, gezondheidszorg, militaire zaken, religie en maatschappij, cultuur, kunst, literatuur en televisie.

De keuzes van de redactie zijn vaak voorspelbaar, maar soms ook onverwacht. Hieronder het twaalfde deel, over kunst en evenementen in Rusland.

1. #MeToo. Met de beschuldigingen van seksuele intimidatie tegen de Amerikaanse filmproducer Harvey Weinstein begon in de herfst het #MeToo-schandaal. Snel kreeg dit een grote omvang.
   De Nezavisimaja Gazeta vindt natuurlijk dat seksuele intimidatie moet worden afgewezen en bestraft, maar denkt dat er ook misbruik van de campagne tegen seksueel misbruik kan worden gemaakt: 'Het kan volkomen mogelijk worden dat een groot deel van de klaagsters afgewezen en zichzelf beledigd voelende vrouwen, rekeningen verheffende vijanden, en jaloerse en naar pr jagende vrouwen zijn.'


Salvator Mundi. Foto: Twitter

2. Oligarch Rybolovlev verkoopt schilderij Da Vinci. In november werd bij het veilinghuis Christie's de hoogste prijs ooit voor een schilderij betaald, namelijk 450,3 miljoen dollar voor het laatste door Leonardo da Vinci geschilderde schilderij: De redder van de wereld. De verkoper was de Russische oligarch Dmitri Rybolovlev, die het schilderij in 2013 voor 127,5 miljoen dollar had gekocht.
   Nadat eerst berichten in de pers waren verschenen dat de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman de koper zou zijn, maakte kort daarna het Departement voor Cultuur en Toerisme van Abu-Dhabi bekend dat zij het schilderij had gekocht voor het net geopende filiaal van het Louvre in de woestijnstaat.
3. Schaakwedstrijd tussen supercomputers. Nadat in 2016 het computerprogramma AlphaGo van de wereldkampioen in het psychologisch moeilijke spel go had gewonnen, vond er in 2017 in het schaken een nieuwe doorbraak van AI plaats door een wedstrijd in honderd partijen tussen twee supercomputers: het nieuwe programma AlphaZero van het bedrijf DeepMind nam het op tegen de bestaande wereldkampioen onder de schaakcomputerprogramma's, Stockfish.
   Hoewel AlphaZero slechts 80.000 posities per seconde kon doorrekenen, tegen 70 miljoen door Stockfish, won AlphaZero. De verklaring was dat AlphaZero naast berekeningen ook met op menselijk lijkend verstand kon spelen. De winst van AlphaZero betekende een nieuwe stap in de ontwikkeling dat AI menselijke trekken krijgt.
4. Toernooi om de Confederations Cup. Als voorbereidingstoernooi voor het WK Voetbal 2018 in Rusland werd van 17 juni tot 2 juli het toernooi om de Confederations Cup gespeeld in vier Russische steden: Moskou, Sint-Petersburg, Kazan en Sotsji. Acht nationale voetbalelftallen deden mee aan het toernooi, waaronder gastland Rusland. De renovatie van het centrale stadion Loezjniki in Moskou was niet op tijd klaar, maar die van de Arena in Sint-Petersburg wel, hoewel dat juist een dolgostroj (permanent bouwwerk) dreigde te worden.
   Het Russische nationale elftal ging niet af, maar viel ook niet op: het won de eerste wedstrijd van Nieuw-Zeeland, maar verloor van de sterkere tegenstanders Portugal en Mexico. Een nieuwigheid op het toernooi was de invoering van de video-assistent in de arbitrage.
5. Rap-battle trekt miljoenen views. Op 13 augustus werd op YouTube een rap-battle tussen de twee bekendste rappers van Rusland gepubliceerd. Oxxxymiron (echte naam Miron Fjodorov) nam het op tegen Gnojny (echte naam Vjatsjelsav Masjnov). Dit was het eerste onderonsje tussen Russische rappers dat buiten de grenzen van de eigen subcultuur trad en ook bekeken werd door politici, journalisten, schrijvers, acteurs en regisseurs.
   Hoewel de raps van Oxxxymiron en Gnojny geen politieke thema's aankaartten, beseffen steeds meer cultuurdragers uit de bovenwereld dat ze ook deze cultuuruitingen eens tot zich moeten nemen om te begrijpen waar de jonge internetgemeenschap zich voor interesseert en om de invloed van rap op het dagelijkse taalgebruik in Rusland te begrijpen. Binnen een etmaal had de rap-battle negen miljoen views getrokken. Gnojny won de wedstrijd van Oxxxymiron met 5-0.